Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής: Ιστορία, σημασία και ο ρόλος της βιώσιμης διατροφής

Η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής τιμάται κάθε χρόνο στις 16 Οκτωβρίου. Η συγκεκριμένη Ημέρα αποτελεί σημαντική υπενθύμιση στον καθένα από εμάς για τη σημασία της πρόσβασης σε τροφή και ποιες ενέργειες πρέπει να πραγματοποιούνται για την καταπολέμηση του υποσιτισμού σε παγκόσμια κλίμακα.

Η Ιστορία της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής

Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο του Υπουργείου Υγείας, η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής (World Food Day), η οποία αναφέρεται και ως Παγκόσμια Ημέρα Υγιεινής Διατροφής, θεσπίστηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στις 16 Οκτωβρίου κάθε έτους. Η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, που καθιέρωσε τη συγκεκριμένη Ημέρα, έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 1980.

Σκοπός και Μηνύματα της Ημέρας

Σύμφωνα με τον ιστότοπο internationaldays.org, βασική επιδίωξη αυτής της Παγκόσμιας Ημέρας αποτελεί η προώθηση της παγκόσμιας ευαισθητοποίησης και δράσης για τους ανθρώπους που υποσιτίζονται και η ανάδειξη της αναγκαιότητας για διασφάλιση υγιεινών επιλογών διατροφής από κάθε άνθρωπο.

Όπως επισημαίνει, επίσης, ο ιστότοπος, με την ραγδαία αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού, θα απαιτηθούν σημαντικές καινοτομίες, με σκοπό:

• την αύξηση – με βιώσιμες μεθόδους – της γεωργικής παραγωγής
• της βελτίωσης της παγκόσμιας αλυσίδας εφοδιασμού
• της μείωσης των αποβλήτων από τροφές
• τη διασφάλιση πρόσβασης σε υγιεινές επιλογές διατροφής από άτομα που υποσιτίζονται

Πώς Τιμάται η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής

Η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής αποτελεί μια από τις σημαντικότερες Παγκόσμιες Ημέρες του ημερολογίου των Ηνωμένων Εθνών, με πληθώρα εκδηλώσεων να διενεργούνται, σχετικά με τη σημασία της διατροφής και εξάλειψης των φαινομένων υποσιτισμού. Στον επίσημο ιστότοπο της Διεθνούς Οργάνωσης Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), οι σημαντικότερες δράσεις που θα λάβουν χώρα για την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, περιλαμβάνουν ενδεικτικά:

• Στις 16 Οκτωβρίου 2025, προς τιμήν της 80ής επετείου του FAO και της Παγκόσμιας Ημέρας Τροφίμων, θα εγκαινιαστεί επίσημα το Food and Agriculture Museum & Network στη Ρώμη. Το μουσείο θα ανοίξει τις πόρτες του στο κοινό στις 20 Οκτωβρίου.
• Στις 16 Οκτωβρίου, θα πραγματοποιηθεί παγκόσμια τελετή για την Παγκόσμια Ημέρα Τροφίμων, η οποία θα σηματοδοτήσει την 80ή επέτειο του FAO στις 16 Οκτωβρίου στα κεντρικά γραφεία του FAO. Το φετινό θέμα φέρει τον τίτλο «Hand in Hand for Better Foods and a Better Future» και βασίζεται σε εκατοντάδες εκδηλώσεις και δραστηριότητες ενημέρωσης παγκοσμίως, που καλούν σε δράση καθ’ όλη τη διάρκεια του Οκτωβρίου.
• Για τα παιδιά 9-14 ετών, θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στις 17 Οκτωβρίου, με καλεσμένους νέους ακτιβιστές, αθλητές και influencers, όπου θα λάβει χώρα μια εμπνευσμένη συζήτηση για το φαγητό, γεμάτη ιστορίες, μουσική, τέχνη και χορό.

Παράλληλα, στα νησιά Μπαρμπάντος και στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής, θα τιμηθεί εξίσου η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής. Ειδικότερα, στο κέντρο της πόλης Μπρίτζταουν των Μπαρμπάντος, μια γιγάντια πινακίδα θα παρουσιάζει το φετινό μήνυμα της Παγκόσμιας Ημέρας Διατροφής, εμπνέοντας τους πολίτες να ευαισθητοποιηθούν για τη σημασία της επισιτιστικής ασφάλειας και της βιωσιμότητας. Αντίστοιχα, στο Μπουένος Άιρες, θα γίνει φωταγώγηση ορισμένων εκ των πιο εμβληματικών σημείων της πόλης με μπλε χρώμα, που αποτελεί και επίσημο χρώμα της η Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας.

Πώς Μπορείτε να Συμμετέχετε

Όπως επισημαίνει η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών, η συλλογική δράση σε 150 χώρες παγκοσμίως, σε έως και 50 γλώσσες, καθιστούν την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής ως μία από τις πιο τιμημένες ημέρες του ημερολογίου του ΟΗΕ.

Ως εκ τούτου, αρκετές από τις εκδηλώσεις και ειδικά διαμορφωμένους χώρους που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη ενότητα, είναι ανοιχτές στο κοινό. Αναφορικά με τις εκδηλώσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω, υπάρχει δυνατότητα για επίσκεψη στο Food and Agriculture Museum & Network μετά τις 20 Οκτωβρίου 2025, ενώ για την εκδήλωση για τα παιδιά, μπορεί αυτή να παρακολουθηθεί από τον επίσημο ιστότοπο των Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, στο γενικό πλαίσιο, η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών καλεί κάθε ενδιαφερόμενο σε ποικίλες δράσεις ανά τον κόσμο, όπως:

• μαραθώνιοι
• εκθέσεις
• πολιτιστικές παραστάσεις
• διαγωνισμοί
• συναυλίες

Αναφορικά με τα Social media, η Διεθνής Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών σημειώνει πως μαζί μπορούμε να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο, πιο βιώσιμο διατροφικό μέλλον για όλους, κάνοντας τη #WorldFoodDay τη δική μας ημέρα.

Ολοκληρώνοντας τις αναφορές της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας σχετικά με τη συμμετοχή του κοινού, μέχρι τις 7 Νοεμβρίου 2025 θα «τρέχει» ο διαγωνισμός αφίσας για την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής.

Στατιστικά & Ενδιαφέροντα Στοιχεία

Η έντονη κινητοποίηση για την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής πηγάζει από τα υψηλά ποσοστά υποσιτισμού και των κακών διατροφικών συνηθειών, σε παγκόσμια κλίμακα. Σύμφωνα με τον ιστότοπο EurekAlert!, θα παρουσιαστούν παρακάτω δεδομένα της Επιτροπής The Lancet (2025), τα οποία βασίστηκαν από την έκθεση – ορόσημο του 2019, σχετικά με τα παγκόσμια συστήματα διατροφής.

Ορισμένα ενδιαφέροντα δεδομένα της έκθεσης περιλαμβάνουν:

• Αν και τα δεδομένα αναφέρουν πως παρατηρείται επαρκής παραγωγής τροφής παγκοσμίως, σχεδόν οι μισοί άνθρωποι (3,7 δισεκατομμύρια πολίτες) δεν λαμβάνουν αξιόπιστη πρόσβαση σε υγιεινές τροφές και υγιεινό περιβάλλον.
• Οι υπάρχουσες μέθοδοι παραγωγής τροφίμων συμβάλλουν καθοριστικά στην υποβάθμιση του περιβάλλοντος, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το 30% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό το ζήτημα αποτελεί παράγοντα κινδύνου για σοβαρά προβλήματα της ανθρωπότητας, όπως η κλιματική αλλαγή, η κατανάλωση γλυκού νερού και η ρύπανση των προϊόντων λόγω χρήσης φυτοφαρμάκων.
• Εκατομμύρια παιδιά ανά τον κόσμο, εξακολουθούν να εργάζονται στον τομέα της γεωργίας, συχνά υπό μη ασφαλείς συνθήκες.
• Μια πιθανή μετατόπιση των παγκόσμιων συστημάτων τροφίμων και διατροφών θα μπορούσε, κατά προσέγγιση, να αποτρέψει 15 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως και παράλληλη μείωση των ποσοστών διαφόρων χρονιών παθήσεων που σχετίζονται με την κακή διατροφή, όπως καρδιακές παθήσεις, διαβήτης και καρκίνος. Παράδειγμα αποτελεί η «πλανητική δίαιτα» ή Planetary Health Diet (PHD), η οποία δίνει έμφαση σε ελάχιστα επεξεργασμένες τροφές, πλούσιες σε φυτικές ίνες, με μέτρια πρόσληψη ζωικών προϊόντων όπως το κρέας και τα γαλακτοκομικά.

Ο ρόλος της βιώσιμης & φυτικής διατροφής

Κάθε χρόνο, κερδίζει όλο και περισσότερο έδαφος η προσπάθεια για ευαισθητοποίηση και υιοθέτηση ενός υγιούς προτύπου βιώσιμης διατροφής. Αποτελεί, εξάλλου, μία από τις βασικές επιδιώξεις των διεθνών φορέων και οργανισμών η πρόσβαση όλων των ανθρώπων σε υγιείς επιλογές διατροφής.

Νέα μελέτη των Solomon Sowah et.2025, από τη Μονάδα Επιδημιολογίας MRC στο Πανεπιστήμιο του Cambridge, που παρατίθεται στο EurekAlert!, κοινοποιεί ενδιαφέροντα στοιχεία αναφορικά με τη βιώσιμη διατροφή και τα οφέλη που προσφέρει σε ατομικό επίπεδο αλλά και παγκόσμια κλίμακα.

Όπως αναφέρεται στη σύνοψη της μελέτης, μια διατροφή βασισμένη σε υγιεινές τροφές φυτικής προέλευσης μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο διαβήτη τύπου 2, μειώνοντας παράλληλα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Στη συγκεκριμένη μελέτη αναφέρεται και ο ρόλος της Planetary Health Diet (PHD) ως βιώσιμο μοντέλο διατροφής. Δίαιτες όπως η PHD, συνιστούν:

• υψηλή πρόσληψη υγιεινών φυτικών τροφών, πλουσίων σε φυτικές ίνες
• περιορισμένη πρόσληψη τροφών, κυρίως ζωικής προέλευσης και ζαχαρούχων σκευασμάτων

Αναφορικά με τη μελέτη, αναλύθηκαν διατροφικά δεδομένα από δείγμα τουλάχιστον 23.000 συμμετεχόντων στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα οποία συγκεντρώθηκαν σε 3 χρονικά σημεία, σε διάστημα 20 ετών. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της μελέτης, διαπιστώθηκε ότι η υψηλότερη προσήλωση στη PHD συσχετίστηκε με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης διαβήτη τύπου 2, όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Παράλληλα, υπήρξε συσχέτιση με χαμηλότερες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Συμπέρασμα

Η Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής έρχεται να μας υπενθυμίσει την αναγκαιότητα και θεμελιώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου στη σίτιση και πρόσβασης σε υγιεινές επιλογές διατροφής. Ως προς τη βιώσιμη και φυτική διατροφή, έρχονται σε πρώτο πλάνο, καθώς δεδομένα αποδεικνύουν για ακόμα μια φορά πως αυτός ο τρόπος ζωής μπορεί να αποτελέσει το «κλειδί» για τη μείωση προβλημάτων σίτισης και περιβαλλοντικών κινδύνων, σε παγκόσμια κλίμακα.

Πηγές: eurekalert.org, eurekalert.org, fao.org, moh.gov.gr, internationaldays.org