Ζωές κομμουνιστών και αγωνιστών, που μετείχαν στις μεγάλες στιγμές της ελληνικής ιστορίας, στις εργατικές διεκδικήσεις, στους αγώνες κατά των κατακτητών στην Αντίσταση. Αλλά και, αργότερα, «αποτυπώματα» της πορείας ανθρώπων που πάλεψαν με το όραμα μιας κοινωνίας δίκαιης για να μην υπάρχει εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Και οδηγήθηκαν στις φυλακές και στις εξορίες, για τη δράση τους και τις ιδέες τους.
Μέσα από συγκλονιστικά ντοκουμέντα από το Αρχείο του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, μαζί με εικαστικές δημιουργίες τους, έργα τέχνης, σκίτσα, που έγιναν σε τόπους εξορίας, -όλα αυτά.
Οι προθήκες και οι τοίχοι στο εσωτερικό του κτίριου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, στον Περισσό, περιλαμβάνουν ένα μικρό δείγμα των υλικών που θα παρουσιασθούν τον ερχόμενο Οκτώβριο, στο Πολιτιστικό κέντρο «Μελίνα Μερκούρη», στα Πετράλωνα. Μια πρόγευση της έκθεσης , αφιερωμένης στα 100 χρόνια του ΚΚΕ και τα 50 χρόνια της ΚΝΕ, δόθηκε, το μεσημέρι της Πέμπτης (29.3.2018), σε δημοσιογράφους, με μια ξενάγηση, παρουσία του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα.
Το χειροποίητο βιολί, φτιαγμένο από τους κρατούμενους κομμουνιστές των φυλακών Αβέρωφ, δεσπόζει. Ο ήχος του συνόδευε τον χορό των μελλοθανάτων.
Δίπλα, μια εικαστική «πανδαισία», που δημιούργησαν σε δύσκολες συνθήκες, αγωνιστές. Ο Φοίνικας που υπήρχε στις φυλακές Αβέρωφ, ζωγραφικός πίνακας της εικαστικού, γαλλίδας αγωνίστριας, Ζιζής Μακρή , συζύγου του γλύπτη Μέμου Μακρή , σαν να διαλέγεται με ένα έργο του «δασκάλου» χαράκτη, Γιάννη Κεφαλληννού, αφιερωμένο στον επίσης σπουδαίο ζωγράφο και χαράκτη Γιώργη Βαρλάμο.
Τι μπορεί να θέλει ένα ζευγάρι μαύρα παπούτσια σε έκθεση του ΚΚΕ; Το ένα από αυτά έχει κρύπτη για την μεταφορά παράνομων σημειωμάτων. Είναι τα παπούτσια του κομμουνιστή Νίκου Δρόσου, αγωνιστή της Αντίστασης , πατέρα της Αλέκας Παπαρήγα, της πρώην ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ, σήμερα βουλευτής και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής. Τα είχε μεταφέρει στη φυλακή η σύζυγός του, Κική Δρόσου. Σύμφωνα με μαρτυρίες, επειδή ήταν πιο μικρό νούμερο ο Δρόσος είπε στη γυναίκα του να τα δώσει σε συναγωνιστή . κατά τις περιγραφές, εκείνη γούρλωσε τα μάτια της, για να του δώσει να καταλάβει ότι ήταν ειδικής αποστολής παπούτσια …
Κάπου εκεί, προγράμματα θεατρικών και μουσικών παραστάσεων από τους τόπους εξορίας. Η μόρφωση ήταν προτεραιότητα ακόμα και μέσα στις φυλακές. Απομεινάρια υλικών, από μαθήματα γραφής, ανάγνωσης, μουσικής,και ξένων γλωσσών. Ένα τετράδιο μουσικής, χειρόγραφο πεντάγραμμο που γράφει «Μέθοδος πένας Διά κιθάρα Απ. Κουτσούμπα, 14/4/52». Ηταν του πατέρα του ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Δημήτρη Κουτσούμπα , από τα λεγόμενα «πρώτα» Γιούρα. Ο Απόστολος Κουτσούμπας (είχε γεννηθεί το 1925), από τον Κέδρο Καρδίτσας , υπήρξε μέλος του ΚΚΕ, αγωνστής της Αντίστασης , και το 1947 στάλθηκε στη Γυάρο απ΄όπου απολύθηκε το 1952 για να πάει μετά στην Μακρόνησο.
Η επίσημη ιστορία γράφει (σχηματικά) ότι ο εμφύλιος τελείωσε, με την ήττα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, το 1949. Όμως, για δυο μαχητές του ΔΣΕ, η …λήξη έφτασε στην Μεταπολίτευση. Οι Κρητικοί Γιώργης Τζομπανάκης και ο Σπύρος Μπλαζάκης, μετείχαν στην Αντίσταση κατά των Γερμανών, αγωνίστηκαν, στη συνέχεια, μέσα από τις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας και έμειναν όρθιοι και πιστοί στις ιδέες τους.
Έζησαν για 26 χρόνια, στα βουνά της Δ. Κρήτης, επικηρυγμένοι από το μετεμφυλιακό καθεστώς. Θα μπορούσαν να κατέβουν, αν υπέγραφαν δήλωση μετανοίας. Δεν το έκαναν. Η αμνήστευσή τους ήρθε το Φεβρουάριο του 1975. Ηταν οι τελευταίοι αντάρτες, μαχητές του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, που κατέβηκαν από τα βουνά. Το πολυβόλο «MG 13» του Γιώργη Τζομπανάκη, θα είναι στην έκθεση που ετοιμάζεται για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ. Σήμερα, βρίσκεται στο κτίριο του Περισσού. Παραδίπλα, το κλειδί του κελιού του Νίκου Μπελογιάννη στις φυλακές Καλλιθέας, που βρίσκεται σε προθήκη με φόντο τα βιβλία του «Ξένο Κεφάλαιο στην Ελλάδα» και «Κείμενα από την Απομόνωση».
Τα συρματόπλεγμα της Μακρονήσου, χειροτέχνημα σε πέτρα. Κι ένα πορτραίτο του ‘Αρη Βελουχιώτη σχηματοποιημένο από γραμματόσημα –το είχε φτιάξει ο γνωστός ηθοποιός Μίμης Φωτόπουλος, όταν ήταν κρατούμενος των Αγγλων στη Μ. Ανατολή. Κοιτά το πορτρέτο του Νίκου Μπελογιάννη φτιαγμένο με στοιχεία γραφομηχανής. «Η συνεδρίαση στο Βουνό», ζωγραφικός πίνακας του Δημήτρη Οικονομίδη, δίπλα στον πίνακα «Κομματική σύσκεψη» του Δημήτρη Μεγαλίδη κοιτάζει απέναντι το πορτρέτο του αγωνιστή Γιώργη Τρικαληνού με υπογραφή «Παρθένι, λέρου-Αύγουστος 1968», στην προθήκη με τη σημείωση «Εργα από τα χρόνια της πολιτικής προσφυγιάς , της εξορίας και των φυλακών».
Πλήθος τα ντοκουμέντα και υλικά από την περίοδο που το ΚΚΕ είχε τεθεί εκτός νόμου από το αστικό κράτος, καθώς και ντοκουμέντα από την 50χρονη πορεία της ΚΝΕ, όπως περιγράφει , κατά την ξενάγηση, ο Φάνης Παρρής, επικεφαλής της ομάδας η οποία επιμελείται την έκθεση.
Και στο αίθριο, στον προαύλιο χώρο του Περισσού, απέναντι από άγαλμα του Λένιν, ένα τεράστο σιδερένιο απομεινάρι βόμβας ναπάλμ που βρέθηκε στο Γράμμο-πριν από το Βιετνάμ οι εμπρηστικές βόμβες ναπάλμ πρωτοδοκιμάστηκαν το 1948 στα κορμιά των μαχητών του Δημοκρατικού Στρατού…
«Η γνώση της ιστορίας είναι δύναμη, σε βοηθά να γνωρίζεις όχι απλά το παρελθόν, αλλά να κοιτάς σταθερά το παρόν και να χαράσσεις πολύ πιο σωστά και δημιουργικά το μέλλον», τόνισε ο Κουτσούμπας, αναφορικά με την έκθεση αρχειακού υλικού της ΚΕ του ΚΚΕ, για τα 100 χρόνια του.και συμπλήρωσε: «Αυτήν την ιστορία δεν την απεμπολούμε όπως έκαναν άλλοι. Tους έχουμε ονομάσει ριψάσπιδες, τέτοιοι είναι και βρίσκονται μάλιστα και στην κυβερνητική εξουσία, μέσα από το ΣΥΡΙΖΑ και τη συνεργασία τους με τους ΑΝΕΛ. Το ΚΚΕ συνεχίζει αυτή την προσπάθεια για τις γενιές που έρχονται, κυρίως, αλλά και για τη σημερινή γενιά που πρέπει να πάρει την τύχη πραγματικά στα χέρια της».
