Το διπλωματικό θρίλερ για την Ουκρανία παίζεται αρκετούς μήνες τώρα, όμως πρώτη φορά από το 2022 οι δύο αντιπροσωπείες, της Μόσχας και του Κιέβου, κάθισαν στο τραπέζι υποτίθεται για μια εκεχειρία.
Η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει μπει για τα καλά στον τρίτο χρόνο της χωρίς ουσιαστικά να έχει αλλάξει κάτι στην ισορροπία δυνάμεων τόσο στο πεδίο όσο και σε διπλωματικό επίπεδο. Το είχε άλλωστε αφήσει να εννοηθεί και ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ ενώ έκλεινε τη συμφωνία για τα ορυκτά της Ουκρανίας. Η Ρωσία κρατά όλα τα χαρτιά στο θέμα και η προσπάθεια για μια διπλωματική κίνηση προς τη λήξη του πολέμου μοιάζει με στημένο παιχνίδι πόκερ.
Η προσπάθεια του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν αλλά και των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων να βάλουν με κάθε τρόπο στο ίδιο τραπέζι Ρώσους και Ουκρανούς αξιωματούχους για διαπραγματεύσεις, με σκοπό οποιουδήποτε είδους εκεχειρίας και οποιασδήποτε ειρηνευτικής συμφωνίας, σε καμία περίπτωση δεν έγινε σε κλίμα αμοιβαίας εμπιστοσύνης. Τουναντίον, θα μπορούσε κανείς να πει ότι η αποτυχία των δυτικών πιέσεων, των ουκρανικών κραυγών και των τουρκικών κινήσεων ώστε να παραστεί ο ίδιος ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν σε μια απευθείας συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη με τον Ουκρανό ομόλογό του Βολοντίμιρ Ζελένσκι αποδεικνύει περίτρανα ότι η κατάσταση είναι σαφέστατα πιο περίπλοκη από αυτήν που θα επιθυμούσαν όλοι οι εμπλεκόμενοι συμπεριλαμβανομένης και της Ρωσίας.
Καμία υποχώρηση
Στο διπλωματικό παιχνίδι που στήθηκε μετά τις αφόρητες πολύμηνες πιέσεις των ΗΠΑ τόσο προς τη Ρωσία όσο και προς την Ουκρανία, αλλά και μετά τις απειλές των Ευρωπαίων για αποστολή στρατευμάτων και για νέες σκληρότερες κυρώσεις κατά της Μόσχας, η ρωσική πλευρά εμφανίστηκε αρχικά χωρίς καμία διάθεση υποχώρησης.
Το έδαφος για την πρώτη απευθείας επαφή μεταξύ των δύο πλευρών προετοιμάστηκε –μετά τις αποτυχημένες διαπραγματεύσεις για εκεχειρία το 2022– ύστερα από πλήθος διπλωματικών κινήσεων στις οποίες συμμετείχαν όλες οι πλευρές. Οι υποχωρήσεις των ΗΠΑ απέναντι στη Ρωσία σχεδόν από την πρώτη εβδομάδα της προεδρίας Τραμπ, οι τηλεφωνικές συνομιλίες του ίδιου του Τραμπ με τον Πούτιν, αλλά και οι συναντήσεις μεταξύ υψηλόβαθμων αξιωματούχων των δύο σε Μόσχα και Ουάσινγκτον σταδιακά δημιουργούσαν μια συνθήκη αισιοδοξίας. Παράλληλα η δημόσια ταπείνωση του «δικτάτορα» Ζελένσκι σε εκείνη την επίσκεψή του στον Λευκό Οίκο, αλλά και η συμφωνία με τις ΗΠΑ για τη συνεκμετάλλευση των ορυκτών της Ουκρανίας διαμόρφωναν μια εικόνα ότι η Ουάσινγκτον θα υπερασπιστεί τελικά το «αδύναμο» Κίεβο αφού, όπως το είχε θέσει ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ, «δεν έχουν κανένα χαρτί στο χέρι τους». Παρότι με αυτές τις κινήσεις κύλησαν οι πρώτες 100 ημέρες της προεδρίας Τραμπ, το κλίμα άρχισε να αλλάζει όταν ο Αμερικανός πρόεδρος κατάλαβε ότι η Ρωσία προσπαθούσε να κερδίσει χρόνο. Οι κινήσεις καλής θέλησης από την πλευρά Πούτιν με τις μονομερείς παύσεις πυρός τον τελευταίο μήνα φαίνεται ότι είχαν μοναδικό στόχο –αφού δεν είχαν καμία ουσιαστική επίπτωση στην ισορροπία δυνάμεων στο πεδίο ή διπλωματικά– τον εξευμενισμό του Αμερικανού προέδρου, ο οποίος είχε δηλώσει ξεκάθαρα ότι έχει αρχίσει να χάνει την υπομονή του με τον Ρώσο ομόλογό του.
Οι «πρόθυμοι» της ΕΕ
Ολο αυτό το διάστημα επίσης κατά το οποίο ο απεσταλμένος του Τραμπ Στιβ Γουίτκοφ και οι υπόλοιποι Αμερικανοί αξιωματούχοι συζητούσαν με Ρώσους ομολόγους τους, οι Ευρωπαίοι συνέχιζαν να συσφίγγουν τις σχέσεις τους με το Κίεβο, με όπλα, χρήματα και διπλωματικά. Οι σύνοδοι των «προθύμων» κατέληξαν την περασμένη εβδομάδα στην επίσκεψη των Μακρόν, Μερτς, Στάρμερ και Τουσκ στο Κίεβο (με το χαρτομάντιλο που τα ρωσικά τρολ και το υπουργείο Εξωτερικών είδαν για κοκαΐνη) και στις τελευταίες απειλές για νέες κυρώσεις προς τη Μόσχα σε περίπτωση που δεν υπάρξει κάποια εκεχειρία. Η επίσκεψη αυτή θεωρείται ότι έπαιξε σημαντικό ρόλο στις εξελίξεις της εβδομάδας που μας πέρασε, αλλά κατέδειξε και την άβυσσο που χωρίζει πια τη Ρωσία από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις. Τον καταλυτικό ρόλο στο να πραγματοποιηθεί όμως η συνάντηση στην Τουρκία έπαιξε ο ίδιος ο Πούτιν, ο οποίος την περασμένη εβδομάδα με αφορμή την 9η Μαΐου –επέτειος της νίκης στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο– είχε δηλώσει ότι «η Ρωσία είναι έτοιμη για απευθείας συνομιλίες χωρίς προηγούμενους όρους».
Το χάσμα στις συνομιλίες
Οι διαπραγματεύσεις στο Ντολμά Μπαχτσέ της Κωνσταντινούπολης υπό την προεδρία του Τούρκου υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν στήθηκαν πάνω σε αντιδιαμετρικά αντίθετες απαιτήσεις από τις ομάδες που προσήλθαν. Η δημόσια θέση της Ρωσίας πριν από τη συνάντηση, σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο TASS, ήταν ότι η Ουκρανία θα πρέπει να δηλώσει επίσημα ουδέτερη, να περιορίσει το μέγεθος του στρατού της, να παραχωρήσει εδάφη που έχουν καταληφθεί από ρωσικά στρατεύματα και να εγγυηθεί την προστασία των Ρωσόφωνων.
Επίσης, στην απορία γιατί δεν μετέβη στην Τουρκία, ο Πούτιν έχει κάνει ξεκάθαρο ότι δεν αναγνωρίζει τον Ζελένσκι ως νόμιμο ηγέτη της Ουκρανίας επειδή ανέβαλε τις εκλογές. Από την πλευρά της η ουκρανική θέση ήταν αυτή που εκφράζει ο ίδιος ο Ζελένσκι, ότι δηλαδή η χώρα του μπορεί να είναι ασφαλής μόνο αν γίνει μέρος του ΝΑΤΟ, ενώ δεν δέχεται την παραχώρηση της Κριμαίας και των υπόλοιπων περιοχών που κατέχονται από τη Ρωσία.
Διαβάστε επίσης
Μαφιόζικη επίθεση στα Άνω Λιόσια
Επικίνδυνα παιχνίδια με το πόρισμα Καρώνη – Αυτή την Κυριακή στο Documento
Χρ. Κατσαδιώτης στο Documento: «Όταν φοβάσαι για τη ζωή σου, δεν υπάρχει ελευθερία έκφρασης»
Κατάρρευση στο ανάκτορο της Κνωσού: Έργα βιτρίνας και όχι συντήρηση των ιστορικών τοιχογραφιών
Ο Σωτήρης Δημητρίου στο Docville την Κυριακή με το Documento
