Πότε γερνάμε ξαφνικά – Οι κρίσιμες ηλικίες που αποκάλυψε νέα μελέτη
Ποιά ηλικία είναι το σημείο καμπής;
Η γήρανση είναι κομμάτι της ζωής μας και, παρόλο που δεν μπορούμε να την αποφύγουμε, μπορούμε να τη φροντίσουμε ώστε να προχωρά πιο αργά. Μάλιστα, δεν συμβαίνει πάντα με τον ίδιο ρυθμό – υπάρχουν περίοδοι που το σώμα μας αλλάζει πιο γρήγορα και άλλες που μένει πιο σταθερό.
«Το σώμα μας δεν γερνάει με σταθερό ρυθμό — υπάρχουν δύο «κρίσιμες γενιές»: γύρω στα 44 και γύρω στα 60, όπου οι αλλαγές στο σώμα επιταχύνονται. Πρόσεξε διατροφή, άσκηση και τρόπο ζωής ειδικά πριν από αυτές τις ηλικίες για να «επιβραδύνεις» όσο γίνεται τη φθορά.»
Σύμφωνα με μελέτες, υπάρχουν ορισμένες ηλικίες κατά τις οποίες το σώμα ενός ατόμου μπορεί να βιώσει μια απότομη γήρανση. Προηγούμενες μελέτες δείχνουν ότι το σώμα μπορεί να υποστεί ταχεία γήρανση γύρω στις ηλικίες των 44 και 60 ετών.
Yπάρχουν πολλά, όμως, να ανακαλύψουμε σχετικά με τη διαδικασία της γήρανσης, ειδικά όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει τα όργανα του σώματος.
«Η γήρανση, ως μια συστηματική, εκφυλιστική διαδικασία που εκτείνεται σε πολλαπλά όργανα και βιολογικά στρώματα, παραμένει ένα από τα πιο βαθιά ανεπίλυτα ερωτήματα στις βιοεπιστήμες», εξήγησε ο Guang-Hui Liu, PhD, ερευνητής αναγεννητικής ιατρικής στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών, στο Medical News Today.
«Καθ’ όλη τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής, δύο πάγια ζητήματα παραμένουν: Ακολουθούν όλα τα συστήματα οργάνων έναν ενιαίο ρυθμό γήρανσης; Υπάρχει ένας μοριακός χωροχρονικός κόμβος που συντονίζει τη γήρανση σε ολόκληρο τον οργανισμό; Παρά την κεντρική τους σημασία για την κατανόηση της ουσίας της γήρανσης, αυτά τα ερωτήματα δεν έχουν βρει μέχρι σήμερα συστηματική, εμπειρική απάντηση».
Ο Λιου είναι ο συντάκτης μιας νέας μελέτης που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό CellTrusted Source, η οποία διαπίστωσε ότι εστιάζοντας στις αλλαγές των πρωτεϊνών που σχετίζονται με τη γήρανση στον οργανισμό, μπορούν να αποκτήσουν μια σαφέστερη εικόνα του πώς γερνούν τα όργανα και οι ιστοί του σώματος με την πάροδο του χρόνου, συμπεριλαμβανομένης της επιτάχυνσης της γήρανσης γύρω στα 50 έτη.
Από αυτές τις πρωτεΐνες, οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η έκφραση 48 από αυτές που σχετίζονται με ασθένειες — όπως καρδιαγγειακές παθήσεις και λιπώδης ηπατοπάθεια — αυξάνεται με την ηλικία.
Ο «άτλας» της γήρανσης
Για τη μελέτη αυτή, οι ερευνητές ανέλυσαν 516 δείγματα 13 ειδών ανθρώπινων ιστών που συλλέχθηκαν από 76 δότες οργάνων ηλικίας 14 έως 68 ετών, οι οποίοι είχαν πεθάνει από τραυματική εγκεφαλική βλάβη.
Τα δείγματα ιστών περιλάμβαναν δείγματα καρδιαγγειακού, πεπτικού, αναπνευστικού, ενδοκρινικού και μυοσκελετικού συστήματος, καθώς και δείγματα ανοσοποιητικού συστήματος, δέρματος και αίματος.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές κατέγραψαν τους τύπους πρωτεϊνών που βρέθηκαν στα δείγματα οργάνων και ιστών, επιτρέποντάς τους να δημιουργήσουν αυτό που ο Liu ονόμασε «πρωτεομικό άτλαντα γήρανσης» που καλύπτει 50 χρόνια της ανθρώπινης ζωής.
«Καλύπτοντας επτά φυσιολογικά συστήματα και δεκατρείς βασικούς ιστούς, ο άτλας παρουσιάζει μια πανοραμική, δυναμική εικόνα της γήρανσης του οργανισμού από μια πρωτεϊνική προοπτική», εξήγησε ο Liu. «Οι περισσότερες από 20.000 πρωτεΐνες που κωδικοποιούνται από το γονιδίωμα χρησιμεύουν ως δομικό θεμέλιο των κυττάρων. Τα δυναμικά δίκτυά τους συντονίζουν με εξαιρετική ακρίβεια τη φυσιολογική ομοιόσταση και λειτουργούν ως οι κύριοι εκτελεστές σχεδόν κάθε βιολογικής διαδικασίας».
«Συνεπώς, η συστηματική χαρτογράφηση ενός άτλαντα της πρωτεομικής δυναμικής σε όλη τη διάρκεια της ζωής και η ανάλυση των κανόνων επαναπρογραμματισμού των δικτύων πρωτεϊνών σε επίπεδο οργάνων και συστημάτων είναι ζωτικής σημασίας για την ακριβή αναγνώριση των βασικών παραγόντων της γήρανσης και για τον καθορισμό ακριβών στόχων παρέμβασης», πρόσθεσε.
Η γήρανση του σώματος επιταχύνεται γύρω στα 50 χρόνια
Στο τέλος της μελέτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι μεγαλύτερες αλλαγές που σχετίζονται με τη γήρανση στα όργανα και τους ιστούς του σώματος φαίνεται να συμβαίνουν γύρω στα 50 έτη.
«Η ηλικία 45-55 ετών αναγνωρίζεται ως σημείο καμπής: τα περισσότερα πρωτεώματα των οργάνων υφίστανται μια «μοριακή καταιγίδα», με πρωτεΐνες που εκφράζονται διαφορετικά να αυξάνονται εκρηκτικά, χαρακτηρίζοντας αυτό το διάστημα ως το κρίσιμο βιολογικό παράθυρο μετάβασης για τη συστηματική, πολυοργανική γήρανση».- Guang-Hui Liu, PhD
«Συγκεκριμένα, το πρωτεόμα της αορτής μεταβάλλεται πιο δραματικά. Το εκκριτικό πρωτεόμα και το πρωτεόμα του κυκλοφορούντος πλάσματος εξελίσσονται σε στενή συνάφεια, υποδηλώνοντας ότι οι εκκριτικοί παράγοντες που σχετίζονται με τη γήρανση (senokines) ενδέχεται να λειτουργούν ως κεντρικός μηχανισμός που μεταδίδει σήματα γήρανσης σε όλο το σώμα», εξήγησε ο Liu.
Επιπλέον, ο Λιου και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι η έκφραση 48 πρωτεϊνών που συνδέονται με ασθένειες, όπως καρδιαγγειακές παθήσεις, λιπώδης ηπατοπάθεια, ίνωση ιστών και όγκοι που σχετίζονται με το ήπαρ, αυξάνεται με την ηλικία.
«Η γήρανση των οργάνων είναι η ουσία των χρόνιων ασθενειών του ανθρώπου. Κάθε γηριατρική ασθένεια είναι απλώς μια συγκεκριμένη εκδήλωση αυτής της υποκείμενης γήρανσης των οργάνων», πρόσθεσε ο Λιου.
Η γήρανση προκαλεί βιοχημικές αλλαγές στον οργανισμό
Η MNT είχε την ευκαιρία να μιλήσει με τον Cheng-Han Chen, MD, πιστοποιημένο επεμβατικό καρδιολόγο και ιατρικό διευθυντή του Προγράμματος Δομικής Καρδιάς στο MemorialCare Saddleback Medical Center στο Laguna Hills της Καλιφόρνια, σχετικά με αυτή τη μελέτη.
«Η ηλικία 45-55 ετών αναγνωρίζεται ως σημείο καμπής: τα περισσότερα πρωτεϊνώματα των οργάνων υφίστανται μια “μοριακή καταιγίδα”, με πρωτεΐνες που εκφράζονται διαφορετικά να αυξάνονται εκρηκτικά, σηματοδοτώντας αυτό το διάστημα ως το κρίσιμο βιολογικό παράθυρο μετάβασης για τη συστηματική, πολυοργανική γήρανση», αναφέρει η μελέτη.
«Η επιστήμη μόλις αρχίζει να κατανοεί τους βιολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στη γήρανση», δήλωσε ο Chen. «Μελέτες όπως αυτή μας βοηθούν να προσδιορίσουμε τη βάση της φυσιολογικής γήρανσης και, με τη σειρά τους, μας παρέχουν πληροφορίες για το πώς οι αποκλίσεις από τη φυσιολογική βιολογία οδηγούν σε ασθένειες όπως οι καρδιαγγειακές παθήσεις και η λιπώδης ηπατοπάθεια. Τελικά, αυτό θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε πώς να διατηρούμε τους ασθενείς μας υγιείς και να γερνούν καλά. Μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να αναπτύξουμε νέες θεραπείες για ασθένειες που προκύπτουν από την επιταχυνόμενη γήρανση».
«Μελλοντικές έρευνες θα πρέπει να προσπαθήσουν να επεκτείνουν αυτά τα ευρήματα σε πιο διαφορετικές δημογραφικές ομάδες, καθώς και σε άλλα σημαντικά όργανα, όπως ο εγκέφαλος και τα νεφρά», πρόσθεσε.
