Στη σκιά της τραγωδίας στα Τέμπη και ενώ η κοινωνία ζητά ακόμη απαντήσεις, η κυβέρνηση Μητσοτάκη, αν και σε αποδρομή, ψήφισε μόνη της στη Βουλή, παρά τις μαζικές αντιδράσεις και ενστάσεις φορέων και πολιτών, το νομοσχέδιο για τη διεύρυνση των αρμοδιοτήτων της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας (ΡΑΕ) στους τομείς νερού και απορριμμάτων.
Οι προβλέψεις του νομοσχεδίου ανοίγουν την κερκόπορτα της ιδιωτικοποίησης αφού οι ρυθμιστικές αρχές στην Ευρώπη και την Ελλάδα ασχολούνται ΜΟΝΟ με θέματα ρύθμισης της αγοράς και όχι με φυσικά μονοπώλια, όπως το νερό, που ανήκουν μόνο στην ευθύνη του κράτους και των δήμων.
Η ρυθμιστική αρχή υδάτων αποτελούσε μνημονιακή υποχρέωση της χώρας την οποία απέτρεψε το 2016 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, καθώς δεν αποτελούσε ευρωπαϊκή θεσμική υποχρέωση. Ο κ. Μητσοτάκης επέλεξε να την εισαγάγει εν κρυπτώ στις υποχρεώσεις του Ταμείου Ανάκαμψης για να δεσμεύσει τη χώρα και τις επόμενες κυβερνήσεις.
Η ιδιωτικοποίηση του νερού και της διαχείρισης των απορριμμάτων αποτελεί συστηματική επιδίωξη της κυβέρνησης Μητσοτάκη εδώ και τέσσερα χρόνια, όσο και αν υποκριτικά το αρνείται. Και υπάρχουν πολλές αποδείξεις:
• Με πρωτοβουλία Καραμανλή ξεκίνησε διαγωνισμός για την παραχώρηση του εξωτερικού υδροδοτικού συστήματος της Αττικής με ΣΔΙΤ, που ακυρώθηκε από το Συμβούλιο της Επικρατείας.
• Με πρωτοβουλία Σταϊκούρα επιχειρήθηκε να παρακαμφθούν οι αποφάσεις της ολομέλειας του ΣτΕ το 2022 για την επιστροφή των μετοχών των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ από το Υπερταμείο στο δημόσιο. Κάτι που το ΣτΕ απέρριψε με νέα απόφαση αυτήν τη εβδομάδα, διατάσσοντας το δημόσιο να συμμορφωθεί με τις σχετικές αποφάσεις εντός εξαμήνου.
• Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας από το 2020 έχει ανακοινώσει ότι στοχεύει στη συνένωση των Δημοτικών Επιχειρήσεων Υδρευσης – Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), έχει χρηματοδοτήσει μελέτες για ΣΔΙΤ ακόμη και για υφιστάμενες εγκαταστάσεις και έχει νομοθετήσει την υποχρεωτική παραχώρηση νέων μονάδων επεξεργασίας λυμάτων στους αναδόχους για τουλάχιστον τρία έτη.
• Η κυβέρνηση έχει αφήσει εκτεθειμένες εδώ και δύο χρόνια στο υψηλό ενεργειακό κόστος και στη ρήτρα Μητσοτάκη τις ΔΕΥΑ και τους διαδημοτικούς φορείς απορριμμάτων (ΦοΔΣΑ) και δεν έχει επιτρέψει προσλήψεις. Ετσι τώρα χρησιμοποιεί ως επιχείρημα την αναποτελεσματικότητα και τον κίνδυνο χρεοκοπίας και προβάλλει τη σωτηρία μέσω ιδιωτικής διαχείρισης.
• Από τις πρώτες επιλογές Μητσοτάκη το 2019 ήταν η κατάργηση της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων, ώστε να επικαλείται σήμερα ελλιπή εποπτεία στη διαχείριση υδάτων. Προωθεί παράλληλα ιδιωτικές μονάδες καύσης και επεξεργασίας απορριμμάτων και έχει μετατρέψει σε ΣΔΙΤ δρομολογημένα δημόσια έργα επεξεργασίας απορριμμάτων.
Ο στόχος είναι συγκεκριμένος: ιδιωτικοποίηση τομέων που αποτελούν φυσικά μονοπώλια με έτοιμες δημόσιες υποδομές από ευρωπαϊκούς ή εθνικούς πόρους, σίγουρη ανελαστική ζήτηση (καταναλωτές) και σταθερά έσοδα. Αυτός είναι ο κρατικοδίαιτος αλλά μη παραγωγικός και παρασιτικός νεοφιλελευθερισμός Μητσοτάκη, που δημιουργεί θέσεις για «γαλάζια» παιδιά που σαν ακρίδες ορμάνε εδώ και τέσσερα χρόνια στη δημόσια και την ιδιωτική περιουσία.
Παγκόσμια τα αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης των δημόσιων αγαθών και ειδικά της ύδρευσης/ αποχέτευσης που είναι: υποβάθμιση υπηρεσιών και υποδομών, αύξηση του κόστους για τους καταναλωτές και την πολιτεία και κυρίως παραγωγή υπερκερδών για ιδιώτες που διαχειρίζονται ένα μονοπώλιο χωρίς ανταγωνισμό.
Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να πείσει ούτε τους φορείς ούτε την κοινωνία ότι δεν στοχεύει στην ιδιωτικοποίηση του νερού. Σύσσωμη η αντιπολίτευση αλλά και ο Συνήγορος του Πολίτη, η Ενωση Διοικητικών Δικαστών, οι μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις, η ΕΔΕΥΑ, οι εργαζόμενοι σε ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, ΔΕΥΑ μιλούν ξεκάθαρα για την απώλεια δημόσιου ελέγχου στο νερό και παραβίαση συνταγματικών προβλέψεων. Κάτι το οποίο ανέδειξε και η Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής, θέτοντας ζητήματα αντίθεσης με το σύνταγμα και παραβίασης αποφάσεων του ΣτΕ σε πολλά άρθρα του νομοσχεδίου.
Για να μη γίνει γνωστή η κυβερνητική αντιμεταρρύθμιση δεν δόθηκε επαρκής χρόνος για δημόσια διαβούλευση, τρία νομοσχέδια 263 άρθρων ενοποιήθηκαν σε ένα, ενώ έγιναν 109 νομοτεχνικές αλλαγές μες στην ολομέλεια. Στην ακρόαση φορέων ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας έφτασε να χαρακτηρίζει «αδιάβαστους» τους φορείς γιατί δεν συμφωνούσαν με το σχέδιό του. Αγνόησε ακόμη τις παρατηρήσεις της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής, τις οποίες αξιοποίησε στην ένσταση αντισυνταγματικότητάς του ο ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ. Φτάσαμε στο σημείο να μαθαίνουμε για την απόσυρση σημαντικών άρθρων από πρωτοσέλιδο εφημερίδας!
Ξεχώρισε βέβαια και η απροθυμία της πλειοψηφίας των βουλευτών της ΝΔ να στηρίξουν το νομοσχέδιο, αφού μίλησαν λιγότεροι από 20 βουλευτές της στην ολομέλεια, ενώ από τη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ τοποθετήθηκαν 48 βουλευτές!
Κατά του νομοσχεδίου αναπτύχθηκαν μαζικές κινητοποιήσεις σε όλη την Ελλάδα με σημαντική κοινωνική συμμετοχή, αποδεικνύοντας την εδραιωμένη κοινωνική βούληση να παραμείνουν υπό δημόσια διαχείριση το νερό και τα απορρίμματα.
Από τη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ τοποθετηθήκαμε ξεκάθαρα: η νέα προοδευτική κυβέρνηση με τον ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ θα καταργήσει άμεσα αυτή την καταστροφική ρύθμιση. Η εποπτεία και ο έλεγχος του νερού και των απορριμμάτων θα γυρίσουν στην πολιτεία και την αυτοδιοίκηση όπου ανήκουν. Η ισχυρή πολιτεία με εξειδικευμένα στελέχη και καινοτόμα εργαλεία θα εξασφαλίζει την ποιότητα, την επάρκεια και την ορθή περιβαλλοντική διαχείριση του νερού με διαφάνεια και χαμηλό κόστος. Για τον στόχο αυτό απαιτούνται συστράτευση και διεκδίκηση και από την αυτοδιοίκηση και από την κοινωνία με συμμετοχή των ενεργών πολιτών.
*Ο Σωκράτης Φάμελλος είναι βουλευτής Β’ Θεσσαλονίκης και τομεάρχης Περιβάλλοντος και Ενέργειας του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ
