Υπάρχουν πολλά ερωτήµατα, υποθέσεις, θεωρίες, γνώσεις και γνώµες σχετικά µε την πανδηµία της Covid-19 και τη διαχείρισή της. Εχουν λεχθεί και έχουν γραφτεί πάρα πολλά. Από ειδικούς, από εξειδικευµένους, από αρµόδιους, από τον καθένα µας. Με όλα αυτά µάλλον έχουµε κουραστεί και κορεστεί και ίσως αυτός ο συνδυασµός κούρασης και κορεσµού να είναι ακόµη µια ευκαιρία για να σκεφτούµε. Οι περισσότεροι άνθρωποι νοµίζουµε πως σκεφτόµαστε. Οµως τις περισσότερες φορές απλώς αντιδρούµε ενστικτωδώς, συναισθηµατικά ή µε βάση την εκπαίδευση που έχουµε λάβει. ∆ηλαδή συµπεριφερόµαστε απερίσκεπτα, γι’ αυτό πρόχειρα, λανθασµένα και αναποτελεσµατικά.
Να σκεφτούµε τι; Να σκεφτούµε για τα πάντα. Να σκεφτούµε κυρίως πώς θα αυτοπροστατευτούµε και πώς θα προστατεύσουµε και τους άλλους ανθρώπους. Να σκεφτούµε πως θα προστατευτούµε/προστατεύσουµε είτε από την Covid-19 είτε από τη διαχείρισή της είτε από την καταιγιστική, αντιφατική, εκφοβιστική πληροφόρηση και την παρανοϊκή παραπληροφόρηση. Να σκεφτούµε απλά και πρακτικά.
Φυσικά, δεν αρκεί να σκεφτούµε απλά και πρακτικά. Χρειάζεται να σκεφτούµε και εναλλακτικά. Τι σηµαίνει αυτό; Να σκεφτούµε διαφορετικά. Αυτό, όσο κι αν είναι δυσνόητο ή δύσκολο να γίνει, είναι αναγκαίο. ∆ιαφορετικά µένουµε παγιδευµένοι στα υπάρχοντα καθηµερινά αδιέξοδα.
Στο γραφείο µου τα τελευταία χρόνια έρχονται κυρίως νέοι άνθρωποι.
Ανεξάρτητα από το ιδιαίτερο θέµα/πρόβληµα που τους απασχολεί, κουβαλάνε µαζί τους και κάτι ακόµη. Μια «προίκα» και µια ασάφεια. Προίκα ονοµάζω όλα όσα έχουν µάθει για τη ζωή και από τη ζωή. Και, δυστυχώς, τις περισσότερες φορές η προίκα αυτή είναι πολύ φτωχή. Οσο για την ασάφεια, έτσι προσδιορίζω την ταυτότητά τους και τη διαδροµή της ζωής τους. Ειδικότερα τα δύο τελευταία χρόνια που έχουµε την Covid-19 τόσο η προίκα όσο και η ασάφεια έχουν πάρει πιο αρνητικές διαστάσεις. Και φυσικά δυσκολεύουν την ψυχοθεραπεία.
Η καραντίνα σε συνδυασµό µε την υπερβολική ενασχόληση µε τις ψηφιακές οθόνες (τηλεόραση, Η/Υ, κινητό) προκαλεί αποκλίσεις από τη φυσιολογική ζωή. ∆ηλαδή τις σχέσεις, τον έρωτα, τις συναναστροφές µε φίλους, την εργασία, τη µόρφωση, τον αθλητισµό, τη δηµιουργία, τη διασκέδαση, τα ταξίδια, τις εµπειρίες, την εξέλιξη.
Ηδη τις τελευταίες δεκαετίες είχε διαπιστωθεί πως οι νέοι υπολείπονται σε γνώσεις, κοινωνικές δεξιότητες και συναισθηµατικές επενδύσεις.
Ηδη µε την υπερβολική ενασχόληση µε τις ψηφιακές οθόνες οι νέοι δεν αποκτούν γνώσεις αλλά κατακλύζονται από άχρηστες πληροφορίες. Για σκεφτείτε λοιπόν τι συµβαίνει στους χώρους της ψυχοθεραπείας το τελευταίο διάστηµα. Ερχονται άνθρωποι που δεν ζουν φυσιολογικά και αυτό το θεωρούν… φυσιολογικό.
Αφού αλλάζουν οι συνθήκες χρειάζεται να αλλάξουµε κι εµείς. ∆εν µπορούµε να βλέπουµε το σήµερα µε τα µάτια του χθες. ∆εν µπορούµε να ζούµε σήµερα όπως ζούσαµε χθες. Χρειάζονται ψυχραιµία και διαύγεια (ψυχική και πνευµατική) µπροστά στις νέες συνθήκες. Χρειάζεται να σκεφτούµε διαφορετικά και να ζήσουµε διαφορετικά.
Αρχικά ας τηρήσουµε τους κανόνες της ιατρικής και της υγιεινής. Εµβολιαζόµαστε, αποφεύγουµε τις συναθροίσεις στους κλειστούς χώρους, φοράµε µάσκες, κρατάµε αποστάσεις, πλένουµε τα χέρια µας. ∆ηλαδή προστατεύουµε και αυτοπροστατευόµαστε. Φροντίζουµε/αναβαθµίζουµε ποιοτικά τη διατροφή µας, αθλούµαστε, ξεκουραζόµαστε, κοιµόµαστε αρκετά, χαλαρώνουµε. ∆ηλαδή δυναµώνουµε το ανοσοποιητικό µας σύστηµα.
∆υναµώνουµε το ανοσοποιητικό της ψυχής µας. Εύλογα θα διερωτηθεί κάποιος τι είναι πάλι αυτό το ανοσοποιητικό σύστηµα της ψυχής µας.
Είναι αυτό που µας εξασφαλίζει ψυχική υγεία, διαύγεια, ισορροπία και αρµονία. Αυτό για να το οικοδοµήσουµε υπάρχουν δύο δρόµοι.
Ο πρώτος είναι ο φυσικός. Να έχουµε δηλαδή στη ζωή µας ανθρώπους θετικούς, καλλιεργηµένους, ισορροπηµένους, οι οποίοι θα λειτουργούν ως δάσκαλοι/µέντορές µας. Η τύχη παίζει κι εδώ τον ρόλο της.
Ο δεύτερος τρόπος είναι ο τεχνητός. Να κάνουµε ψυχοθεραπεία. Αυτό είναι περισσότερο ανάγκη, επιλογή και προσπάθεια. Τυχεροί αυτοί που θα µπορέσουν να συνδυάσουν και τους δύο δρόµους.
Οµως ανεξάρτητα από τον δρόµο που θα βαδίσουµε, η ευθύνη της ζωής µας και της ψυχικής υγείας µας εξαρτάται κυρίως από εµάς τους ίδιους.
Θέλουµε ή δεν θέλουµε να είµαστε ψυχικά υγιείς; Εάν θέλουµε (συνειδητά ή ασυνείδητα) να είµαστε υγιείς, τότε είναι επιτακτική ανάγκη να οικοδοµήσουµε την ψυχική µας ανοσία.