Οι τράπεζες, οι offshore εταιρείες και οι υπέρογκες δανειοδοτήσεις
Τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους ξεπλένεται το μαύρο χρήμα στη χώρα μας περιγράφει η «Εκθεση εκτίμησης εθνικού κινδύνου για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας» που συντάχθηκε το 2018 από το υπουργείο Οικονομικών. Πρόκειται για την πρώτη έκθεση σχετικά με τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας που εκπονήθηκε στην Ελλάδα σύμφωνα με την κοινοτική οδηγία και τα διεθνή πρότυπα. Στην εκπόνησή της συνεργάστηκαν εκπρόσωποι από όλες τις δημόσιες αρχές και τους φορείς που είναι άμεσα ή έμμεσα αρμόδιοι για την πρόληψη και την καταστολή της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και εκπρόσωποι του ιδιωτικού τομέα και της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Η νομιμοποίηση των εσόδων από παράνομες δραστηριότητες γίνεται μέσω διάφορων τρόπων. Ενας από αυτούς είναι και ο τραπεζικός τομέας. Οπως αναφέρεται στην εν λόγω έκθεση, «έχει διαπιστωθεί η χρήση του τραπεζικού τομέα σε διάφορα σημαντικά οικονομικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στο παρελθόν (έως το 2009) και είτε κρίθηκαν τελεσίδικα από τη δικαιοσύνη είτε ξεκίνησε η δικαστική τους διερεύνηση κατά την πενταετία 2012-2016». Επιπλέον, «ο τραπεζικός τομέας συνιστά την πηγή των περισσότερων αναφορών ύποπτων συναλλαγών προς την Αρχή, η πλειοψηφία των οποίων αφορά πιθανώς στο αδίκημα της φοροδιαφυγής».
Δάνεια και ακίνητα
Η νομιμοποίηση εσόδων σοβαρών υποθέσεων διαφθοράς πραγματοποιείται, σύμφωνα με την έκθεση, «κυρίως μέσω λογαριασμών σε αλλοδαπές τράπεζες με αυστηρότερους κανόνες τραπεζικού απορρήτου, μέσω διεθνών χρηματοπιστωτικών κέντρων στο όνομα εξωχώριων (offshore) εταιρειών και επενδύσεων στην αγορά ακινήτων».
Ενας άλλος τρόπος, ο οποίος είναι κοινό μυστικό στον τραπεζικό κλάδο αλλά δεν αναφέρεται στην έκθεση, είναι και η χορήγηση υπέρογκων δανείων. Οικονομικός αναλυτής με δεκαετίες εμπειρίας στον χρηματοπιστωτικό τομέα περιέγραφε στο Documento τη διαδικασία που ακολουθείται.
Το πρόσωπο λαμβάνει από την τράπεζα ένα υψηλό δάνειο, συνήθως με το πρόσχημα της αγοράς ακινήτου. Το δάνειο έχει ευνοϊκούς όρους αποπληρωμής, ειδικά για τα πρώτα χρόνια, ενώ σπανίως αποπληρώνεται. Με τον τρόπο αυτό, της αγοράς δηλαδή ακινήτου μέσου τραπεζικού δανείου, το πρόσωπο μπορεί να νομιμοποιήσει χρήματα, τα οποία έχουν προέλθει με παράνομο τρόπο, υπό την κάλυψη του δανείου το οποίο δεν αποπληρώνεται ποτέ ή αποπληρώνεται μόνο κατά ένα μέρος.
Σε θέσεις εξουσίας
Κατά καιρούς υπέρογκοι δανεισμοί από τράπεζες με παράλληλη μη αποπληρωμή των δανείων έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας από τη δημοσιοποίηση των πόθεν έσχες. Ειδικά προσώπων που έχουν σταδιοδρομήσει σε σημαντικές θέσεις εξουσίας. Σίγουρα κανείς δεν μπορεί να υποστηρίξει ότι τα εν λόγω πρόσωπα ξεπλένουν με αυτό τον τρόπο μαύρο χρήμα, ωστόσο είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι το μοτίβο των υπέρογκων δανείων που δεν αποπληρώνονται συναντάται συχνά πυκνά σε αρκετά πολιτικά πρόσωπα.
Ο εγχώριος τραπεζικός τομέας έχει επίσης χρησιμοποιηθεί για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκλήματα διαφθοράς μικρής αξίας, όπως αναφέρεται στην έκθεση. Αυτό γίνεται μέσω της ανάμειξης ποσών προερχόμενων τόσο από παράνομες όσο και από νόμιμες πηγές, ενώ «έχει παρατηρηθεί η χρήση μεσοπρόθεσμων επενδυτικών προϊόντων σε συνδυασμό με ασφαλιστήρια συμβόλαια ζωής στο εξωτερικό προκειμένου να διοχετευθούν τα έσοδα από τη δωροδοκία σε άλλα χρηματοπιστωτικά προϊόντα».
