Ρίτσαρντ Γουέλς: Από τη νίκη Καραμανλή το 1956 μέχρι την εκτέλεσή του από τη 17Ν
Ο κατάσκοπος από το Χάρβαρντ που άφησε το στίγμα του στη CIA.
Αν και ουδεμία ομοιότητα είχε με τον θρυλικό Τζέιμς Μποντ, ο Ρίτσαρντ Γουέλς υπήρξε μια από τις πιο αινιγματικές φυσιογνωμίες της αμερικανικής κατασκοπείας. Απεχθανόταν τα όπλα, λάτρευε τη λογική του Αριστοτέλη και ενσάρκωνε περισσότερο τον τύπο του στοχαστή παρά του πράκτορα. Η φαλάκρα, τα στρογγυλά γυαλιά και το μουστάκι του παρέπεμπαν σε καθηγητή του Χάρβαρντ, όχι σε άνθρωπο των μυστικών υπηρεσιών. Κι όμως, η φωτογραφία αυτού του κατά τα άλλα συνηθισμένου προσώπου, έμελλε να κάνει τον γύρο του κόσμου.
Όπως αναφέρει το περιοδικό Harvard, ο Γουέλς υπήρξε η επιτομή του επαγγελματία μυστικού πράκτορα. Η επιρροή του στην Ελλάδα, σύμφωνα με το δημοσίευμα, ήταν καθοριστική, παρεμβαίνοντας στις εκλογές του 1956 (με το διαβόητο τριφασικό σύστημα) και εξασφαλίζοντας τη νίκη του Κωνσταντίνου Καραμανλή με την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (ΕΡΕ), που θεωρείται το πρόδρομο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας.
Όταν εκτελέστηκε από τη 17 Νοέμβρη έξω από την κατοικία του στην Αθήνα, τον Δεκέμβριο του 1975, βρισκόταν στο απόγειο της καριέρας του: επικεφαλής σταθμού της CIA και θεωρούμενος ως ένας από τους πιο ικανούς πράκτορες της υπηρεσίας, με προοπτική να αναλάβει τη διεύθυνση των μυστικών επιχειρήσεων. Παραμένει ο πλέον ανώτερος αξιωματικός της CIA -ισοδύναμος σε βαθμό υποστράτηγου- που έχασε τη ζωή του εν ώρα καθήκοντος.
Η σκιά πίσω από τις ελληνικές κάλπες
Ο Γουέλς υπηρέτησε ως μυστικός πράκτορας της CIA σε Αθήνα και Κύπρο, ενώ αναδείχθηκε σε έναν από τους πιο ικανούς στρατολόγους για την προσέλκυση πληροφοριοδοτών (assets), ανάμεσά στους οποίους ήταν και ο γραμματέας του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, προέδρου της Κύπρου, που είχε ανακηρύξει πρόσφατα την ανεξαρτησία της και είχε μεγάλη στρατηγική σημασία για το ΝΑΤΟ.
«Γνωρίζαμε κάθε ανάσα που έπαιρνε ο Μακάριος», θυμήθηκε ένας συνάδελφος του, σημειώνει το περιοδικό Harvard, προσθέτοντας πως αφού θήτευσε ως επικεφαλής σταθμών της CIA στη Γουιάνα και στο Περού, ο Γουέλς επέστρεψε στην αγαπημένη του Ελλάδα το καλοκαίρι του 1975, ήδη καταξιωμένος στη παρασκηνιακή πολιτική επιρροή. Μεταξύ άλλων παρεμβάσεών του, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, η εκλογική νίκη του Κωνσταντίνου Καραμανλή το 1956 στην Ελλάδα οφειλόταν σε μεγάλο βαθμό στις ανεπίσημες, παράτυπες ενέργειές του.
Ο τραυματισμός, οι κλασικές σπουδές και η CIA
Η ζωή του σημαδεύτηκε από δυσκολίες πολύ πριν περάσει το κατώφλι της κατασκοπείας. Το 1938, σε ηλικία οκτώ ετών, έχασε την όραση του αριστερού του ματιού σε ατύχημα με παγοκόφτη, ένα περιστατικό που διέκοψε απότομα την προνομιούχα παιδική ζωή του, τότε που τον συνόδευε στο σχολείο ένας σοφέρ.
Ο πατέρας του, συνταγματάρχης Τζορτζ Πάτρικ Γουέλς, τραπεζίτης στον τομέα των επενδύσεων που είδε την περιουσία του να εξανεμίζεται στη Μεγάλη Ύφεση, εγκατέλειψε την οικογένειά του για να γίνει συγγραφέας και να καταταχθεί στον στρατό. Ο νεαρός Ρίτσαρντ, μεγαλώνοντας στο Πρόβιντενς του Ρόουντ Άιλαντ, βρήκε παρηγοριά στους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και στις κλασικές μελέτες. Η προσήλωσή του στο διάβασμα του εξασφάλισε υποτροφία για το πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.
Αποφοίτησε με άριστα, ενώ παράλληλα κέρδιζε λίγα χρήματα συχνάζοντας στα μπιλιάρδα της Νότιας Βοστώνης, όπου στοιχημάτιζε εναντίον ντόπιων εργατών, οι οποίοι πίστευαν πως θα νικούσαν εύκολα τον «άπειρο φοιτητή» που τους προκαλούσε. Το όνομά του βρισκόταν ανάμεσα στο φημισμένο 5% των αποφοίτων του 1951 που εντάχθηκαν στην CIA.
Ξεχώρισε μάλιστα για ακόμη έναν λόγο: υπήρξε ο μόνος ημιτυφλός αξιωματικός που κατόρθωσε να περάσει τις εισαγωγικές ιατρικές εξετάσεις με τεστ όρασης 20/20 και στα δύο μάτια. Η επιτυχία του, ωστόσο, οφειλόταν σε ένα κρυφό χαρτί: το τεστ όρασης περιελάμβανε τις πρώτες προτάσεις από το έργο του Έντουαρντ Γκίμπον «Η Παρακμή και η Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας», το οποίο ο Γουέλς είχε αποστηθίσει στα χρόνια που βρισκόταν Χάρβαρντ. Όταν κάλυψαν το δεξί του μάτι, απλώς το απήγγειλε.
Η κηδεία του στο Εθνικό Κοιμητήριο του Άρλινγκτον έλαβε τη μεγαλοπρέπεια και την τελετουργία μιας κρατικής εκδήλωσης. Ένας βετεράνος της υπηρεσίας πληροφοριών την χαρακτήρισε πιθανώς ως τη μεγαλύτερη δημόσια συγκέντρωση αξιωματικών μυστικών υπηρεσιών στην ιστορία των ΗΠΑ. Ήταν η πρώτη φορά που στην ταφόπλακα ενός αξιωματικού της CIA αναγράφηκε η επιγραφή «Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών», επισφραγίζοντας την επίσημη αναγνώριση της προσφοράς του Γουέλς.
