Μετά την ντροπιαστική για την ΕΕ και τον Έλληνα υπουργό Μετανάστευσης Θάνο Πλεύρη «πόρτα» που έριξε ο πολέμαρχος Χαλίφα Χαφτάρ στην ευρωπαϊκή αντιπροσωπεία που επισκέφθηκε την ανατολική Λιβύη, θυμηθήκαμε πολλά για τις κινήσεις του καθεστώτος της Βεγγάζης.
Διαβάστε σχετικά: Ανεπιθύμητος ο Πλεύρης από τον Χαφτάρ, που ο Μητσοτακης τάιζε… κοψίδια
Το θέμα απασχόλησε σήμερα έντονα τη συζήτηση στη Βουλή καθώς η Λιβύη συνδέεται τόσο με την αμφισβήτηση των ελληνικών θαλάσσιων περιοχών από την Τουρκία, μέσω του τουρκολιβυκού μνημονίου, όσο και με το κύμα προσφύγων και μεταναστών που φτάνουν κατά εκατοντάδες στην Κρήτη τις τελευταίες ημέρες.
Βασικός πρωταγωνιστής είναι ο πολέμαρχος Χαλίφα Χαφτάρ αλλά σημαντικό ρόλο παίζει και ο γιος του Σαντάμ, με την αμφιλεγόμενη προσωπική του ιστορία.
Ο Σαντάμ Χαφτάρ, γεννημένος το 1991, είναι το νεότερο από τα επτά παιδιά του Χαλίφα Χαφτάρ και ο πιθανότερος διάδοχός του. Είναι αρχηγός του Γενικού Επιτελείου του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA) και διοικητής της Ταξιαρχίας Τάρεκ Μπεν Ζεγιάντ.
Σημαντικό για τον ρόλο του είναι πραγματοποιεί συχνά διπλωματικές επισκέψεις σε ξένες χώρες. Τον περασμένο Απρίλιο επισκέφθηκε την Τουρκία, συναντήθηκε με τον υπουργό Τούρκο υπουργό Αμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ και τον αρχηγό του στρατού ξηράς στρατηγό Σελτσούκ Μπαϊρακτάρογλου. Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ Τούρκοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι «ήρθε η ώρα να αναφερόμαστε στη Λιβύη ως Λιβύη, όχι ως Ανατολή και Δύση». Μία τεράστια στροφή επειδή η Τουρκία μέχρι πρόσφατα θεωρούσε τον Χαλίφα Χαφτάρ πραξικοπηματία.
Αυτό μάλλον εξηγεί και την αλλαγή στάσης του Χαφτάρ προς την Ελλάδα.
Τον τελευταίο καιρό ο Σαντάμ Χαφτάρ έχει συναντηθεί με Αμερικανούς διπλωμάτες και στρατιωτικούς, παρά την όχι και τόσο άσπιλη καριέρα του.
Συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 2024, η Ισπανία εξέδωσε ένταλμα σύλληψης εναντίον του, κατηγορώντας τον για εμπλοκή σε παράνομη διακίνηση όπλων, τα οποία είχε κατάσχει μήνες νωρίτερα η ισπανική αστυνομία. Για αντίποινα φέρεται ότι έκλεισε μια πετρελαιοπηγή ισπανικών συμφερόντων στη Λιβύη. Ταυτόχρονα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για πιέσεις προς την ισπανική κυβέρνηση να άρει το ένταλμα σύλληψης.
Εξαιτίας του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης, κρατήθηκε στο αεροδρόμιο της Νάπολης για μία ώρα, αλλά τελικά αφέθηκε ελεύθερος.
Ακόμη έχει κατηγορηθεί για καταστολή αντιφρονούντωνκαι για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως «παράνομες εκτελέσεις, βασανιστήρια, βιασμούς και εκτοπίσεις».
Το 2017, μετά την κατάληψη της Βεγγάζης, διέταξε τη μεταφορά 160 εκατομμυρίων ευρώ και άλλων πολύτιμων κεφαλαίων από την Κεντρική Τράπεζα της Βεγγάζης σε άγνωστη τοποθεσία.
Ως διπλός υπήκοος Λιβύης και ΗΠΑ, κατέχει 17 ακίνητα στη Βιρτζίνια, αξίας πάνω από 8 εκατομμυρίων δολαρίων.
Λαθρεμπόριο πετρελαίου
Αραβικά και τουρκικά ΜΜΕ έχουν κατηγορήσει τον Σαντάμ για λαθρεμπόριο λιβυκού πετρελαίου. Για παράδειγμα η ιστοσελίδα Asharq Al-Awsat ανέφερε στις 23 Φεβρουαρίου ότι μια λιβυκή εταιρεία έχει εξάγει πετρέλαιο αξίας τουλάχιστον 600 εκατομμυρίων δολαρίων, σύμφωνα με πληροφορίες πλοίων και ειδικών των Ηνωμένων Εθνών.
Η έκθεση ανέφερε ότι η Arkenu Oil, μια σχετικά άγνωστη εταιρεία που ιδρύθηκε το 2023, ενδέχεται να συμβάλλει στην εκτροπή μέρους των εσόδων από το πετρέλαιο της Λιβύης μακριά από την Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης.
Από την πλευρά της, το The Arab Weekly ανέφερε στις 18 Φεβρουαρίου ότι η Arkenu ελέγχεται έμμεσα από τον Σαντάμ Χαφτάρ, σύμφωνα με ομάδα εμπειρογνωμόνων του ΟΗΕ.
Η Reuters είχε ερευνήσει την εταιρεία και, με βάση έγγραφα πλοίων και δεδομένα από την London Stock Exchange Group (LSEG) και την Kpler, διαπίστωσε ότι μέρος των εσόδων από το πετρέλαιο δεν πηγαίνει στην Κεντρική Τράπεζα της Λιβύης. Εν τω μεταξύ, η ερευνητική οργάνωση The Sentry εξέφρασε «σοβαρές ανησυχίες σχετικά με πιθανή διαφθορά».
Σχέσεις με Ισραήλ και ΗΠΑ
Τον Νοέμβριο του 2021, φέρεται να επισκέφθηκε κρυφά το Τελ Αβίβ για συνομιλίες με Ισραηλινούς αξιωματούχους, με στόχο την καθιέρωση διπλωματικών σχέσεων.
Τον Απρίλιο του 2025, συναντήθηκε στην Ουάσινγκτον με σύμβουλους του Ντόναλντ Τραμπ, για την προώθηση αμερικανικών συμφερόντων στη Λιβύη. Υπήρξαν αναφορές για συμφωνία με τις ΗΠΑ για απελάσεις μεταναστών προς τη Λιβύη.
Διαβάστε επίσης:
Ιταλία: «Παρεξήγηση» λέει ο υπουργός Εξωτερικών το φιάσκο της ΕΕ στη Λιβύη
Ευρωβουλευτές ΣΥΡΙΖΑ: Ταπείνωση για ΕΕ η αποτυχία αποστολής στη Λιβύη
\Euractiv: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει αύξηση των μεταναστών ροών ενώ η Τουρκία προσεγγίζει τη Λιβύη
