Πολλοί μιλούν για τις αστειότητες της κυβέρνησης σε σχέση με το επονομαζόμενο «πλέγμα προστασίας κατά της ακρίβειας», κανένας όμως δεν επικεντρώνεται στην επισιτιστική κρίση! Για να το κάνουμε λιανά: θα πεινάσουμε! Ναι, είναι ακραίο σενάριο, το οποίο όμως έχει υπαρκτές πιθανότητες να γίνει πράξη! Είναι άλλο ένα πεδίο το οποίο η κυβέρνηση των ανέμελων ταξιδιωτών της μηδενικής ενσυναίσθησης επιμένει να υποφωτίζει και να μην ασχολείται μαζί του…
Ομως είναι ένα πεδίο που μας αφορά όλους. Αρκεί να δώσουμε τρία στοιχεία από την ελληνική αγροτιά:
• Οι αγρότες αγοράζουν λιπάσματα προς 750 ευρώ ανά τόνο όταν πέρυσι οι τιμές κυμαίνονταν περίπου στα 450 ευρώ! Μιλάμε για αύξηση της τάξης του 40%! Οσο για την ουρία, πολύτιμη πηγή αζώτου για τις καλλιέργειες που αποτελεί παγκοσμίως την πρώτη επιλογή σε αζωτούχα λιπάσματα, αυτή και αν έχει ξεφύγει, καθώς η τιμή της καταγράφει αύξηση περίπου 65% (πέρυσι η χονδρική κυμαινόταν στα 350 ευρώ ανά τόνο ενώ φέτος ξεπέρνα τα 1.050 ευρώ!).
• Στις ζωοτροφές καταγράφονται αυξήσεις της τάξης του 80%.
• Το αγροτικό ρεύμα κυμαίνεται δυόμισι φορές πάνω, ενώ οι λογαριασμοί άρδευσης καταγράφουν αύξηση 100%.
Ας μείνουμε όμως στα λιπάσματα: τα δύσκολα είναι μπροστά μας… Πολλοί επικεντρώνονται στην ενέργεια, όπου το μείγμα είναι εκρηκτικό. Ο πόλεμος σε συνδυασμό με την κλιματική αλλαγή και τις οικονομικές κυρώσεις φέρνει την παγκόσμια κοινότητα προ του κινδύνου της πείνας! Ηδη σε παγκόσμιο επίπεδο συζητείται έντονα το ενδεχόμενο η γεωργική παραγωγή να μειωθεί έως και 50%. Σαφώς και πρόκειται για ακραίο σενάριο. Ωστόσο και μικρότερη να είναι η μείωση, πάλι εισερχόμαστε σε επισιτιστική κρίση που φέρνει πείνα ακόμη και σε αναπτυγμένες κοινωνίες… Ο λόγος; Τα ρωσικά και ουκρανικά λιπάσματα.
Διπλή εξάρτηση από τη Ρωσία
Καταρχάς μια παραδοχή: η γη σε ποσοστό 85% δεν έχει στις καλλιεργήσιμες εκτάσεις της άζωτο. Είναι η οργανική ύλη που τρέφει τα φυτά. Εδώ λοιπόν μπαίνουμε στα δύσκολα του πολέμου και των οικονομικών κυρώσεων. Τα αζωτούχα λιπάσματα παράγονται από αμμωνία, που λαμβάνεται με συνδυασμό αζώτου από τον αέρα και υδρογόνου από φυσικό αέριο. Σχεδόν το 80% του κόστους παραγωγής αμμωνίας συνδέεται με τη χρήση αερίου. Το 2021 η Ρωσία ήταν ο κορυφαίος εξαγωγέας αζωτούχων λιπασμάτων και ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής λιπασμάτων καλίου και φωσφόρου. Από την άλλη, το 40% της προμήθειας φυσικού αερίου της Ευρώπης προέρχεται από τη Ρωσία.
Η συνισταμένη των λιπασμάτων
Παράλληλα η Ρωσία παρέχει στην Ευρώπη το 25% της προμήθειας σε άζωτο, ποτάσα και φωσφορικά άλατα. Ειδικά για την ποτάσα, εισάγουμε το 40%. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αύξησε όχι μόνο την τιμή του φυσικού αερίου αλλά και αυτή του διαλύματος αζώτου, το οποίο κόστιζε στα τέλη Οκτωβρίου 2021 περίπου 600 ευρώ ανά τόνο στην ευρωπαϊκή αγορά. Πλέον έχει φτάσει τα 800 ευρώ. Εδώ έρχεται το μεγάλο ζήτημα… Οσο και να ανέβει η τιμή των σιτηρών και δημητριακών, η σπορά δεν είναι κερδοφόρα αν παραμείνει η τιμή των αζωτούχων λιπασμάτων στα 800 ευρώ ανά τόνο. Οι οικονομικές κυρώσεις ένθεν κακείθεν καθιστούν δεδομένη τη διατήρηση της τιμής των λιπασμάτων σε αυτά τα επίπεδα. Οι λύσεις στις οποίες μπορεί να καταφύγει η Ευρώπη είναι για παράδειγμα το φυσικό αέριο από την Αλγερία ή τις ΗΠΑ, που βέβαια θα είναι πανάκριβο, και φωσφορικά άλατα από Κίνα, Μαρόκο και ΗΠΑ.
Ομως όλα αυτά οδηγούν σε περιορισμένη παραγωγή, αφού το άζωτο είναι αναντικατάστατο όσον αφορά τις υψηλές ευρωπαϊκές αποδόσεις κυρίως των σιτηρών και των δημητριακών. Ακόμη και αν φτιάξεις φτωχότερα λιπάσματα, θα το βρεις στη μειωμένη παραγωγή σιτηρών. Τα σιτηρά βέβαια τρέφουν ανθρώπους και ζώα… Το αδιέξοδο δεδομένο, η επισιτιστική κρίση προ των πυλών. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη απούσα!
