Στοχεύοντας να βγάλει από την ατζέντα το έγκλημα των Τεμπών και να ξανασερβίρει το παραμύθι του «νόμου και της τάξης» στα δημόσια ΑΕΙ, η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη ρίχνει τη ζαριά της με τα πειθαρχικά και τις διαγραφές φοιτητών. Την ώρα που στο – υποτίθεται– καλά φρουρούμενο κέντρο της Αθήνας σκάνε βόμβες και η ΕΛΑΣ του Μιχάλη Χρυσοχοΐδη ξεσπά σε διαδηλωτές με ακραία όργια αστυνομικής βίας, οι φοιτητές των δημόσιων πανεπιστημίων κινδυνεύουν να αντιμετωπίσουν μέτρα που θυμίζουν αλήστου μνήμης εποχές.
Αρωγός στην αναπαραγωγή του ίδιου κακοπαιγμένου και ιδιαίτερα επικίνδυνου πλέον σκηνικού και η νέα υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη με τη δήλωση ότι αν υπάρχει «αποδεδειγμένη εμπλοκή» φοιτητών σε έκνομες ενέργειες, αυτοί θα διαγράφονται. Αν τελικά εφαρμοστεί αυτό, ανοίγει ο ασκός του Αιόλου για τη γιγάντωση πρακτικών στημένων επιθέσεων και ενοχοποιητικών στοιχείων σε βάρος των μη αρεστών φοιτητών. Η πρόθεση της κυβέρνησης να βγάλει από το ψυγείο το αόριστο αφήγημα των «παραβατικών φοιτητών», προσπαθώντας να πολώσει το ακροατήριο εκ δεξιών της, βρίσκει απέναντί της την πανεπιστημιακή κοινότητα.
Ο καθηγητής Θεωρίας Κράτους και Δικαίου στο Πάντειο Δημήτρης Καλτσώνης είναι κατηγορηματικός στην τοποθέτησή του στο Documento: «Μετά το στραπάτσο με την πανεπιστημιακή αστυνομία και την παντελή αποτυχία της κυβέρνησης να επιβάλει τον αυταρχισμό και τη φίμωση της ακαδημαϊκής κοινότητας, προσπαθεί να νεκραναστήσει άλλες μεθόδους χουντικής έμπνευσης. Αναφέρομαι στο πειθαρχικό δίκαιο για τους φοιτητές που έχει ενσωματωθεί στον νόμο Κεραμέως. Πρόκειται για διατάξεις που έρχονται σε απόλυτη αντίθεση με το σύνταγμα και κάθε γενική αρχή του δικαίου. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη πλανάται πλάνην οικτράν. Αν το προσπαθήσει, θα μετρήσει ακόμα μια μεγάλη ήττα».
Το σύμπλεγμα της ΝΔ με τα πανεπιστήμια
Το παρελθόν της «αριστείας» άλλωστε και στα πανεπιστήμια με τραμπούκικες επιθέσεις επιφανών σήμερα νεοδημοκρατών δεν προμήνυε τίποτε καλύτερο. Ο σημερινός πρωθυπουργός ως υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης απέλυσε πάνω από 1.000 υπαλλήλους των ΑΕΙ (ο ίδιος ουδέποτε φοίτησε σε δημόσιο πανεπιστήμιο), τα οποία με κάθε αφορμή χαρακτηρίζει «άντρα εγκληματικότητας».
Ο δε υπουργός Μάκης Βορίδης είχε διαγραφεί από τον σύλλογο φοιτητών της Νομικής Σχολής επειδή κυκλοφορούσε με τσεκούρι στα Εξάρχεια τον Μάιο του 1985 μαζί με άλλους νεολαίους της χουντικής ΕΠΕΝ.
Ύστερα από 18 χρόνια, τον Σεπτέμβριο του 2003, ο νυν υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας Κώστας Κατσαφάδος, ως επικεφαλής της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς επιτέθηκε και ψέκασε με πυροσβεστήρα τον πρύτανη Βασίλη Μπένο, ο οποίος μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο με έντονα αναπνευστικά προβλήματα. Ο «γαλάζιος μπαχαλάκιας» διαγράφηκε από τη ΔΑΠ, επανήλθε και το 2021 ως υφυπουργός Ναυτιλίας δήλωσε έμπλεος υπερηφάνειας: «Είμαι γιος μπάτσου».
Συνειδητή κυβερνητική επιλογή
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν επέλεξε τυχαία να ανεβάσει τους τόνους λίγες ημέρες πριν από την 108η Σύνοδο Πρυτάνεων (6-9 Μαΐου) αλλά και πριν από τις επικείμενες φοιτητικές εκλογές (14 Μαΐου).
Οι πανεπιστημιακοί που μιλούν στο Documento αποδομούν πλήρως τις γενικολογίες της κυβέρνησης και φωτίζουν τις βαθύτερες στοχεύσεις της.
«Δεν πρόκειται για αυταρχικοποίηση» επισημαίνει η καθηγήτρια Εγκληματολογίας στο Πάντειο Σοφία Βιδάλη και συνεχίζει: «Είναι επίσημη πολιτική εδώ και καιρό πως οποιοδήποτε περιστατικό βίας συμβαίνει στα πανεπιστήμια ή στον περίβολό τους θα θεωρείται πολύ σοβαρό περιστατικό και σύνηθες, δηλαδή καθημερινό, ανεξάρτητα από την ένταση της βίας, από τους δράστες, τις συνθήκες, το αποτέλεσμα ή τα θύματα, τους λόγους κ.λπ. Αυτό βέβαια δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Για να αξιολογήσουμε όμως αυτήν τη τάση, πρέπει να τη συσχετίσουμε με τις γενικότερες τάσεις που επιχειρείται να εμπεδωθούν στα πανεπιστήμια, όπως η πολλαπλή ιδιωτικοποίηση (δεν είναι μόνο η λειτουργία των μη κρατικών ΑΕΙ αλλά και η εκχώρηση επιμέρους λειτουργιών σε ιδιώτες, από την καθαριότητα έως τη φύλαξη) και οι όροι λειτουργίας των πανεπιστημίων: δηλαδή εδώ συμβαίνει ένα είδος συνολικότερης “φτωχοποίησης” σε πόρους, ακαδημαϊκό προσωπικό, υποδομές, που πλαισιώνεται και από την απαξίωση των κοινωνικών επιστημών, τη μετατροπή των μελών ΔΕΠ σε διοικητικούς υπαλλήλους μέσω συνεχών και συχνά ανούσιων διαδικασιών πιστοποίησης, αξιολόγησης και λοιπών “εργαλείων”, που προσχηματικά στοχεύουν σε αποτίμηση της ποιότητας σπουδών. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, το πανεπιστήμιο απαξιώνεται και αφήνεται ουσιαστικά στην τύχη του. Αυτό αποτελεί ένα ελκυστικό πεδίο και άσκησης βίας ποικίλης προέλευσης. Αντί όμως να υπάρξει μια πολιτική ανάσχεσης των παραγόντων αυτών, πράγμα που θα σήμαινε μια ανατροπή της καχεξίας, θα λειτουργούσε αποτρεπτικά σε κάθε είδος βίας και θα αναδείκνυε την αξία της γνώσης και τη δημιουργικότητα, επιλέγεται η λογική της καταστολής και της “τιμωρίας” μέσω και των περικοπών κλπ. Είναι ιδεολογία, δεν είναι λάθος».
«Χρησιμοποιούνται για τη στοχοποίηση των ΑΕΙ»
Απορίας άξιον είναι πώς ορίζει η κυβέρνηση την παραβατικότητα στα ΑΕΙ, όταν η ίδια την αφήνει να αλωνίζει εκτός των πανεπιστημίων. Στην ερώτηση αν οι διαγραφές των φοιτητών είναι η μοναδική λύση στα προβλήματα των δημόσιων ΑΕΙ, η Σ. Βιδάλη είναι ξεκάθαρη: «Νομίζω ότι πρέπει να επιστρέψουμε στη σοβαρότητα. Καταρχάς να προσδιοριστεί τι εννοούμε με τον όρο “παραβατικότητα”, που είναι ασαφής και αόριστος. Τον χρησιμοποιούμε στην εγκληματολογία όταν προσεγγίζουμε ανήλικους δράστες ή όταν έχουμε συμπεριφορές που παραβιάζουν άτυπους κανόνες. Εχουμε εδώ τέτοιες συμπεριφορές; Τα περιστατικά βίας που βλέπουμε να συμβαίνουν δεν είναι παραβατικές συμπεριφορές. Προβλέπονται και από τον Ποινικό Κώδικα. Επίσης, αν όλες αυτές οι καταδρομικές επιθέσεις ή συμπλοκές προέρχονται από φοιτητές, κάτι άλλο συμβαίνει στη νεολαία μας και καλό θα είναι να το δούμε με σοβαρότητα. Επιπλέον, να θυμίσω ότι το δικαίωμα στην εκπαίδευση δεν αφορά μόνον τους νομοταγείς πολίτες αλλά όλους και το σκεπτικό είναι ότι μέσω της εκπαίδευσης και της γενικότερης παιδείας οι άνθρωποι υπερβαίνουν την αγριότητα και αυτό βοηθάει στην κοινωνική ενσωμάτωση. Έχει αλλάξει αυτό; Τέλος, να θυμίσω ότι εκ του νόμου και ποινικά καταδικασμένοι–κρατούμενοι φοιτούν στα πανεπιστήμιά μας και σωστά. Γι’ αυτό χρειάζεται σοβαρότητα».
Την αυτονόητη καταδίκη της ακαδημαϊκής κοινότητας επισημαίνει ο καθηγητής στο ΕΜΠ Δημήτρης Δαμίγος, καθώς και την ευθεία σχέση των πρόσφατων επεισοδίων που όλως τυχαίως συμβαίνουν όσο η κυβέρνηση προωθεί την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων αντιβαίνοντας στο άρθρο 16 του συντάγματος: «Καταρχάς ας ξεκινήσουμε από τα αυτονόητα: γεγονότα όπως αυτά που συνέβησαν στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στη Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΕΚΠΑ ή στον προαύλιο χώρο και το κυλικείο της Σχολής Μηχανολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ είναι καταδικαστέα, προσβάλλουν τα δημοκρατικά και ακαδημαϊκά ιδεώδη και δεν συνάδουν με την ιστορία και τους στόχους του πανεπιστημιακού κινήματος. Από την άλλη πλευρά, είναι πρόδηλο πως τα γεγονότα αυτά χρησιμοποιούνται για τη στοχοποίηση του ελληνικού δημόσιου πανεπιστημίου και τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, με συκοφαντίες και ψέματα που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η ελληνική κοινωνία πρέπει να συνειδητοποιήσει πως πίσω από τα κροκοδείλια δάκρυα της κυβέρνησης, η οποία έχει αφήσει τα δημόσια πανεπιστήμια κυριολεκτικά στη μοίρα τους, υποχρηματοδοτούμενα, υποστελεχωμένα και με παλαιωμένες και –σε ορισμένες περιπτώσεις– επικίνδυνες υποδομές, κρύβεται μια συστηματική προσπάθεια απαξίωσης του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου και του ιστορικού ρόλου των δημόσιων ελληνικών ΑΕΙ, ειδικά του ΕΜΠ, που απολαμβάνουν ακόμη την εμπιστοσύνη και αναγνώριση της ελληνικής κοινωνίας. Προσπάθεια που εντείνεται, για προφανείς λόγους, λόγω της απόπειρας ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων».
Ο καθηγητής του ΕΜΠ προς επίρρωσιν των ισχυρισμών του επικαλείται και έρευνα που αφορά τα ελληνικά ΑΕΙ: «Η παραβατικότητα στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι στατιστικά ασήμαντη σε σύγκριση με γενικότερα μεγέθη της εγκληματικότητας κι έχει σποραδικό χαρακτήρα. Για παράδειγμα, σε έρευνα της καθηγήτριας Σοφίας Βιδάλη που δημοσιεύτηκε το 2021 με στοιχεία που αντλήθηκαν από την Ελληνική Αστυνομία το 2017 καταγράφηκαν 81 περιστατικά ανομίας στα πανεπιστήμια ΕΚΠΑ, ΟΠΑ, ΕΜΠ, ΑΠΘ και Πατρών. Την ίδια χρονιά στις Γενικές Αστυνομικές Διευθύνσεις Αττικής, Θεσσαλονίκης και Δυτικής Ελλάδας καταγράφηκαν πάνω από 154.500 περιστατικά παραβατικότητας. Τέτοια κοινωνικά φαινόμενα δεν αντιμετωπίζονται με αυστηροποίηση των ποινών και δημιουργία νέων σωμάτων αστυνόμευσης, όσο ελκυστικό και αν ακούγεται στα αυτιά ακροδεξιών ακροατηρίων».
«Στρέφουν την καταστολή προς τα πανεπιστήμια»
«Η υπουργός δεν έχει βγάλει άχνα για τα εκρηκτικά προβλήματα των πανεπιστημίων και τις διεκδικήσεις των φοιτητικών συλλόγων και αξιοποιεί ενέργειες που δεν έχουν καμία σχέση με τους αγώνες των φοιτητών, για να στραφεί με καταστολή προς εμάς. Το συγκεκριμένο μέτρο των πειθαρχικών διώξεων και διαγραφών εξάλλου ήδη προβλέπεται και βλέπουμε να έχει στραφεί μόνο απέναντι σε φοιτητές που συμμετείχαν στις διαδηλώσεις για τα Τέμπη και ενάντια στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Αν η κυβέρνηση ήθελε να εξασφαλίσει την “κανονικότητα” στα πανεπιστήμια, θα εξασφάλιζε άμεσα αύξηση της χρηματοδότησης για καθηγητές, υποδομές και εξοπλισμό, προσλήψεις προσωπικού φύλαξης και όχι νέα μέτρα καταστολής», αναφέρει σε δήλωσή του στο Documento ο Νίκος Δερμιτζάκης, πρόεδρος του φοιτητικού συλλόγου της Σχολής Μηχανικών του ΠΑΔΑ και υποψήφιος με την ΠΚΣ.
«Για ποια ανομία μιλάνε;»
Η Μαντώ Μανώλη, κπρόσωπος των ΕΑΑΚ και μέλος του ΔΣ του Φοιτητικού Συλλόγου Νομικής ΕΚΠΑ, αναφέρει από την πλευρά της: «Λίγες μέρες πριν από τις εκλογές, η κυβέρνηση της ΝΔ επαναφέρει το αφήγημα της δήθεν βαριάς εγκληματικότητας στα ΑΕΙ, πατώντας πάνω σε βολικές αφορμές. Το υπουργείο Παιδείας ως από μηχανής Θεός δίνει την “απάντηση”: πειθαρχικές ποινές, διαγραφές φοιτητών, συστήματα επιτήρησης. Για ποια ανομία μιλάνε όμως; Για τους τραυματισμούς φοιτητών από τις αστυνομικές δυνάμεις; Ή μήπως για τις τραμπούκικες πρακτικές της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ; Στις φοιτητικές εκλογές, στις 14 Μάη, θα ακουστεί ξανά: Το φοιτητικό κίνημα δεν τρομοκρατείται, δίνει υπόσχεση αγώνα για τους 57 νεκρούς, για ισχυρά πτυχία, για δημόσια δωρεάν εκπαίδευση, για την επόμενη μέρα».
«Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε»
Τέλος, η Ζέτα Ξυδάκη, μέλος του ΔΣ του Φοιτητικού Συλλόγου Παντείου, αναφέρει σε δήλωσή της: «Με μέσο την καταστολή και τη τρομοκρατία θέλουν να μας αποξενώσουν μεταξύ μας και να συμπιέσουν τις συλλογικές μας διεκδικήσεις. Οι φοιτητικοί σύλλογοι δεν τσιμπάμε, θα συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για δημόσια και δωρεάν πανεπιστήμια, ανοιχτά και συνδεδεμένα με την κοινωνία, ενάντια σε αστυνομία, ελέγχους ασφαλείας και πειθαρχικές διώξεις».
Διαβάστε επίσης
Γεντί Κουλέ: Νέος ομαδικός τάφος αγωνιστών – Σκέψεις για Μουσείο Εθνικής Αντίστασης και Εμφυλίου
Απόπειρα διάρρηξης και καταστροφές στα γραφεία του Documento (Photos)
