Οι συγκρούσεις μεταξύ των αντιμαχόμενων στρατηγών και οι ελλείψεις σε βασικά είδη τροφίμων και καυσίμων επιδεινώνουν την ανθρωπιστική κρίση στο Σουδάν
Οι μάχες μεταξύ των στρατών των δύο ισχυρών στρατηγών της χώρας συνεχίζονται στην πρωτεύουσα Χαρτούμ και τη «δίδυμη» πόλη Ομντουρμάν, ακόμη και κατά την τριήμερη εκεχειρία που επιβλήθηκε την περασμένη Δευτέρα έπειτα από προτροπή των ΗΠΑ. Με τη σύρραξη να μη φαίνεται να λήγει στο εγγύς μέλλον και τις ελλείψεις σε βασικά είδη διαβίωσης να γίνονται ολοένα και πιο αισθητές, οι Σουδανοί πολίτες βυθίζονται σε επιδεινούμενη ανθρωπιστική κρίση. Μια κρίση που αν παγιωθεί μπορεί να αποσταθεροποιήσει έτι περαιτέρω τόσο την περιοχή του Κέρατος της Αφρικής όσο και του Σαχέλ, παρασύροντας τις γειτονικές χώρες σε πολεμικές συγκρούσεις. Αγωνία επικρατεί και στις ευρωπαϊκές χώρες για τους πολίτες που προσπαθούν να εγκαταλείψουν το Σουδάν.
Χωρίς ορατή λύση
Οι συγκρούσεις μεταξύ των στρατών του αρχηγού των σουδανικών ενόπλων δυνάμεων Αμπντέλ Φατάχ αλ Μπουρχάν από τη μια πλευρά και του Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, ή «Χεμίτι» εν συντομία, συνεχίστηκαν παρά τη… συμφωνημένη τριήμερη εκεχειρία. Οι μάχες διεξάγονται σε συγκεκριμένα σημεία του Χαρτούμ και της Ομντουρμάν. Οι ντόπιοι μιλώντας σε ανταποκριτές του Associated Press αναφέρουν ότι οι συγκρούσεις λαμβάνουν χώρα κυρίως γύρω από το αρχηγείο του σουδανικού στρατού και το Ρεπουμπλικανικό Παλάτι, που θεωρείται το κέντρο της εξουσίας και σύμβολο της δύναμης του Αλ Μπουρχάν, ο οποίος λογίζεται ως de facto αρχηγός του κράτους μια και το πολιτικό σκέλος της μεταβατικής κυβέρνησης έχει παραιτηθεί από τον Ιανουάριο του 2022. Ανταλλαγές πυρών σημειώθηκαν και στη συνοικία Καφούρι, όπου έχουν στρατοπεδεύσει οι παραστρατιωτικές Δυνάμεις Ταχείας Υποστήριξης (ΔΤΥ) του Χεμίτι.
Η σφοδρότητα των συγκρούσεων υποχώρησε στα τέλη του Απριλίου προσφέροντας μια σπάνια στιγμή σχετικής ηρεμίας από τις 15 Απριλίου όταν και είχαν ξεσπάσει οι πρώτες ένοπλες συρράξεις, έπειτα από μήνες πολιτικής αβεβαιότητας και έντασης. Οι Σουδανοί κάτοικοι της πρωτεύουσας προσπάθησαν να βγουν από τα σπίτια και τα κτίρια όπου είχαν αμπαρωθεί για να προμηθευτούν αγαθά πρώτης ανάγκης, όπως ψωμί και νερό. Η κατάσταση γίνεται όλο και χειρότερη, μια και τα χρειώδη γίνονται όλο και πιο σπάνια λόγω της κατάρρευσης του δικτύου μεταφορών.
Παράλληλα, η διακοπή της ηλεκτροδότησης σε μεγάλο μέρος της πόλης, καθώς και το κλείσιμο πολλών νοσοκομείων κάνουν την κατάσταση άκρως επικίνδυνη για τους κατοίκους. Να σημειωθεί ότι πολλά βομβαρδισμένα νοσοκομεία έχουν καταληφθεί και χρησιμοποιούνται ως στρατιωτικές βάσεις. Παράλληλα το πλιάτσικο σε σπίτια και επιχειρήσεις γίνεται σύνηθες, ενώ έχουν αναφερθεί περιπτώσεις απατεώνων που υπόσχονται σε πολίτες ασφαλή έξοδο από την πόλη και απλώς παίρνουν τα χρήματα και εξαφανίζονται.
Οι ρίζες της σύγκρουσης
Η ένταση στο Σουδάν κλιμακώθηκε τον Φεβρουάριο και στις αρχές Μαρτίου, έπειτα από έντονο ανταγωνισμό μεταξύ του στρατού και των ΔΤΥ για τη στρατολόγηση νέων μελών σε όλο το Σουδάν και ιδιαίτερα στο Νταρφούρ, προπύργιο του Χεμίτι. Φήμες ότι ο στρατός θα επανεγκαθιστούσε μια ομάδα συνοριοφυλακής που είναι ιστορικά συνδεδεμένη με τον μακροχρόνιο αντίπαλο του Χεμίτι Μούσα Χιλάλ, ο οποίος είναι επικεφαλής μιας φυλετικής πολιτοφυλακής που είχε βοηθήσει στην καταστολή της εξέγερσης του Νταρφούρ τη δεκαετία του 2000, ενέτειναν περαιτέρω την εχθρότητα μεταξύ του τακτικού στρατού και του παραστρατιωτικού του αντιπάλου.
Επίσης, η πρόταση του Αλ Μπουρχάν να διαλύσει το Εθνικό Συμβούλιο και να σχηματίσει ένα νέο στρατιωτικό συμβούλιο αύξησε τις τριβές, καθώς η πρόταση προέβλεπε την καθαίρεση του Χεμίτι από την επίσημη πολιτική του θέση ως αντιπρόεδρου. Υστερα από μια αρχική συμφωνία για αποκλιμάκωση της έντασης τον Μάρτιο, η αποτυχία σχηματισμού κυβέρνησης στις αρχές Απριλίου εξαιτίας της διαφωνίας για το πώς θα ενσωματωθούν οι παραστρατιωτικοί του Χεμίτι στον τακτικό στρατό οδήγησε στη σημερινή κατάσταση.
Η ειδική επιστήμονας για το Σουδάν στη ΜΚΟ Crisis Group Σεβίτ Γουόλντμαϊκλ εκτιμά σε ανακοίνωση της οργάνωσης ότι οι συγκρούσεις στο Χαρτούμ μπορεί εύκολα να επεκταθούν σε όλη τη χώρα. «Οι συγκρούσεις έχουν σπρώξει τη χώρα στο χείλος ενός ανοιχτού εμφύλιου πολέμου» γράφει στο σύντομο σημείωμά της στις 22 Απριλίου. Συνεχίζει δε σε ανησυχητικό τόνο ότι «οι μάχες μπορεί να μετατραπούν γρήγορα σε ένα διαρκή πόλεμο, στον οποίο μπορεί να εμπλακούν οι περιφέρειες του Σουδάν που είναι μέχρι στιγμής αμέτοχες, παρασύροντας αμέτρητες ένοπλες ομάδες και επαρχιακές πολιτοφυλακές».
Η μεγάλη έξοδος
Πάνω από 20.000 Σουδανοί που ζουν σε παραμεθόριες περιοχές – όπως η δυτική περιοχή του Νταρφούρ– έχουν καταφύγει στο γειτονικό Τσαντ. Η Αίγυπτος, στην οποία ζει σημαντικός σουδανικός πληθυσμός, βλέπει πρόσφυγες να περνούν τα σύνορα με φορτηγά.
Οι κυβερνήσεις Γκάνας, Αιγύπτου, Κένυας, Νότιας Αφρικής, Κίνας και διάφορων χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης λένε ότι εργάζονται για την απομάκρυνση όλων των πολιτών τους από το Σουδάν. Ηδη, Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία, Γαλλία και Καναδάς απομάκρυναν από το Σουδάν τους διπλωμάτες τους και τις οικογένειές τους το Σαββατοκύριακο. Ωστόσο την περασμένη εβδομάδα δεν ήταν ασφαλές να απομακρυνθούν από τη χώρα ιδιώτες Αμερικανοί πολίτες, όπως δήλωσε το προηγούμενο Σάββατο η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Χαρτούμ, η οποία τώρα παραμένει προσωρινά κλειστή.
