Στην έκθεση για το εαρινό εξάμηνο 2025 που δημοσίευσε τις πρώτες μέρες του Ιουνίου, η Κομισιόν άναψε το πράσινο φως για τις παροχές Μητσοτάκη στη ΔΕΘ, πιστοποιώντας το μεγάλο ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Αναφέρθηκε όμως και στο πρόβλημα των υψηλών τιμών σε σπίτια και ενοίκια που δημιουργούν στην Ελλάδα συνθήκες στεγαστικής κρίσης.
«Οι αυξήσεις στις τιμές των κατοικιών έχουν επιδεινώσει την προσιτή στέγη» διαπίστωνε η έκθεση και συνέχιζε: «Οι τιμές των ελληνικών κατοικιών αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 9,3% ετησίως κατά την περίοδο 2020-24 έναντι 4,9% του μέσου όρου της ΕΕ και εκτιμάται ότι είναι υπερτιμημένες κατά περίπου 20%. Η έντονη αύξηση των τιμών των κατοικιών έχει επίσης οδηγήσει σε αυξήσεις στα ενοίκια, που δείχνουν ότι η προσιτή στέγαση εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική πρόκληση».
Τις ίδιες μέρες η κυβέρνηση Μητσοτάκη, για να δείξει ότι έχει στεγαστικό έργο και νοιάζεται, εξαπέλυσε μια επικοινωνιακή αναμπουμπούλα με τα αποκαλυπτήρια μιας νέας πλατφόρμας. Με το πομπώδες όνομα «Πύλη Στεγαστικής Πολιτικής», παρουσιάζει τις 43 και πλέον κυβερνητικές δράσεις για τη στέγαση και προκαταρκτικές ανακοινώσεις επί ενός υποτιθέμενου κυβερνητικού σχεδίου για αύξηση της προσφοράς κατοικιών αφενός μέσω του «θεσμού» της κοινωνικής αντιπαροχής, αφετέρου της «διευκόλυνσης των τραπεζών και των servicers να βγάλουν στην αγορά τα 20.000 ακίνητα που διαθέτουν αλλά που λόγω πολεοδομικών προβλημάτων παραμένουν αναξιοποίητα».
Μέτρα δίχως αντίκρισμα
Μπαίνοντας στην πλατφόρμα stegasi.gov.gr ήταν πάντως εύκολο να διαπιστώσει κανείς ότι το «μπούγιο» των 43 δράσεων περιλάμβανε ως επί το πλείστον μέτρα προ πολλού ληγμένα, όπως τα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη», μέτρα παμπάλαια και πονηρά όπως η μείωση του ΕΝΦΙΑ το 2019 –όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη ακύρωσε σχετική νομοθεσία του ΣΥΡΙΖΑ για να δώσει μικρότερη μείωση στις μικρές ιδιοκτησίες– ή και μέτρα υπέρ της μεγάλης ιδιοκτησίας, όπως η αύξηση του αφορολογήτου στις 800.000 ευρώ για γονικές παροχές και δωρεές, ατάκτως ερριμμένα μαζί με μέτρα που έχουν ανακοινωθεί για να ισχύσουν κάποτε, όποτε…
Ουσιαστικά δηλαδή μόνο τρία μέτρα μέσα σε αυτή την πλατφόρμα έχουν κάτι από στεγαστική πολιτική, έστω νεοφιλελεύθερης έμπνευσης, και είναι τα γνωστά: το πρόγραμμα «Σπίτι μου ΙΙ» και το «Αναβαθμίζω το Σπίτι μου», που είναι προγράμματα χαμηλότοκου δανεισμού για αγορά ακινήτου και ενεργειακή αναβάθμιση αντίστοιχα, καθώς και το «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», με σκοπό την επιδότηση μέρος του κόστους των δαπανών ανακαίνισης μιας κατοικίας που ήταν κλειστή τα τελευταία τρία χρόνια για να δοθεί σε μακρόχρονη ενοικίαση. Ομως, παρά τις επιδοτήσεις και τις βελτιώσεις του, «περπατάει» αργά, ίσως επειδή περιλαμβάνει όρους στους οποίους είναι δύσκολο να ανταποκριθεί ένας απλός ιδιοκτήτης ακινήτου, μη επαγγελματίας του κλάδου.
Από την επικοινωνιακή αναμπουμπούλα των ημερών περί στεγαστικής πολιτικής ως κεντρικής πολιτικής μέριμνας της κυβέρνησης μένει η κατά την κυβερνητική ρητορική «διευκόλυνση των τραπεζών και των servicers να βγάλουν στην αγορά τα 20.000 ακίνητα που διαθέτουν αλλά που λόγω πολεοδομικών προβλημάτων παραμένουν αναξιοποίητα». Δηλαδή το υπεσχημένο και πλέον επερχόμενο ρουσφέτι Μητσοτάκη προς τράπεζες και servicers να πωλούν, μόνοι αυτοί, τα ακίνητα που έχουν πάρει μέσω πλειστηριασμών «ως έχουν», δηλαδή χωρίς την υποχρέωση έκδοσης της ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου που έχουν όλοι οι άλλοι ιδιοκτήτες ακινήτων, φυσικά και νομικά πρόσωπα.
Αυτό είχε ζητηθεί από τράπεζες και servicers από το φθινόπωρο του 2024, όταν εννέα στους δέκα πλειστηριασμούς κατέληγαν άγονοι και στις αξιολογήσεις της ελληνικής οικονομίας η Κομισιόν κατέγραφε ως μείζον πρόβλημα τον κίνδυνο κατάπτωσης των εγγυήσεων του σχεδίου «Ηρακλής» που θα επιβάρυναν το δημόσιο χρέος.
Τότε τράπεζες μέσω συνδεδεμένων θυγατρικών τους και servicers άρχισαν να αγοράζουν μεγάλο αριθμό ακινήτων από τους πλειστηριασμούς και –με το επιχείρημα ότι υποκαθιστούν τους αγοραστές ακινήτων και λύνουν πρόβλημα του ελληνικού δημοσίου– ζήτησαν από το υπουργείο Οικονομικών να εξαιρεθούν από την έκδοση ηλεκτρονικής ταυτότητας κτιρίου, ένα ιδιαιτέρως αποτυχημένο μέτρο που τέθηκε σε ισχύ το 2021 και βγάζει με παρανομίες όλα τα ακίνητα που χτίστηκαν νόμιμα το 1960 και το 1970 αλλά και με ελάχιστες αποκλίσεις ως προς την άδεια, οδηγώντας σε γραφειοκρατικό γολγοθά και υψηλά κόστη για μηχανικούς και συμβολαιογράφους όσους θέλουν να πουλήσουν ακίνητο.
Πουλάνε ακριβότερα
Η κυβέρνηση το είχε υποσχεθεί τότε, είχαν γίνει μάλιστα και οι πρώτες ανακοινώσεις από τον εκπρόσωπο Τύπου του υπουργείου Οικονομικών Ομηρο Τσάπαλο τον περασμένο Δεκέμβριο. Επειδή όμως η εξαίρεση μόνο των τραπεζών και των funds από την ηλεκτρονική ταυτότητα είναι αντισυνταγματική και αναμένεται να ξεσηκώσει αντιδράσεις, πρυτάνευσε η ιδέα να μεσολαβήσουν αρκετοί μήνες επικοινωνιακού μασάζ ώστε να γίνει το άσπρο μαύρο και να μας πλασάρουν το ρουσφέτι στις τράπεζες ως μέτρο για να αυξηθεί η προσφορά και να πέσουν οι τιμές στην αγορά ακινήτων.
Ποιος πιστεύει όμως ότι αυτό θα συμβεί όταν, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε η ειδική γραμματέας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους Θεώνη Αλαμπάση σε πρόσφατο συνέδριο για το real estate, τράπεζες και funds είναι οι μεγαλύτεροι ιδιοκτήτες ακινήτων σήμερα, διαθέτοντας 20.000 ακίνητα που αγόρασαν από πλειστηριασμούς και οι μεγαλύτεροι υποψήφιοι πωλητές; Υπάρχουν μάλιστα ορισμένες ενδείξεις ότι αποτελούν πλέον σήμερα και βασικό μοχλό της αύξησης των τιμών των ακινήτων – διαφορετικά πώς να εξηγήσει κανείς ότι π.χ. Εθνική και Eurobank βγάζουν ήδη προς πώληση τα «τακτοποιημένα» πλην πεπαλαιωμένα ακίνητα που προσφέρουν μέσα από τις πλατφόρμες τους Uniko και Prosperty σε τιμές υψηλότερες από τις τιμές της υπόλοιπης αγοράς;
