Ο Σταμάτης Στριγγάρης κατασκευάζει στο μουσικό εργαστήρι Dustbowl τα πιο ευφάνταστα όργανα που έχουμε δει.
Περνώντας για πρώτη φορά έξω από το εργαστήρι του Σταμάτη Στριγγάρη μου έκαναν εντύπωση τα έγχορδα από κουτιά πούρων, η κιθάρα από σανίδα σερφ και η ηλεκτρική κιθάρα με σώμα από τάσι ρόδας Σκαραβαίου. Αρχισε να ασχολείται με την κατασκευή οργάνων το 2010. Το πρώτο του εργαστήρι ήταν ένας μικρός απομονωμένος χώρος στο συνεργείο τού πατέρα του όπου εργαζόταν μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στα μαθηματικά. Εμαθε να κατασκευάζει μουσικά όργανα μελετώντας σχετικά βιβλία και έχοντας τη στήριξη του κατασκευαστή βιολιών Θανάση Λεριάδη.
Κάποια στιγμή έφτιαξε ένα μπάσο για τον αδερφό του και έπειτα σκέφτηκε να φτιάξει για τον εαυτό του μια κιθάρα. Ηταν η εποχή που στις ΗΠΑ αναβίωνε η παράδοση της κατασκευής οργάνων από κουτιά πούρων. Οι ρίζες της φτάνουν στα μέσα του 19ου αιώνα, την εποχή δηλαδή που για πρώτη φορά τα πούρα συσκευάζονταν πλέον σε μικρά ξύλινα κουτιά και όχι σε κοφίνια και βαρέλια. «Οταν έφτιαξα το πρώτο έγχορδο από cigar box κόλλησα με τον ήχο. Τα όργανα αυτά κατασκευάζονταν από ανθρώπους που δεν είχαν την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν και γι’ αυτό χρησιμοποιούσαν ταπεινά υλικά και τη φαντασία τους» λέει ο Στ. Στριγγάρης.
Από χόμπι βιοπορισμός
Τα πρώτα χρόνια η κατασκευή οργάνων ήταν για εκείνον ένα δημιουργικό χόμπι. Σύντομα όμως θα άρχιζε να ξυπνάει και να κοιμάται σκεπτόμενος τα όργανα που θα έφτιαχνε ώστε να παράγουν συγκεκριμένους ήχους. Το 2016, όταν πλέον η ενασχόληση αυτή έγινε μονόδρομος, εγκατέστησε το εργαστήρι του, το Dustbowl, στον Αγιο Δημήτριο, στον χώρο όπου παλαιότερα ο παππούς του επιδιόρθωνε ηλεκτρικές συσκευές. Ηδη εκείνη την εποχή τον είχαν ανακαλύψει μουσικοί και εταιρείες της Ελλάδας και του εξωτερικού που κάνουν sampling. Πρόκειται για εταιρείες που ηχογραφούν τον ήχο των οργάνων σε στούντιο και τον εντάσσουν σε βιβλιοθήκες ήχων.
Ο Στ. Στριγγάρης από το 2017 συνεργάζεται με τον Φοίβο, τον γνωστό παραγωγό και συνθέτη, για τον οποίο δημιουργεί όργανα με ιδιαίτερο ήχο που μπορούν να παιχτούν από κιθαρίστες και μπουζουξήδες. Οπως εξηγεί, ο ασυνήθιστος ήχος συχνά είναι ζητούμενο επίσης από δημιουργούς ταινιών, σειρών και videogames. Μεταξύ των οργάνων που έχει φτιάξει πειραματιζόμενος είναι ένα έγχορδο από πλαστική λεκάνη –αυτή που πλένουμε τα ρούχα– στην οποία εφάρμοσε ένα ξύλινο καπάκι. «Ηταν γλυκός ο ήχος» απαντά όταν τον ρωτάω πώς ακουγόταν.
«Το βέλος είναι 2,5 μέτρα. Για να βγάλει την πρώτη νότα όπως ήθελα έπρεπε να λάβω υπόψη το μήκος του οργάνου και το υλικό της χορδής», μας λέει ο οργανοποιός Σταμάτης Στριγγάρης
Αρχέγονος ήχος
Κοιτάζω ένα αντικείμενο που δεν καταλαβαίνω αν είναι διακοσμητικό χώρου ή όργανο. Μου εξηγεί ότι το παθαίνει πολύς κόσμος, ειδικά με έγχορδα όπως ο «Τζόνι». Ετσι ονομάζει ένα τσέλο που είναι φτιαγμένο από μια οβίδα κι ένα κράνος, διότι μοιάζει με ακρωτηριασμένο στρατιώτη, όπως ο ήρωας της ταινίας «Ο Τζόνι πήρε τ’ όπλο του». Ρωτώ πόσο έχουν βοηθήσει τα μαθηματικά στη δημιουργία τόσο ξεχωριστών μουσικών οργάνων.
Ο Στ. Στριγγάρης εξηγεί πως τα μαθηματικά και η φυσική είναι απαραίτητα όταν πειραματίζεται κάποιος πάνω στον ήχο. «Το βέλος (σ.σ.: ένα μεγάλο και πλατύ όργανο που αποτελείται από μια σανίδα και χορδές και μοιάζει με την αιχμή ενός βέλους) είναι 2,5 μέτρα. Για να βγάλει την πρώτη νότα όπως ήθελα έπρεπε να λάβω υπόψη το μήκος του οργάνου και το υλικό της χορδής. Επειτα έπρεπε να βρω τον τρόπο που αυτό το όργανο με τις τριάντα χορδές πιάνου θα έμενε σταθερό».
Δίπλα μας βρίσκεται η «Πανδώρα», ένα ιδιαίτερο όργανο το οποίο αποτελείται από ένα μπαούλο (εκεί κρύβεται ο μηχανισμός) και τρία τύμπανα. Παραδίπλα μού δείχνει μια αιολική άρπα. Μου εξηγεί πως αυτό το όργανο υπήρχε στην αρχαία Ελλάδα και το έβαζαν στα παράθυρα έτσι ώστε ο αέρας που περνούσε ανάμεσα από τις χορδές να παράγει ήχους. Κάποια στιγμή του ζήτησαν να φτιάξει ένα αντίστοιχο όργανο το οποίο να μπορεί να παίξει σε κλειστό χώρο. Το κατασκεύασε με χορδές από κιθάρα, μαγνήτες κι έναν ανεμιστήρα που σπρώχνει αέρα στις χορδές. Βάζει να δούμε ένα βίντεο στο οποίο κάποιος παίζει αυτό το όργανο. Νιώθω σαν ο ήχος να έρχεται από τα έγκατα της γης. Τόσο αρχέγονος, τόσο απόλυτος.
Εκπαιδευτικά εργαστήρια σε σχολεία
Εκτός από το εργαστήρι, ο Στ. Στριγγάρης είναι υπεύθυνος εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε σχολεία όλης της Αττικής. Μέχρι τώρα μαθητές νηπιαγωγείων, δημοτικών σχολείων και γυμνασίων έχουν διδαχτεί να φτιάχνουν όργανα αλλά και τα μυστικά της δημιουργίας ηχητικών εφέ στον κινηματογράφο, καθώς και τον τρόπο που τα μαθηματικά εμπλέκονται στην οργανοποιία. Μου εξηγεί πώς μαθητές τού νηπιαγωγείου έμαθαν να φτιάχνουν έγχορδο με δύο κουμπαράδες και μια χορδή. «Από μια κονσέρβα μπορείς να φτιάξεις λύρα» λέει και θυμάται τον ενθουσιασμό των παιδιών που μέσα από την κατασκευή οργάνων ανακαλύπτουν ένα νέο κόσμο. «Μου αρέσει γιατί για πρώτη φορά έπιασα στα χέρια μου κατσαβίδι» του λένε κάποια από αυτά.
