Έζησε ως σύμβολο της γοητείας του εγκλήματος και πέθανε ως σημείο αναφοράς στην ψυχολογία. Ο Κλαρκ Όλοφσον, ο διαβόητος Σουηδός ληστής που το όνομά του ταυτίστηκε με την πιο αντιφατική ψυχολογική αντίδραση – το περίφημο «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» – άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 78 ετών, σε νοσοκομείο της Σουηδίας, έπειτα από μακρά ασθένεια.
Ο Όλοφσον βρέθηκε στο επίκεντρο παγκόσμιας προσοχής τον Αύγουστο του 1973, όταν κλήθηκε – ενώ βρισκόταν στη φυλακή – να «βοηθήσει» σε μια ληστεία που εξελισσόταν στη σουηδική τράπεζα Kreditbanken. Ο βασικός ληστής, Γιάνε Όλσον, απαιτούσε την παρουσία του ως όρο για να απελευθερώσει τους τέσσερις ομήρους του. Η κυβέρνηση της Σουηδίας υπέκυψε – και το αποτέλεσμα ήταν η γέννηση ενός κοινωνιοψυχολογικού φαινομένου που έμεινε στην ιστορία.
Για έξι ημέρες, οι όμηροι παρέμεναν υπό την απειλή όπλων μέσα στην τράπεζα. Και όμως, όταν τελικά απελευθερώθηκαν, αρνήθηκαν να καταθέσουν εναντίον των απαγωγέων τους και δήλωναν… ευγνωμοσύνη. Η Κριστίν Ένμαρκ, μία από τις ομήρους, χαρακτήρισε τον Όλοφσον «σωτήρα» και δήλωσε ότι φοβόταν περισσότερο την αστυνομία παρά τους δράστες.
«Μου υποσχέθηκε ότι τίποτα δεν θα μου συμβεί και αποφάσισα να τον πιστέψω», έγραψε αργότερα στο βιβλίο της, κατονομάζοντας για πρώτη φορά το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» – έναν μηχανισμό επιβίωσης, σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, μέσω του οποίου τα θύματα ταυτίζονται συναισθηματικά με τους απαγωγείς τους.
Ο Κλαρκ Όλοφσον, με μακρύ ποινικό μητρώο που περιλάμβανε ένοπλες ληστείες, διακίνηση ναρκωτικών, αποδράσεις και επιθέσεις, πέρασε πάνω από 30 χρόνια στη φυλακή. Η αντιφατική του προσωπικότητα τον έκανε αντικείμενο πολιτισμικής φαντασίωσης – μέχρι και σειρά του Netflix δημιουργήθηκε με βάση τη ζωή του, με τίτλο «Clark».
Αν και ποτέ δεν καταδικάστηκε για τη ληστεία του 1973 – θεωρήθηκε πως πήγε με εντολή της αστυνομίας – ο ρόλος του ως «μεσολαβητής» εντός της τράπεζας παρέμεινε επί δεκαετίες αντικείμενο ερμηνειών, ψυχαναλυτικών αναλύσεων και λαϊκής μυθολογίας. Το γεγονός ότι οι όμηροι τον υπερασπίζονταν σθεναρά, φέρθηκε ως τεκμήριο για μια βαθύτερη ανθρώπινη ανάγκη για ασφάλεια – έστω και υπό τους πιο παράλογους όρους.
Η οικογένειά του ανακοίνωσε τον θάνατό του μέσω της εφημερίδας Dagens ETC, δηλώνοντας ότι ο Όλοφσον πέθανε από ασθένεια που τον ταλαιπωρούσε επί χρόνια.
Σήμερα, το όνομά του δεν παραπέμπει μόνο στο έγκλημα, αλλά σε μια συλλογική απορία για τη λειτουργία του φόβου, της εξάρτησης και της εμπιστοσύνης όταν όλα έχουν καταρρεύσει. Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» μπορεί να αμφισβητείται από την επιστημονική κοινότητα, αλλά η ιστορία που το γέννησε είναι υπαρκτή – και πρωταγωνιστής της ήταν ο Κλαρκ Όλοφσον.
Διαβάστε επίσης:
Διαψεύδουν τον Τραμπ για την καταστροφή των πυρηνικών του Ιράν και οι Financial Times
Κιμ Γιονγκ Ουν: Τουριστικό άνοιγμα με πολυτελές θέρετρο
Γάζα: Τουλάχιστον 56 νεκροί από το πρωί εξαιτίας ισραηλινών επιθέσεων
