Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) χαρτογραφεί χωροταξικά τον θαλάσσιο χώρο μιας χώρας με σκοπό να αποτυπώσει τις θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας της και, παράλληλα, να διευκολύνει τις ατομικές και συλλογικές ανθρώπινες δραστηριότητες που αναπτύσσονται σε αυτόν με οικονομικό, κοινωνικό, ενεργειακό, περιβαλλοντικό και πολιτιστικό αποτύπωμα. Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους η Ελλάδα, σε θεσμοθετημένη συμμόρφωση με ευρωπαϊκή ενωσιακή κανονιστική υποχρέωση, ανακοίνωσε τον ΘΧΣ της με τη δημοσιοποίηση σχετικού χάρτη. Η Τουρκία αντέδρασε πριν από λίγες ημέρες με την κατάθεση του δικού της ΘΧΣ στην UNESCO.
Ο τουρκικός ΘΧΣ δεν εφάπτεται αλλά καταλαμβάνει μέρος του αντίστοιχου ελληνικού, αποτυπώνοντας τις πάγιες διεκδικήσεις της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας με επίκεντρο τη «μέση γραμμή» βάσει των ηπειρωτικών ελληνικών ακτών και τις «γκρίζες ζώνες». Εκτός των άλλων, στην παρούσα συγκυρία των διεθνών εξελίξεων, το κύριο πρόβλημα είναι ότι εμφανώς «εγκλωβίζει» την ελληνική αιγιαλίτιδα ζώνη των ελληνικών νησιών του Αιγαίου, των Δωδεκανήσων και της Κρήτης στα σημερινά όρια πλάτους (6 ν.μ.) εξουδετερώνοντας και υπόρρητα καθιστώντας κατακριτέα και καταδικαστέα την προοπτική η Ελλάδα να ασκήσει το αναφαίρετο δικαίωμα κυριαρχίας της για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ν.μ.
Η ελληνική πλευρά ορθά και αναμενόμενα προβαίνει σε επίσημες ανακοινώσεις προς όλα τα διεθνή φόρουμ με τις οποίες προτάσσει τον ελληνικό ΘΧΣ ως μέρος του κοινοτικού κεκτημένου της Ενωσης και, ως εκ τούτου, καθιστά μη νόμιμο τον αντίστοιχο τουρκικό. Ωστόσο, αυτές οι ενέργειες δεν αρκούν. Οι προθέσεις, το πολιτικό στίγμα και οι «κόκκινες γραμμές» της Ελλάδας ως προς τις προϋποθέσεις και τον τρόπο επίλυσης της σύγκρουσης με την Τουρκία παραμένουν συσκοτισμένα. Για παράδειγμα, μετά την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία, η ελληνική κυβέρνηση διακήρυξε τη δέσμευσή της για διεύρυνση των χωρικών υδάτων νότια και ανατολικά της Κρήτης. Εχει γίνει αυτή η δέσμευση έωλη; Αυτό τουλάχιστον επιχειρεί, μεταξύ των άλλων, να πετύχει ο τουρκικός ΘΧΣ.
Ο Στάθης Φακιολάς είναι αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου