Καθώς ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον έχει αφιερώσει εαυτόν στον ευγενή αγώνα της σωτηρίας του πλανήτη, η μάχη του ψαριού μαίνεται στη θάλασσα της Μάγχης, ένα λεωφορείο πυρπολήθηκε από καθολικούς στη Βόρεια Ιρλανδία, ενώ η φυγή οδηγών έχει προκαλέσει έλλειψη καυσίμων και άδεια ράφια στα σουπερμάρκετ.
Ο Τζόνσον, από τη μεριά του, σε μια προσπάθεια να απομακρύνει τις ευθύνες από πάνω του, δείχνει ως υπαίτιο για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα του την ΕΕ και συγκεκριμένα τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν. Πάντως ο τελευταίος δεν αφήνει την ευκαιρία ανεκμετάλλευτη και επιδεικνύει σκληρή στάση, ευελπιστώντας να κερδίσει πόντους ενόψει των προεδρικών εκλογών στη Γαλλία την άνοιξη του 2022, μια και το θέμα έχει λάβει διαστάσεις στον δημόσιο διάλογο στη χώρα του. Με άλλα λόγια, το θέμα ξεκινά και τελειώνει με το Brexit, όπου ο Τζόνσον πρέπει να φανεί ότι πετυχαίνει ενώ ο Μακρόν πρέπει να φανεί ότι αποτυγχάνει.
Εχουν διαφωνίες για την έκδοση των αδειών
Συχνά πυκνά εμφανίζεται στη διεθνή ειδησεογραφία ότι Βρετανοί και Γάλλοι αντιπαρατίθενται γύρω από τα νησιά της Μάγχης για το τρόπαιο της ψαριάς. Σύμφωνα με την εμπορική συμφωνία για το Brexit, ΕΕ και Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) συμφώνησαν να δώσουν εκατέρωθεν άδειες στα αλιευτικά πλοία που αποδεδειγμένα δραστηριοποιούνται στα ύδατα των δύο κρατών για χρόνια. Ομως υπάρχουν διαφωνίες για το πόσα και ποια στοιχεία απαιτούνται για την έκδοση της άδειας, εξοργίζοντας το Παρίσι όταν οι αιτήσεις των γαλλικών αλιευτικών απορρίπτονται από τις αρμόδιες αρχές της νήσου Τζέρσεϊ.
Τα περιστατικά επαναλαμβάνονται αφού ένταση είχε καταγραφεί τόσο
τον Μάιο όσο και τον Αύγουστο εξαιτίας αυτής της ήσσονος σημασίας διαφωνίας. Χαρακτηριστικά, οι δύο πλευρές πριν από λίγους μήνες είχαν φτάσει σε σημείο να αναπτύξουν τον στόλο τους, κλιμακώνοντας την ένταση και υποβαθμίζοντας τις διμερείς σχέσεις. Τελευταία εξέλιξη ήταν η κατάσχεση ενός βρετανικού αλιευτικού από τις γαλλικές αρχές, το οποίο κατηγορούνταν ότι ψάρεψε δύο τόνους χτένια χωρίς άδεια. Στη συνέχεια η Βρετανία απέστειλε τελεσίγραφο που απειλούσε με νομικές δράσεις εναντίον της Γαλλίας. Η τελευταία απαντώντας διαμήνυσε ότι τα βρετανικά αλιευτικά δεν θα μπορούσαν να ξεφορτώσουν σε γαλλικό έδαφος, ενόσω τα προϊόντα που προορίζονταν για τη Γηραιά Αλβιώνα θα αντιμετώπιζαν καθυστερήσεις, επιτείνοντας τις καθυστερήσεις στις βρετανικές εφοδιαστικές αλυσίδες. Εντέλει το επεισόδιο έληξε αισίως με αμοιβαίο συμβιβασμό: εκδόθηκαν 49 αλιευτικές άδειες από τις αρχές της νήσου Τζέρσεϊ και το βρετανικό σκάφος αποδεσμεύτηκε.
Θέλουν να γίνει επαναδιαπραγμάτευση
Το Brexit για τους Βρετανούς ήταν ανισομερές και η συμφωνία υπογράφηκε υπό την πίεση του χρόνου, οπότε θεωρούν ότι πρέπει να γίνει μια επαναδιαπραγμάτευση, ειδικά για το «καυτό» θέμα της Βόρειας Ιρλανδίας. Η λογική του Brexit ήταν ότι πρέπει να αποφευχθούν πάση θυσία τα σκληρά σύνορα σε εκείνη την ευαίσθητη περιοχή, κάτι που επί της ουσίας θα την παρέδιδε στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά.
Αυτό συνέβη διότι οι Βρετανοί δεν ήθελαν να αναβιώσουν οι αιματηρές μέρες του παρελθόντος, που έληξαν με τη συμφωνία της «Καλής Παρασκευής» (1998). Ομως μια αναθεώρηση του υπάρχοντος καθεστώτος στη Β. Ιρλανδία προκαλεί ήδη σφοδρές αντιδράσεις στους «ενωτικούς» καθολικούς της Β. Ιρλανδίας, ξυπνώντας φόβους του παρελθόντος στο Λονδίνο για ενδεχόμενο νέο γύρο είτε μαζικής είτε τρομοκρατικής αντιπαράθεσης. Η συγκυρία είναι τόσο κρίσιμη που ένα ήσσονος σημασίας επεισόδιο, όπως η πυρπόληση ενός λεωφορείου σε μια μικρή πόλη, μπορεί να προκαλέσει δυσμενείς εξελίξεις για όλους. Τα συμβάντα αυτά δεν έρχονται ως κεραυνός εν αιθρία, αφού είχαν προηγηθεί σοβαρά επεισόδια τον περασμένο Απρίλιο, με επίδικο και πάλι το εμπορικό πρωτόκολλο του Brexit.
Φυγόκεντρες τάσεις στο Ηνωμένο Βασίλειο
Δεν είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι από τη συνεχή ένταση γύρω από τη αλιεία στη Μάγχη συν την εκ νέου αποσταθεροποίηση της Β. Ιρλανδίας δημιουργούνται φυγόκεντρες τάσεις στο εύθραυστο ΗΒ και όχι στη Γαλλία ή την ΕΕ. Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας διενεργήθηκε το 2014 και το μπλοκ του «Καλύτερα μαζί» δεν έχει την ισχύ που διέθετε τότε, ενώ το ενωτικό και αριστερόστροφο ιρλανδικό κόμμα Σιν Φέιν αποκτά δυναμική και στις δύο πλευρές της Ιρλανδίας.
Εάν αυτά τα δεδομένα συνδυαστούν με τη «μετάνοια» των Βρετανών και τη δεδομένη έτσι κι αλλιώς δυσαρέσκεια των Ιρλανδών και των Σκωτσέζων για το Brexit, τότε οι εξελίξεις ενδέχεται να είναι ραγδαίες. Οι δημοσκοπήσεις που έχουν δει το φως της δημοσιότητας στη Βρετανία είναι αποκαλυπτικές: το 49% νομίζει ότι ήταν λάθος επιλογή το Brexit και μόλις το 38% τη θεωρεί σωστή επιλογή, ενώ σε άλλη δημοσκόπηση το 53% πιστεύει ότι το Brexit οδήγησε σε μεγαλύτερες τιμές.
Πολιτικά η κυβέρνηση των Τόρις είναι ισχυρή και ο Τζόνσον απολαμβάνει υψηλά ποσοστά αποδοχής, καθώς κατεβαίνει στον στίβο εναντίον των διχασμένων και μετριοπαθών Εργατικών του «άοσμου» Κιρ Στάρμερ. Ομως οι κοινωνικές και γεωπολιτικές εξελίξεις μπορούν να ξεπεράσουν και τους δύο. Το Brexit, η AUKUS (στρατηγική συμφωνία Αυστραλίας, ΗΒ και Ηνωμένων Πολιτειών), η Ιρλανδία και η μάχη της αλιείας δημιουργούν ρήγματα στο μπλοκ της Δύσης και οι «Financial Times» έχουν φτάσει σε σημείο να «παρακαλούν» τις Ηνωμένες Πολιτείες να παρέμβουν ως διαμεσολαβήτριες ώστε να αποσοβήσουν περαιτέρω τριβές. Και προφανώς έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον εάν το Brexit αναδείξει μια «παγκόσμια» ή μια «ακρωτηριασμένη» Βρετανία.
