Τραγούδια που αγαπήσαμε μέσα από τις ταινίες της εποχής τους.
Είναι τραγούδια, ερωτικές μπαλάντες ως επί το πλείστον, που ξεχώρισαν μέσα από κινηματογραφικές επιτυχίες της εποχής τους και συγκεκριμένα από ταινίες του τέλους της δεκαετίας του 1960 και των αρχών του 1970. Η εξερεύνηση στον ήχο, δηλαδή οι ποπ φόρμες που χρησιμοποίησαν οι Eλληνες έντεχνοι – λαϊκοί συνθέτες, έκαναν τα τραγούδια αυτά να διαφοροποιηθούν από τις πιο ποιητικίζουσες νεοκυματικές μπαλάντες και να ταυτιστούν για πάντα με ανέμελα καλοκαίρια και εφήμερους αλλά πολύ έντονους έρωτες.
Κι αν ο Θεοδωράκης και κυρίως ο Χατζιδάκις ουδέποτε ασχολήθηκαν με το λεγόμενο «ερωτικό τραγούδι», έχοντας μια διαφορετική αντίληψη για το τι είναι τραγούδι γενικότερα, υπήρχαν ο Μαμαγκάκης, ο Ξαρχάκος και ο Σπανός που, με αφορμή πάντα κάποια ταινία, έθεσαν το ταλέντο τους στη δημιουργία αριστουργηματικών και απολύτως διαχρονικών ερωτικών τραγουδιών.
«Στάσου… μύγδαλα»
Ας ξεκινήσουμε με τα «Κορίτσια στον ήλιο» (1968) του Βασίλη Γεωργιάδη σε σενάριο Ιάκωβου Καμπανέλλη, μια ηθογραφία της εποχής, που μετέφερε ατόφια, μα και αθώα, το μήνυμα της σεξουαλικής επανάστασης των 60s. Η ερωτική περιπέτεια ενός βοσκού (Γιάννης Βόγλης) με την ξένη τουρίστρια-όψιμη χίπισσα (Αν Λόνμπεργκ), με φόντο ένα ελληνικό νησί, έδωσε την ευκαιρία στον Σταύρο Ξαρχάκο να συνθέσει ένα μοναδικό σάουντρακ που τιμήθηκε με το «Χρυσούν βραβείον καλυτέρας μουσικής» στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης.
Ετσι ακριβώς αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του παλιού βινυλίου, ενώ αντιγράφω και τη γλαφυρή περίληψη της ταινίας: «Αγαπήθηκαν στο φως του αυγουστιάτικου ήλιου. Μια ξένη κι ένας βοσκός το 196… Χώρισαν πριν τελειώσει το καλοκαίρι. Την έλεγαν Aναμπελ». Το τραγούδι «Aναμπελ», γνωστό και ως «Eνα πρωινό», σε στίχους του Γιώργου Παπαστεφάνου ερμήνευε η Μαρία Δημητριάδη στην πρώτη της ηχογράφηση για τη δισκογραφία. Η ιστορία λέει πως επειδή η Δημητριάδη ήταν ανήλικη, μόλις 17 ετών (μόνο η αδερφή της Αφροδίτη Μάνου γνώριζε ότι θα τραγουδούσε σε δίσκο), στα credits του άλμπουμ μπήκε μόνο το μικρό της όνομα: «Μαρία».
Προσωπική μου αίσθηση ήταν πάντα ότι το άκρως ρομαντικό αυτό τραγούδι δεν θα μπορούσε να το ερμηνεύει άλλη από τη σέξι πρωταγωνίστρια της ταινίας Aν Λόνμπεργκ, που ήταν επίσης τραγουδίστρια (συνεργάστηκε λίγα χρόνια μετά με τον Μάνο Χατζιδάκι στο σάουντρακ του «Sweet movie»), να όμως που το ντεμπούτο της μεγάλης ερμηνεύτριας Μαρίας Δημητριάδη πραγματοποιήθηκε τελικά με τη συγκεκριμένη μπαλάντα. Οσο για την ενορχήστρωση του Ξαρχάκου, βασισμένη κατά κόρον στα ηλεκτρικά όργανα, απέδειξε πόσο καλοχωνεμένα είχε μέσα του ο ίδιος τα ξένα προοδευτικά ακούσματα των χρόνων εκείνων.
Τα σάουντρακ
Το «Σ’ αγαπώ» του Νίκου Μαμαγκάκη που σφράγισε η τεράστια Τζένη Βάνου προήλθε από μία άλλη ταινία της ίδιας χρονιάς, του 1968. Δεν επρόκειτο για ερωτικό δράμα, αλλά για αστυνομική περιπέτεια διά χειρός Νίκου Φώσκολου, τη «Λεωφόρο του μίσους», με πρωταγωνιστές τον Κώστα Καζάκο, τη Μαίρη Χρονοπούλου, τον Νίκο Γαλανό και τη Νόνικα Γαληνέα. Ακολουθεί η σχετική αφήγηση της Τζένης Βάνου στον γράφοντα από το 2007: «Βρισκόμουν στο εξωτερικό όταν μου τηλεφώνησε ο μάνατζέρ μου και μου είπε να πεταχτώ από το τάδε στούντιο στην Ελλάδα προκειμένου να τραγουδήσω ένα τραγούδι του Μαμαγκάκη για μια κινηματογραφική ταινία. Εννοείται πως δεν είχα καμία προσωπική – επαγγελματική σχέση με τον Νίκο Μαμαγκάκη, ο οποίος προόριζε το τραγούδι για άλλη, αμιγώς λαϊκή, ερμηνεύτρια. Ωστόσο, τον άκουσα τον μάνατζέρ μου! Γύρισα στην Ελλάδα, μπήκα στο στούντιο και είπα μια κι έξω το “Σ’ αγαπώ”σε στίχους του Φώσκολου, καθώς και το “Παιδί μου που μεγάλωσες σε ξένα χέρια” σε στίχους του Λευτέρη Παπαδόπουλου».
Να αναφέρουμε ακόμη ότι στην ταινία και τα δύο τραγούδια του Μαμαγκάκη, που κυκλοφόρησαν σε δισκάκι 45 στροφών, τα ερμήνευε –υποτίθεται– η ηθοποιός Νόνικα Γαληνέα με την ντουμπλαρισμένη φωνή της Βάνου και μάλιστα στην τηλεόραση που είχε πρωτοέρθει στην Ελλάδα. Τέλος, ενώ την ταινία του Φώσκολου μπορεί λίγοι να τη θυμούνται σήμερα, το “Σ’ αγαπώ” με την Τζένη Βάνου έγραψε πραγματική ιστορία.
Και πάμε στο «Εκείνο το καλοκαίρι» (1971), το σπαραξικάρδιο ερωτικό δράμα, πάλι του Βασίλη Γεωργιάδη, με το αχτύπητο πρωταγωνιστικό ντουέτο των Ελενας Ναθαναήλ – Λάκη Κομνηνού. Το σενάριο του Πάνου Κοντέλλη με την ηρωίδα που πεθαίνει από καρκίνο και ρίχνει την αυλαία σ’ ένα παθιασμένο έρωτα (με φόντο φυσικά τις ελληνικές παραλίες) δεν ήταν πρωτότυπη ιδέα. Για την ακρίβεια, ήταν δανεισμένο από το κινηματογραφικό smash hit «Love story» (1970) του Αρθουρ Χίλερ με την Αλι ΜακΓκρόου και τον Ράιαν Ο’ Νιλ. Στο «Love story» το αριστουργηματικό σάουντρακ υπόγραφε ο Φράνσις Λέι και μάλλον από αυτόν επηρεάστηκε και ο δικός μας Γιάννης Σπανός.
Οι μοναδικές, με μια εσάνς μπαρόκ – ποπ, μπαλάντες του όπως το «Ενα καλοκαίρι», «Μαζί σου στην ακρογιαλιά» και βέβαια το «Σαν με κοιτάς» ακούγονται μέχρι σήμερα σαν τα πιο ειδυλλιακά ελληνικά ερωτικά τραγούδια. Αξίζει να σημειωθεί ότι για τις ανάγκες του συγκεκριμένου σάουντρακ τη φωνή του –δίπλα σ’ αυτήν της Αφροδίτης Μάνου– χάρισε ο ηθοποιός Γιάννης Φέρτης, που δεν εμφανιζόταν στην ταινία. Οι στίχοι ήταν του Αλέξη Αλεξόπουλου, ενώ για τη δημιουργία αυτή ο Γιάννης Σπανός απέσπασε το Α΄ βραβείο μουσικής στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1971.
