Εχει περάσει σχεδόν μιάμιση δεκαετία από τότε που ο Θανάσης Βέγγος έφυγε από τη ζωή. Ο δικός μας καλός άνθρωπος απεβίωσε τον Μάιο του 2011 και μαζί με εκείνον σαν να χάθηκε κι ένα κομμάτι της παιδικής μας αθωότητας. Οι βραβευμένοι δημιουργοί κόμικς Σπύρος Δερβενιώτης και Θανάσης Πέτρου, σε συνεργασία με τον Λεωκράτη Ανεμοδουρά των εκδόσεων Μικρός Ηρως, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ένα graphic novel για τη ζωή του Θανάση Βέγγου με τίτλο «ΘΒ – Η γαλέρα της ζωής μου».
Για τον εκδότη Λεωκράτη Ανεμοδουρά, ο Θανάσης Βέγγος υπήρξε ένα πρόσωπο που εκτός από ταλέντο διέθετε ήθος που δύσκολα συναντάς στον καλλιτεχνικό χώρο. Η σκέψη να μεταφερθεί στο χαρτί η βιογραφία του τριγυρνούσε στο μυαλό του πάνω από πέντε χρόνια. Κάτι όμως συνέβαινε και η ιδέα δεν προχωρούσε. Ωσπου πριν από έναν χρόνο, με αφορμή μια εκδήλωση συναντήθηκε με τον συγγραφέα και σκηνοθέτη Γιάννη Σολδάτο, ο οποίος το 2011 γύρισε το ντοκιμαντέρ «Βέγγος: Ενας άνθρωπος παντός καιρού», βασισμένο στο ομότιτλο βιβλίο του.
Ενας Βέγγος όλο φως
Τότε ήταν που αποφάσισε να εκπληρώσει την υπόσχεση που είχε δώσει στον εαυτό του, να κάνει δηλαδή graphic novel τον αγαπημένο του ήρωα. Οπως εξομολογείται: «Το να εξερευνώ τις ζωές σπουδαίων ανθρώπων με κάνει να έρχομαι πιο κοντά τους. Ο Βέγγος είναι σύμβολο. Ενας άμεμπτος άνθρωπος, για τον οποίο κανείς ποτέ δεν είπε κακιά κουβέντα. Το ξεχωριστό μαζί του είναι ότι ήταν και πολύ ταλαντούχος. Μπορεί να βρεις υπερβολικό ταλέντο ή μπορείς να βρεις υπερβολική καλοσύνη. Ο Βέγγος είχε και τα δύο. Οταν λοιπόν συναντηθήκαμε με τον Γιάννη Σολδάτο, δεν υπήρχε καμία δικαιολογία για να το αναβάλω. Ηταν σαν να του το χρωστούσα».
Η βιογραφία του Θανάση Βέγγου χωρίζεται σε εννέα κεφάλαια που καθένα φέρει και τον τίτλο από μια ταινία του. Η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισε ο σεναριογράφος του graphic novel Σπύρος Δερβενιώτης ήταν να μεταφέρει τη ζωή του ηθοποιού με τέτοιο τρόπο ώστε να μη χαθεί τίποτα σημαντικό από τη χειμαρρώδη διαδρομή του. Αυτός είναι και ο λόγος που το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε όταν του έγινε η πρόταση από τον Λ. Ανεμοδουρά ήταν «μπλέξαμε». Μας εξηγεί τους λόγους αυτής της πρώτης αντίδρασης. «Ο Θανάσης Βέγγος ήταν ένας άνθρωπος ποταμός και εγώ έπρεπε να αποφασίσω με ποια βάρκα θα μπω μέσα και τι καταρράκτες με περιμένουν. Δεν είχε σκοτεινές γωνίες, δεν είχε να αναδείξεις έναν σκοτεινό εαυτό για να δημιουργήσεις δραματουργικό ενδιαφέρον από την ανθρώπινη αδυναμία του. Αυτό που είχα να διαχειριστώ ήταν όλο φως» λέει ο Σπ. Δερβενιώτης.
Στη Μακρόνησο
Φέρνω στο μυαλό μου τη δεκαετία του ’90, όταν κάθε Σάββατο η ΕΡΤ έπαιζε ταινίες από τον ελληνικό κινηματογράφο. Τότε ήταν που γνώρισα τον Θανάση Βέγγο. Ο άνθρωπος που με έκανε ως παιδί να γελάω, έμοιαζε με τον πατέρα μου, τον γείτονα, τον αδερφό που δεν είχα μέχρι που στο τέλος μου θύμιζε και μένα. Ηταν αυτή του η ικανότητα μέσα από το γέλιο και τα παθήματα του μέσου Ελληνα φουκαρά να δημιουργεί εγγύτητα λες και ήταν μέλος της οικογένειάς μας. Και κάπως έτσι ο Θανάσης Βέγγος, εκτός από καλός μας άνθρωπος, έγινε και δικός μας άνθρωπος.
Ο Σπύρος Δερβενιώτης μοιράζεται μαζί μας την ιστορία του Βέγγου στη Μακρόνησο. Τότε που γνώρισε τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο. Πρόκειται για ένα από τα εννέα εικονογραφημένα κεφάλαια του μυθιστορήματος στο οποίο ο δημιουργός στάθηκε ιδιαίτερα. Όπως λέει, ο Βασίλης Βέγγος, πατέρας του ηθοποιού, δούλευε στο εργοστάσιο Ηλεκτρικής στο Κερατσίνι. Μέλος του ΕΛΑΣ και υπάλληλος της εταιρείας, ο κυρ Βασίλης συμμετείχε στη μάχη της Ηλεκτρικής τον Οκτώβριο του 1944. Μόλις τελείωσε ο πόλεμος, εκδιώχθηκε από τη δουλειά του εξαιτίας των πολιτικών του φρονημάτων.
«Τότε ο Θανάσης ήταν 19-20 χρόνων παλικαράκι, έτοιμο να υπηρετήσει τη θητεία του. Αντ’ αυτού τον έστειλαν εξορία στη Μακρόνησο, όπου γνωρίζεται με τον Νίκο Κούνδουρο. Ο Βέγγος, διανύοντας καθημερινά μια τεράστια απόσταση από το στρατόπεδο ίσαμε το βουνό όπου είχε μεταφερθεί ο σκηνοθέτης, του κουβαλούσε προμήθειες. Ο Βέγγος τού έσωσε τη ζωή και ο Κούνδουρος τον μύησε στον κινηματογράφο» εξηγεί ο δημιουργός.
Ο δικός μας σούπερ ήρωας
Στην έρευνα που έκανε ο Θανάσης Πέτρου, σκιτσογράφος του graphic novel, τα βήματά του τον οδήγησαν στον Βασίλη και τον Χάρη Βέγγο, τους δύο γιους του ηθοποιού, αλλά και σε ανθρώπους που συνεργάστηκαν μαζί του. Μέσα από συζητήσεις, φωτογραφίες και φυσικά αμέτρητες ώρες προβολών ο Θανάσης Βέγγος τού αποκαλύφθηκε και ως «Σπαθής» στον «Δράκο» του Κούνδουρου αλλά και ως «Θανάσης» στον «Πολυτεχνίτη και ερημοσπίτη» του Αλέκου Σακελλάριου. Ενα σύμβολο που –όπως υπογραμμίζει– ο δημιουργός ήταν ό,τι πιο κοντά στην ελληνικότητά μας.
«Λένε πως συνήθως αγαπάμε ό,τι μας θυμίζει. Δεν ξέρω αν ισχύει, πάντως στο πρόσωπο του Βέγγου ο Ελληνας αναγνώρισε ένα δικό του κομμάτι. Ο αιώνιος φουκαράς που πάλευε να επιβιώσει. Λίγο κατεργάρης αλλά έχοντας πάντα πολύ καλοσύνη στην καρδιά του» εξηγεί. Και συνεχίζει λέγοντας: «Μιλώντας με τους δικούς του ανθρώπους και βλέποντας ξανά και ξανά τις ταινίες του ήταν σαν να τον είχα μαζί μου. Νομίζω πως σε αυτή την περιπέτεια ο Θανάσης ήταν συνεχώς μαζί μας».
Η ιστορία ακολουθεί γραμμική αφήγηση μετατρέποντας σε συμπαγή λόγο τον αναρχικό κινηματογραφικό κόσμο του ηθοποιού. Βλέποντας μια ταινία του Θανάση Βέγγου είχες την εντύπωση ότι όλα γίνονταν εκείνη τη στιγμή και πως όλα ήταν θέμα αυτοσχεδιασμού. Κι όμως, αυτή η αυθόρμητη παρόρμηση έκρυβε σκληρή δουλειά και επίπονη προετοιμασία, με τον ηθοποιό να επιμελείται και την παραμικρή λεπτομέρεια. Γι’ αυτό και ο δημιουργός επέλεξε να δώσει στον ηθοποιό ακόμη έναν ρόλο, αυτόν του σχολιαστή.
Όπως μας αποκαλύπτει ο σκιτσογράφος: «Προσπαθήσαμε να σπάσουμε τη λογική του δισδιάστατου. Θέλαμε ο Βέγγος να ζωντανέψει πάνω στο χαρτί σαν ένας μικροσκοπικός αφηγητής που μας διηγείται τη ζωή του. Δεν γινόταν ο Βέγγος να καθίσει σε μια γωνίτσα και απλώς να μας παρατηρεί. Ο άνθρωπος που πάντα πάλευε για τους άλλους θα ήταν άδικο να έμενε άπραγος».
Ο Θανάσης Βέγγος δεν βρήκε ανταπόκριση μέσα στο σινάφι του. Τον σνόμπαραν και τον περιφρονούσαν. Δεν άντεχαν ούτε το ταλέντο ούτε την καλοσύνη του. Χρειάστηκε η ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;» του Ντίνου Κατσουρίδη, που απέσπασε το Α΄ βραβείο ανδρικού ρόλου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, για να τον αποδεχτούν. Ακολούθησαν οι «Ησυχες μέρες του Αυγούστου» και το «Ολα είναι δρόμος» του Παντελή Βούλγαρη και φυσικά η συνεργασία με τον Θόδωρο Αγγελόπουλο στο «Βλέμμα του Οδυσσέα».
Ο Θανάσης που έτρεχε ξυπόλυτος και έκανε τα πάντα για να παντρέψει τις κινηματογραφικές αδερφές του. Ο Θανάσης που δεν διαμαρτυρήθηκε για τις σφαλιάρες που έφαγε στον «Ηλία του 16ου» κι ας προσπάθησαν να τον ταπεινώσουν. Ο Θανάσης Βέγγος είναι ο δικός μας σούπερ ήρωας.
Με Δεληβοριά και Σολδάτο
Την εισαγωγή στο graphic novel έχει κάνει ο Φοίβος Δεληβοριάς, ενώ το επίμετρο υπογράφει ο συγγραφέας και σκηνοθέτης Γιάννης Σολδάτος. Στην ίδια έκδοση υπάρχει και μια επτασέλιδη αποτύπωση ολόκληρης της εργογραφίας του αγαπημένου ηθοποιού που ξετυλίγει μια συναρπαστική διαδρομή από το Φάληρο μέχρι τη Μακρόνησο και τη γνωριμία του με τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο, που στην ουσία τον μύησε στον κόσμο του κινηματογράφου.
INFO
Το graphic novel «ΘΒ – Η γαλέρα της ζωής μου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μικρός Ηρως
Διαβάστε επίσης:
ΟΠΕΚΕΠΕ: «Οικογενειακή» κομπίνα με χιλιάδες ευρώ επιδοτήσεις – Υφάρπαξαν σχεδόν €180.000
ΟΠΕΚΕΠΕ: «Αγνοεί» έγγραφα και βίντεο το Μαξίμου για να καλύψει Αυγενάκη και Βορίδη
Οι υπουργοί και το colpo grosso με τον ΟΠΕΚΕΠΕ
Τσιάρας: Δήλωσε… «αδυναμία» να ελέγξει τις καταγγελίες για διαφθορά στον ΟΠΕΚΕΠΕ (Video)
