Η «Αναφορά σε μια ακαδημία» του Φραντς Κάφκα από τον Σάββα Στρούμπο στο θέατρο Άττις – Νέος Χώρος.
Οδυνηρή και πικρή η αλήθεια του καφκικού σύµπαντος, µας µεταφέρεται όχι αβασάνιστα από τον Σάββα Στρούµπο, ο οποίος µελετά και αναστοχάζεται συστηµατικά και µε συνέπεια το έργο του δυστοπικού συγγραφέα που ονοµάστηκε «ανατόµος της εξουσίας» (Κώστας ∆εσποινιάδης) εξαιτίας της κοινωνικοπολιτικής διάστασης του έργου του.
Ο πίθηκος, η αιχµαλωσία, τα βασανιστήρια, η εκπαίδευση, η συνήθεια, ο µιµητισµός, η προσαρµογή, η αποδοχή και η υποταγή εντέλει στην καταπίεση αποτελούν τα στοιχεία που δίνουν την πρώτη ύλη του διηγήµατος «Αναφορά σε µια ακαδηµία» του Φραντς Κάφ-κα, ενώ η «επιλογή» του «εκπαιδευµένου» πια πιθήκου να αφιερώσει την υπόλοιπη ζωή του στην ενέργεια του µουσικού θεάτρου και όχι την απάθεια ενός εκθέµατος σε ζωολογικό κήπο ενεργοποιεί τα θεατρικά αντανακλαστικά του Σάββα Στρούµπου για να εκφράσει όλα τα παραπάνω µέσα από το σχήµα «πίθηκος – άνθρωπος – ηθοποιός – άνθρωπος – πίθηκος».
Είναι η ανάσα και το γέλιο οι νοηµατικοί και εκφραστικοί άξονες που έρχονται να προστεθούν στη σωµατικότητα και την αυτοκυριαρχία της λυρικής και πολύ παιδευµένης (µε όλες τις σηµασίες) σκηνικής φόρµας της Οµάδας Σηµείο Μηδέν. ∆ύο µορφές και λειτουργίες του πάσχοντος ανθρώπινου σώµατος και της ψυχής αντίστοιχα, δύο εµφυσήσεις ζωής, πανάρχαια ζωτικά σήµατα, γίνονται στην παράσταση βατήρες για µια σπουδή στην εξέλιξη της κοινωνικής συµπεριφοράς του ανθρώπου.
Ο Σάββας Στρούµπος ρίχνει έναν επιπλέον προβολέα στο βασικό διαπίστευµα του διηγήµατος, τη σχέση εξέλιξης και ελευθερίας, και στον δυσεπίλυτο στοχασµό αν η πρώτη προωθεί ή υποσκάπτει τη δεύτερη, µέσα από µια θεατρικοπολιτική πράξη – όπως άλλωστε είναι όλο το σκηνοθετικό του έργο. Η νοµοτελειακή εξέλιξη της κοινωνίας και του ανθρώπου πρέπει να οδηγεί στην απελευθέρωση και όχι την υποδούλωσή του. Με ζητούµενο την απελευθέρωση οφείλει ο πίθηκος να εξανθρωπίζεται, διαφορετικά απλώς ο άνθρωπος πιθηκίζει µες στην εθελούσια υποταγή του.
Το αρχετυπικό, λιτό και τόσο εύγλωττο σκηνικό του Σπύρου Μπέτση µε τις πρωτόγονες ξυλόγλυπτες µινιατούρες προτοµές, το ηχητικό πλαίσιο του Λεωνίδα Μαριδάκη και το ολόφωτο τοπίο του Κώστα Μπεθάνη δηµιουργούν το περιβάλλον που σύσσωµοι οι Μπάµπης Αλεφάντης, Εβελυν Ασουάντ, Γιάννης Γιαραµαζίδης, Ελλη Ιγγλίζ, Ρόζυ Μονάκη, Αννα Μαρκά-Μπονισέλ και Ντίνος Παπαγεωργίου µε δυναµισµό εφορµούν διαδοχικά στην αφήγηση του Ρότπετερ (Κόκκινος Πίτερ), του εξανθρωπισµένου πιθήκου. Με παλλόµενα στοµάχια, µε πνεύµονες που παλεύουν να αναπνεύσουν (καίριο σχόλιο της πανδηµικής µας εποχής), µε παγωµένο χαµόγελο αυτοσαρκασµού, µε το κόκκινο σηµάδι της αιχµαλωσίας στο πρόσωπο, µε µετρηµένη, µουσική εκφορά του λόγου, µε σκληρές παρηχήσεις και κυνισµό υπηρετούν τους πειθαρχηµένους σωµατικούς κώδικες της παράστασης, µε το αποτέλεσµα ενός καλοκουρδισµένου και αισθητικά ισορροπηµένου ανσάµπλ να τους δικαιώνει.
INFO
«Αναφορά σε μια ακαδημία» του Φραντς Κάφκα
Μετάφραση: Ιωάννα Μεϊτάνη
Σκηνοθεσία: Σάββας Στρούμπος
Ερμηνεύουν: Έλλη Ιγγλίζ, Έβελυν Ασουάντ, Ρόζυ Μονάκη, Άννα Μαρκά – Μπονισέλ, Μπάμπης Αλεφάντης, Γιάννης Γιαραμαζίδης, Ντίνος Παπαγεωργίου
Θέατρο Άττις – Νέος Χώρος (Λεωνίδου 12, Μεταξουργείο)
Ο Κώστας Ζήσης είναι μέλος της Ένωσης Ελλήνων Θεατρικών και Μουσικών Κριτικών
