Με την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», που θα παιχτεί αποκλειστικά στο Αργολικό Θέατρο στις 5 και 6 Ιουλίου, θ΄ ανοίξουν τα φετινά Επιδαύρια-Πήγαμε στη συνέντευξη Τύπου της πολυαναμενόμενης παράστασης.
«Ο πόλεμος δεν έχει τόπο ούτε χρόνο. Πως είναι δυνατόν να θεωρούμε τον πόλεμο κανονικότητα; Ο πόλεμος είναι πτώματα, αρπαγή γυναικών, βία και ήττα. Όλοι χάνουμε στον πόλεμο».
Με αυτή τη φράση ξεκίνησε την ομιλία του ο διεθνώς αναγνωρισμένος σκηνοθέτης, Τιμοφέι Κουλιάμπιν, στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε σήμερα το πρωί, Δευτέρα, στο Goethe-Institut Athen, παρουσία των συντελεστών της παράστασης και της καλλιτεχνικής διευθύντριας του φεστιβάλ, Κατερίνας Ευαγγελάτου.
Με την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», που θα παιχτεί αποκλειστικά στο Αργολικό Θέατρο στις 5 και 6 Ιουλίου, θ΄ ανοίξουν τα φετινά Επιδαύρια.
Τον θίασο απαρτίζουν Ελληνίδες και Έλληνες ηθοποιοί ενώ την μετάφραση έχει κάνει ο ποιητής και μεταφραστής Παντελής Μπουκάλας.
Η Ανθή Ευστρατιάδου θα ερμηνεύσει την Ιφιγένεια, η Μαρία Ναυπλιώτου την Κλυταιμνήστρα, ο Νίκος Ψαρράς τον Αγαμέμνονα, ο Νικόλας Παπαγιάννης τον Μενέλαο, ο Δημήτρης Παπανικολάου τον Πρεσβύτη και ο Θάνος Τοκάκης τον Αχιλλέα.
Στον χορό θα δούμε τον Δημήτρη Γεωργιάδη, τον Χρήστο Διαμαντούδη, τον Μάριο Κρητικόπουλο και τον Αλέξανδρο Πιεχόβιακ.
«Γέφυρα καλλιτεχνικής ανταλλαγής»
Από πέρυσι το Φεστιβάλ έχει επιδιώξει μια «γέφυρα καλλιτεχνικής ανταλλαγής» προσκαλώντας σκηνοθέτες να εργαστούν πάνω σε αρχαία κείμενα με Έλληνες ηθοποιούς.
Για την καλλιτεχνική διευθύντρια και σκηνοθέτρια, Κατερίνα Ευαγγελάτου, αυτή η ανταλλαγή-συνεργασία, όπως η ίδια επισήμανε, «μπολιάζει με δημιουργικούς πόρους μια νέα εποχή εξωστρέφειας δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να παρακολουθήσει διεθνείς παραγωγές που παίζονται εκτός συνόρων». Και συνέχισε «Φέτος έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» σε σκηνοθεσία του Τιμοφέι Κουλιάμπιν σε παγκόσμια πρεμιέρα. Μια παράσταση που θα παιχτεί αποκλειστικά στην Επίδαυρο μιας που το Φεστιβάλ δεν έχει τη δυνατότητα να προσφέρει περισσότερες παραστάσεις».
«Ένας πόλεμος χρειάζεται θύματα»
Παλιός γνώριμος του ελληνικού κοινού, ο Τιμοφέι Κουλιάμπιν, επιστρέφει στο Φεστιβάλ μετά τις συγκλονιστικές «Τρεις αδερφές» του Τσέχωφ που είχε παρουσιάσει στη νοηματική γλώσσα στην Πειραιώς, το 2018.
Ο λόγος του πολιτικός, έχει μελετήσει τα αρχαία κείμενα και η συγκεκριμένη τραγωδία του Ευριπίδη είναι από τις αγαπημένες του. Ούτος ή άλλως, όπως ανέφερε στη συνέντευξη Τύπου, ήθελε να ανεβάσει την «Ιφιγένεια εν Αυλίδι» στο θέατρο στο Νοβοσιμπίρσκ, όπου δούλευε για χρόνια ωστόσο τον πρόλαβε η πανδημία.
Η παράσταση που θα παρουσιαστεί στην Επίδαυρο δεν θα εστιάσει τόσο στη θυσία αλλά στις τεχνικές, στην «τεχνολογία» του πολέμου. Στους μηχανισμούς και στις
αποφάσεις που παίρνουν οι λίγοι ορίζοντας τη μοίρα των πολλών. «Είναι τεράστια η χαρά μου που βρίσκομαι εδώ και που δουλεύω με τόσο αξιόλογους και ευγενικούς ανθρώπους. Να σκηνοθετήσω σε αυτό το μυθικό θέατρο είναι πρόκληση για μένα και μάλιστα με ένα από τα αγαπημένα μου έργα που ήθελα εδώ και χρόνια να το ανεβάσω» και υπογραμμίζει «Στο επίκεντρο της προσέγγισης μου βρίσκεται ο πόλεμος. Ένας επικείμενος πόλεμος και προκειμένου να ξεκινήσει χρειάζονται θύματα. Δεν θέλω να κάνω σπόιλερ αλλά για εμένα είναι τρομακτικό που ακόμα κάνουμε πολέμους. Που δεν μαθαίνουμε από την ιστορία. Πως είναι δυνατόν να θεωρούμε τον πόλεμο κανονικότητα; Η Ιφιγένεια είναι ένα αθώο θύμα. Πρέπει να πεθάνει για να ξεκινήσει ο πόλεμος. Γιατί κάποιοι ακόμα κα τώρα δεν έχουν καταλάβει πως στον πόλεμο δεν υπάρχουν νικητές. Μόνο πτώματα, αρπαγή γυναικών, βία και ήττα. Δεν καταλαβαίνουμε πως όλοι χάνουμε στον πόλεμο».
«Τα αρχαία κείμενα δεν μας ανήκουν»
Με σχολιασμό της πρόσφατης επικαιρότητας ξεκίνησε να μιλάει ο Παντελής Μπουκάλας, που έχει κάνει τη μετάφραση της Ιφιγένειας αναφέροντας πως πριν έρθει στη συνέντευξη Τύπου ένας γνωστός δικηγόρος του έριξε μπουνιά ρίχνοντας τον από τις σκάλες…
Για τον μεταφραστή Παντελή Μπουκάλα ο Ευριπίδης είναι ο συγγραφέας που έχει μεταφράσει περισσότερο -κι ας είναι ο Αισχύλος ο αγαπημένος του από την «Αγιά τριάδα»- κι όπως υποστηρίζει είναι καιρός να πάψουμε να πιστεύουμε πως τα αρχαία κείμενα μας ανήκουν: «Την Ιφιγένεια την προσέγγισα με δέος και όχι με τον τρόμο που προσεγγίζω τον Αισχύλο. Όταν μεταφράζω αρχαίο κείμενο δεν επιτρέπω στον εαυτό μου το άλλοθι του να γράφω στίχους. Δεν έχω το δικαίωμα στην οκνηρία. Πρέπει ο μεταφραστής να πολεμάει με το κείμενο και να ηττηθεί. Αν δεν ηττηθείς από το μεγαλείο του αρχαίου λόγου δεν υπάρχει περίπτωση να τον προσεγγίσεις. Και να ξεκαθαρίσουμε πως μπορεί εμείς οι νεοέλληνες να νομίζουμε πως μας ανήκουν αυτά τα κείμενα, ευτυχώς όμως η επιρροή τους είναι διεθνής. Κάτι που ενοχλεί την πατριδοκαπηλία μας. Με αυτό τον σεβασμό ξεκίνησα να μεταφράζω την Ιφιγένεια».
Μου έδειξε μιαν άλλη Κλυταιμήστρα
Ρόλος ζωής για την ηθοποιό Μαρία Ναυπλιώτου αυτός της Κλυταιμήστρας που πάντα μέσα της προσπαθούσε να τον δικαιώσει. Μια μητέρα που θυσιάζει το παιδί της, μια γυναίκα που αναγκάζεται να σκύψει το κεφάλι. Ο σκηνοθέτης Τιμόφει Κουλιάμπιν της έδειξε πως η Κλυταιμήστρα μπορεί να είναι κι ένα αδίστακτο τέρας «Ο σκηνοθέτης είναι πολύ καλά διαβασμένος και ξέρει πολύ καλά τι θέλει από τον
ηθοποιό που έχει δίπλα του. Θέτοντας όρια δίνει ελευθερία στους συνεργάτες του να εκφραστούν ελεύθερα. Μου έδειξε μιαν άλλη Κλυταιμήστρα που δεν αξιοποίησε τις επιλογές της κι αργότερα ήταν ήδη αργά για να το κάνει».
Η αποκαθήλωση των ηρώων
Ο Θάνος Τοκάκης, στο ρόλο του Αχιλλέα, ήρθε αντιμέτωπος με την αποκαθήλωση των ηρώων του Ευριπίδη: «Για εμένα είναι η πρώτη φορά που δουλεύω με ξένο σκηνοθέτη. Υπάρχει μια προσμονή όταν οι ξένοι έρχονται να δουλέψουν με τα κείμενά μας. Κι αυτή η σχέση έχει μεγάλο ενδιαφέρον γιατί υπάρχει μια πολιτιστική μίξη των πραγμάτων. Επίσης ενδιαφέρον έχει το πρακτικό κομμάτι που ενώ συνήθως κάνουμε 2,5-3 μήνες πρόβα τώρα κάνουμε μόλις έξι εβδομάδες. Και το λέω αυτό γιατί η πρόβα έχει μια τρομερή πυκνότητα γιατί ο σκηνοθέτης ξέρει πώς να μοιραστεί το κείμενο μαζί μας κάνοντας μας να νιώθουμε ασφαλής. Αυτό που έχει πολύ ενδιαφέρον είναι πως θα δείτε την αποκαθήλωση των ηρώων».
Είμαστε αδύναμοι μπροστά στο πεπρωμένο μας
Στον εμβληματικό ρόλο του Αγαμέμνονα θα δούμε τον Νίκο Ψαρρά να προσπαθεί να αντισταθεί στο πεπρωμένο του, όπως αυτό ορίζεται από τους θεούς: «Εγώ παλεύω με τον Αγαμέμνονα, αυτόν τον άνθρωπο που από την αρχή του έργου πάλευε να μην πεθάνει το παιδί του. Ένας βαθιά συγκινητικός χαρακτήρας που στην πορεία γίνεται κι αυτός ένα τέρας γιατί η πολεμική μηχανή τους παρασέρνει όλους. Ένας πατέρας που σύμφωνα με τον Ευριπίδη στο τέταρτο επεισόδιο λέει στην Κλυταιμήστρα «ή θα σκοτώσουμε την Ιφιγένεια ή θα αφανιστεί όλη η οικογένεια μας. Η Άρτεμης είναι ένας μηχανισμός πίεσης, ένας μηχανισμός που ταράζει πολύ τους χαρακτήρες οδηγώντας τους στο πεπρωμένο του».
