Το εκτεταμένο κύμα βίας στη Σουηδία έχει κατακλύσει τα εγχώρια και ξένα ΜΜΕ, αναγκάζοντας την κυβέρνηση –πρωτοφανές για δυτικοευρωπαϊκή χώρα– να βγάλει στους δρόμους τον στρατό, ενώ ετοιμάζει αυστηροποίηση του πλαισίου διαχείρισης της μετανάστευσης. Πλέον όλο και περισσότεροι αναρωτιούνται αν αυτός είναι ο επιθανάτιος ρόγχος του περιβόητου σουηδικού μοντέλου της κοινωνικής πολιτικής, της ανεκτικότητας και της συμπερίληψης.
Στις 11 Σεπτεμβρίου η δολοφονία του 13χρονου Μίλο από μια σφαίρα στο κεφάλι βύθισε στο πένθος και στον προβληματισμό τη σκανδιναβική χώρα. Η φρίκη όμως είχε συνέχεια. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο πιο αιματηρός μήνας στα χρονικά με έντεκα θανάτους, ενώ μέσα σε μόνο μία μέρα, την Τετάρτη 27 του μηνός, σκοτώθηκαν δύο άντρες στη Στοκχόλμη και μια 25άχρονη δασκάλα από παγιδευμένο με εκρηκτικά όχημα. Η κατάσταση έφτασε στο απροχώρητο.
Πίσω από αυτό το σπιράλ βίας κρύβεται ο ανοιχτός πόλεμος μεταξύ συμμοριών για τον έλεγχο της διακίνησης ναρκωτικών, κυρίως κοκαΐνης και χασίς. Δύο είναι οι κυριότερες συμμορίες, η Dalen του Μίκαελ Τενέζος και η Foxtrot του Ράβα Μαγίντ. Ο Τενέζος είναι Ελληνοσουηδός και ο Μαγίντ είναι κουρδικής καταγωγής. Αμφότεροι έμπλεξαν με το έγκλημα νωρίς στη ζωή τους.
Συμμορίες φτωχοποίησης
Οι προσωπικές ιστορίες των δύο αρχιμαφιόζων εντάσσονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο το οποίο έχει δημιουργήσει η σουηδική πολιτική των τελευταίων δεκαετιών. Την ώρα που άλλες χώρες προσπάθησαν να περιορίσουν το έγκλημα μέσω της αποποινικοποίησης της κάνναβης και άλλων ναρκωτικών, η Σουηδία επί 40 χρόνια ακολουθεί αυστηρή πολιτική για τα ναρκωτικά που τιμωρεί τους τοξικομανείς και… τροφοδοτεί τις συμμορίες.
Τα παραπάνω έρχονται να προστεθούν σε 30 χρόνια εφαρμογής νεοφιλελεύθερων πολιτικών με συνεχείς περικοπές κοινωνικών δαπανών και ιδιωτικοποίηση της πρόνοιας, που έχουν φτωχοποιήσει σημαντική μερίδα των Σουηδών. Υπολογίζοντας το κενό μεταξύ πλούσιων και φτωχών, η Credit Suisse κατατάσσει τη Σουηδία στη 12η θέση στον κόσμο, πίσω μόνο από χώρες όπως η Νότια Αφρική, η Ζάμπια, η Βραζιλία και το Λεσότο.
Σουηδικό μοντέλο τέλος
Η κοινωνική συνοχή που δημιουργούσε το προηγούμενο καθεστώς κοινωνικής πρόνοιας έχει πάψει να υπάρχει. Η δραματικά αυξανόμενη ταξική ανισότητα στον απόηχο του νεοφιλελευθερισμού αφήνει τα παιδιά απροστάτευτα. Οι συμμορίες στρατολογούν εύκολα νέα άτομα, καθώς οι πόροι που απαιτούνται για την αποτροπή της στρατολόγησης δεν διατίθενται ποτέ. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι οι περιφέρειες και τα δημοτικά συμβούλια λαμβάνουν 2,8 δισ. ευρώ λιγότερα από όσα χρειάζονται.
Η επικεφαλής του κόμματος της σοσιαλδημοκρατίας Μαγκνταλένα Αντερσον ζήτησε την ανάπτυξη του στρατού. Το ίδιο και οι ρατσιστές Σουηδοί Δημοκράτες που στηρίζουν την κυβέρνηση. Ομως η στρατιωτικοποίηση της κοινωνίας είναι ένας από τους παράγοντες που καθιστούν πιθανότερο έναν πόλεμο συμμοριών, αφού όπλα από τις ανά τον κόσμο πολεμικές συρράξεις καταλήγουν στα παράνομα δίκτυα.
Ο πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον εξετάζει την περαιτέρω αυστηροποίηση του πλαισίου καταστολής. Για να προετοιμάσει αυτό το βήμα τόνισε ότι οι ξένοι υπήκοοι πρέπει να απελαθούν και συνέδεσε τα μέτρα κατά του κύματος βίας με μια «υπεύθυνη μεταναστευτική πολιτική». Η εξίσωση του εγκλήματος με τους πρόσφυγες και τη μετανάστευση έχει γίνει αξίωμα στην πολιτική συζήτηση και στα κρατικά μέσα ενημέρωσης της Σουηδίας. Είχε ήδη ξεκινήσει υπό την προηγούμενη σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση. Η μετατόπιση αυτή προς τα ακροδεξιά είχε αποτέλεσμα την ενίσχυση του ανοιχτά ρατσιστικού κόμματος Σουηδοί Δημοκράτες, που αναδείχτηκε σε ρυθμιστή των τελευταίων εκλογών.
Αστέρι του χόκεϊ ο Ελληνας και… πλοιοκτήτης ο Κούρδος
Ο αρχιμαφιόζος Μίκαελ Αλστρομ Τενέζος, γνωστός ως «Greken» (ο Ελληνας), ο οποίος το πιθανότερο είναι ότι κινεί τα νήματα από το Μεξικό όπου εικάζεται ότι έχει καταφύγει, είναι γεννημένος το 1998 από Ελληνα πατέρα και Σουηδή μητέρα. Από πολύ νεαρή ηλικία είχε διακριθεί στο χόκεϊ επί πάγου. Η σχολική πορεία τού γεννημένου στη Σουηδία ανακόπηκε πρόωρα καθώς παρότι ήταν κορυφαίος παίκτης στο χόκεϊ, με τους βαθμούς του δεν μπορούσε να εξασφαλίσει μια θέση στα ειδικά σχολεία για αθλητές που διατηρεί η πατρίδα του. Στο λύκειο αναγκάστηκε να μετακομίσει στην πόλης Κράμφορς, όπου δέθηκε με τις τοπικές συμμορίες και σταδιακά ανέβηκε στην ιεραρχία. Του έχουν ασκηθεί διώξεις για ξέπλυμα χρήματος και μεταφορά ναρκωτικών.
Ο Ράβα Μαγίντ από την άλλη είναι γνωστός ως «κουρδική αλεπού». Ο 37χρονος Μαγίντ γεννήθηκε στο Ιράν ενώ οι Ιρακινοί γονείς του προσπαθούσαν να περάσουν προς την Ευρώπη και μεγάλωσε στην Ουψάλα της Σουηδίας. Δούλευε σε περίπτερο και μπήκε από νωρίς στο έγκλημα μέσω οικογενειακών δεσμών. Από το 2018 έχει φύγει από τη χώρα και κρύβεται στην Τουρκία, όπου σύμφωνα με μέσα ενημέρωσης παριστάνει τον πλοιοκτήτη. Οι σουηδικές αρχές έχουν αιτηθεί επίσημα προς την Τουρκία την έκδοσή του. Αυτό τον καθιστά διαπραγματευτικό χαρτί μεταξύ των δύο κυβερνήσεων εξαιτίας της στάσης της Αγκυρας όσον αφορά τις εκδόσεις προσώπων ενδιαφέροντος από τη Σουηδία.
