Ο Μαλαισιανός Τζο Λόου με το ξέπλυμα δισεκατομμυρίων, η σχέση με τον αρχιεπίσκοπο Χρυσόστομο και η στάση της κυβέρνησης
Ξέπλυμα χρήματος, κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για τον πρώην πρωθυπουργό της Μαλαισίας, διώξεις, αποζημιώσεις δισεκατομμυρίων δολαρίων και ένα «χρυσό» διαβατήριο. Οσα έχουν αποκαλυφθεί μέχρι σήμερα σχετικά με το πρόγραμμα πολιτογράφησης ξένων επενδυτών στην Κύπρο έχουν προκαλέσει πολιτικούς τριγμούς. Και αυτό γιατί «χρυσό» διαβατήριο έχει δοθεί μεταξύ άλλων σε πρόσωπα που βρίσκονταν υπό ποινική διερεύνηση, ακόμη και σε σεΐχη φίλο του προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, γεγονός που σύμφωνα με πόρισμα της Ελεγκτικής Υπηρεσίας Κύπρου δεν έπρεπε να είχε συμβεί.
«Να πολιτογραφηθεί Κύπριος»
Το Documento φέρνει στο προσκήνιο την υπόθεση του Μαλαισιανού Τζο Τάεκ Λόου (Jho Taek Low), ενός από τους πλέον καταζητούμενους επιχειρηματίες παγκοσμίως από την Interpol για σκάνδαλο δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ο Λόου πολιτογραφήθηκε στην Κύπρο το 2015. Είχε άλλωστε πολύ καλές συστάσεις: του αρχιεπισκόπου Νέας Ιουστινιανής και πάσης Κύπρου Χρυσοστόμου. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της ιστοσελίδας Πολίτης, ο αρχιεπίσκοπος απέστειλε την 1η Σεπτεμβρίου 2015 επιστολή προς τον τότε υπουργό Εσωτερικών Σωκράτη Χάσικο με την οποία διατύπωνε την επιθυμία του «να πολιτογραφηθεί Κύπριος ο Μαλαισιανός Jho Taek Low».
Στις 10 Σεπτεμβρίου 2015 ο αρχιεπίσκοπος απέστειλε νέα επιστολή προς τον κ. Χάσικο –τη δημοσίευσε η ιστοσελίδα Πολίτης– στην οποία ανέφερε ότι ο Τζο Λόου «έχει ήδη επενδύσει ποσό ύψους πέντε εκατομμυρίων ευρώ (5.000.000 ευρώ + ΦΠΑ) για αγορά κατοικίας [σ.σ.: πρόκειται για βίλα στην Αγία Νάπα]», καθώς και ότι θα ερχόταν στην Κύπρο «ύστερα από δική του επιθυμία προκειμένου να συζητήσουμε την προώθηση διάφορων επενδυτικών έργων σε εκκλησιαστική γη». Ως εκ τούτου, ο αρχιεπίσκοπος ζητούσε «όπως εξετάσετε το αίτημα της πολιτογράφησης του κ. Jho Low πριν από την ημερομηνία άφιξής του στην Κύπρο».
«Κατηγορίες για ξέπλυμα»
Μία μέρα μετά τη συγκεκριμένη επιστολή κατατέθηκε στο υπουργικό συμβούλιο η πρόταση πολιτογράφησης του Μαλαισιανού επιχειρηματία, η οποία σύμφωνα με το ρεπορτάζ «εγκρίθηκε ομοφώνως». Και όλα αυτά ενώ σύμφωνα με έρευνα που είχε συντάξει το κυπρικόρη ακό ελεγκτικό γραφείο Thomson Reuters και επικαλείται το επίμαχο ρεπορτάζ ο Τζο Λόου «είχε προβλήματα ως πολιτικώς εκτεθειμένο πρόσωπο (άτυπος σύμβουλος και στενός συνεργάτης του υπόδικου πρώην πρωθυπουργού της Μαλαισίας), ενώ παράλληλα εκκρεμούσαν εναντίον του (το 2015) κατηγορίες για ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, κατηγορίες για απάτη και για παραβίαση χρηματοπιστωτικών κανονισμών», τα οποία «καθιστούσαν επισφαλή την πολιτογράφησή του».
Πριν από λίγες μέρες το υπουργικό συμβούλιο, σύμφωνα με ρεπορτάζ της ιστοσελίδας Πολίτης, αποφάσισε την έναρξη της διαδικασίας αποστέρησης της υπηκοότητας για επτά πρόσωπα που πολιτογραφήθηκαν μέσω του προγράμματος ξένων επενδυτών, μεταξύ των οποίων και ο Λόου, ο οποίος σύμφωνα με δημοσιεύματα βρέθηκε στην Κύπρο μόλις μία φορά. Σύμφωνα με πόρισμα της τριμελούς επιτροπής στο οποίο στηρίχτηκε η απόφαση του υπουργικού συμβουλίου, τα επτά αυτά πρόσωπα, βάσει και όσων δήλωσε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος, «είχαν αποκρύψει ουσιώδη γεγονότα ή είχαν προβεί σε ψευδείς παραστάσεις κατά την υποβολή της αίτησής τους». Παράλληλα, η Αρχιεπισκοπή Κύπρου ανακοίνωσε ότι το ποσό των 310.000 ευρώ που δέχτηκε ως χορηγία από τον Λόου θα διατεθεί στη Θεολογική Σχολή.
Πακτωλός σε υψηλόβαθμους
Τα «ουσιώδη γεγονότα» αφορούν την εμπλοκή του Λόου στο σκάνδαλο του 1 Malaysia Development Berhad (1MDB), κρατικού ταμείου ανάπτυξης της Μαλαισίας. Το επίμαχο ταμείο –ως ιθύνων νους εμφανίζεται ο Λόου– συστάθηκε το 2009 ώστε να ενισχύσει την οικονομία της Κουάλα Λουμπούρ μέσω στρατηγικών επενδύσεων.
Το 1MDB άρχισε να συγκεντρώνει αρνητική δημοσιότητα στις αρχές του 2015 –λίγους μήνες πριν από την πολιτογράφηση του Λόου – έπειτα από πληρωμές που δεν πραγματοποίησε. Μάλιστα, χρωστούσε 11 δισ. δολάρια σε τράπεζες και ομολογιούχους. Σύντομα το ταμείο κατηγορήθηκε από τους εισαγγελείς των ΗΠΑ ότι ξέπλενε χρήμα που το διοχέτευσε σε λιγοστά και υψηλόβαθμα πρόσωπα προκειμένου αυτά να αποκτήσουν ακίνητα τεράστιας περιουσιακής αξίας ή ακόμη και να χρηματοδοτήσουν την ταινία «Ο λύκος της Γουόλ Στριτ» με πρωταγωνιστή τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο. Βάσει έρευνας που διενήργησε για την υπόθεση το τμήμα Δικαιοσύνης των ΗΠΑ προέκυψε ότι από το ταμείο έχουν εκτραπεί περίπου 4,5 δισ. δολάρια (3,85 δισ. ευρώ), ενώ η υπόθεση ερευνάται σε τουλάχιστον έξι χώρες.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Μαλαισίας Νατζίμπ Ραζάκ κατηγορείται ότι… τσέπωσε περίπου 700 εκατ. δολάρια (600 εκατ. ευρώ) από το ταμείο που ο ίδιος ίδρυσε. Οι κατηγορίες εναντίον του πρώην πρωθυπουργού ήταν ο κύριος παράγοντας που οδήγησε στην εκλογική του ήττα τον Μάιο του 2018. Μετά την ανάληψη των καθηκόντων της νέας κυβέρνησης η υπόθεση ξανάνοιξε και οδήγησε στη σύλληψη του Ραζάκ στις 3 Ιουλίου 2018. Η αστυνομία κατέσχεσε χρήματα και πολύτιμα αντικείμενα αξίας περίπου 273 εκατ. δολαρίων (234 εκατ. ευρώ) από τον πρώην πρωθυπουργό. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη κατάσχεση στην ιστορία της Μαλαισίας. Η δίκη του δεν έχει ακόμη ξεκινήσει.
Συμβιβασμός 3,9 δισ. δολαρίων
Στην υπόθεση εμπλέκεται και η τράπεζα Goldman Sachs, εναντίον 17 – νυν και πρώην– στελεχών της οποίας ασκήθηκαν διώξεις στις ΗΠΑ τον Αύγουστο του 2019. Η τράπεζα κατηγορήθηκε ότι συγκέντρωσε περίπου 6,5 δισ. δολάρια (5,57 δισ. ευρώ) μέσω προσφορών ομολόγων για το 1MDB, τα οποία κλάπηκαν. Διώξεις εναντίον της τράπεζας και δύο πρώην υπαλλήλων της ασκήθηκαν και από τις αρχές της Μαλαισίας, ένας εκ των οποίων δήλωσε ένοχος στις ΗΠΑ για συνωμοσία σε ξέπλυμα χρήματος και παράβαση των νόμων κατά της δωροδοκίας. Ο συμβιβασμός –παύει τις επίμαχες διώξεις– προβλέπει την πληρωμή 2,5 δισ. δολαρίων (2,14 δισ. ευρώ) σε μετρητά από την τράπεζα προς τη Μαλαισία, ενώ η Goldman Sachs εγγυήθηκε ότι ακόμη 1,4 δισ. δολάρια (1,2 δισ. ευρώ) θα δοθεί στην κυβέρνηση της Μαλαισίας από χρήματα που θα ανακτηθούν από την απάτη.
Ο κλοιός έσφιξε γύρω από την τράπεζα, με αποτέλεσμα τον περασμένο Ιούλιο να οδηγηθεί σε συμβιβασμό αξίας 3,9 δισ. δολαρίων (3,34 δισ. ευρώ) με την κυβέρνηση της Μαλαισίας. Η συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών παύει τις προαναφερθείσες διώξεις στη Μαλαισία που αφορούσαν την παραπλάνηση των επενδυτών της τράπεζας σχετικά με τη συγκέντρωση 6,5 δισ. δολαρίων (5,56 δισ. ευρώ) που κατευθύνθηκαν στο 1MDB.
Από κροίσος καταζητούμενος
Οι έρευνες όμως έφτασαν και στον Λόου. Ο Μαλαισιανός επιχειρηματίας, μολονότι δεν είχε επίσημη θέση στο 1MDB, θεωρείται από τις εισαγγελικές αρχές των ΗΠΑ και της Μαλαισίας ότι είχε νευραλγικό ρόλο στις παράνομες δραστηριότητες που σχετίζονταν με το ταμείο. Αλλωστε σκιαγραφείται σε δημοσίευμα του BBC ως «το σημείο επαφής μεταξύ εκείνων που εμπλέκονταν στο ταμείο 1MDB – και ο μόνος με σφαιρική άποψη για την απάτη των δισεκατομμυρίων δολαρίων». Ο Λόου γρήγορα έγινε γνωστός και για τα πανάκριβα πάρτι που έδινε, ενώ σύμφωνα με τους δημοσιογράφους Μπράντλεϊ Χόουπ και Τομ Ράιτ, που έγραψαν βιβλίο το 2018 για τα κατορθώματά του, «μπορεί να είχε περισσότερο ρευστό χρήμα σχεδόν από οποιονδήποτε στον πλανήτη».
Η πτώση του πρώην πρωθυπουργού της Μαλαισίας οδήγησε στην άσκηση ποινικών διώξεων εναντίον του Λόου από πλήθος χωρών, ενώ εναντίον του έχει εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης από την Interpol. Ο Λόου, που ακόμη διαφεύγει τη σύλληψη, δηλώνει μέσω ανακοινώσεων που δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του ότι είναι αθώος. Οπως άλλωστε σημειώνει και ο δημοσιογράφος Μπράντλεϊ Χόουπ, ο Λόου «έχτιζε μανιωδώς μια αυτοκρατορία με χρήματα που δεν ήταν δικά του και στο τέλος η όλη απάτη του έγινε μη βιώσιμη».
Εκατομμύρια δολάρια στη διοίκηση Τραμπ για πάγωμα της δίωξής του
Προκειμένου να αποφύγει τις νομικές του περιπέτειες στις ΗΠΑ, ο Τζο Λόου φαίνεται ότι δωροδόκησε υψηλόβαθμα στελέχη της κυβέρνησης Τραμπ για να παγώσει η έρευνα που διενεργούνταν από το τμήμα Δικαιοσύνης σχετικά με το 1MDB. Η έρευνα όμως συνεχίστηκε και ο Λόου κατηγορήθηκε ότι συνωμότησε για ξέπλυμα χρημάτων που κλάπηκαν από το επίμαχο ταμείο. Ως αποτέλεσμα, το 2019 αναγκάστηκε να εγκαταλείψει περιουσιακά στοιχεία αξίας περίπου 900 εκατ. δολαρίων που είχαν δεσμευτεί από το 2016, παραμένοντας όμως φυγόδικος.
Πριν από λίγες μέρες ο Ελιοτ Μπρόιντι, πρώην κορυφαίο στέλεχος υπεύθυνο για τις δωρεές προς τον Ντόναλντ Τραμπ και αναπληρωτής πρόεδρος οικονομικών της Ρεπουμπλικανικής Εθνικής Επιτροπής, δήλωσε ένοχος, σύμφωνα με δημοσίευμα της ιστοσελίδας motherjones.com, διότι συνωμότησε προκειμένου να παραβιάσει την πράξη εγγραφής ξένων αντιπροσώπων μέσα από τις «υποτιθέμενες προσπάθειές του να βοηθήσει τον Λόου στην υπόθεση του 1MDB. Ο Μπρόιντι παραδέχτηκε ότι αποδέχτηκε 9 εκατ. δολάρια (7,7 εκατ. ευρώ) προκειμένου να ασκήσει lobbying προς τη διοίκηση Τραμπ ώστε να τελειώσει την επιμελή εξέταση του 1MDB. Ο Μπρόιντι πλήρωσε μια αμοιβή εύρεσης στη Νίκι Λαμ Ντέιβις, διαχειρίστρια δωρεών του Ρεπουμπλικανικού κόμματος, η οποία τον βοήθησε να συνδεθεί με τον Λόου. Τον Αύγουστο η Ντέιβις δήλωσε ένοχη για βοήθεια και παραβίαση των πράξεων εγγραφής ξένων αντιπροσώπων». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ντέιβις εκπροσωπείται από τον δικηγόρο Αμπε Λόουελ, ο οποίος είχε μεταξύ άλλων πελάτισσα και την Ιβάνκα Τραμπ, του Αμερικανού προέδρου.
Σύμφωνα με το επίμαχο ρεπορτάζ, οι πληρωμές του Λόου «γίνονταν μέσω μιας οντότητας στο Χονγκ Κονγκ που ελεγχόταν από τον Λόου προς μια εταιρεία που δημιουργήθηκε από τον Πρας Μάικλ… ο οποίος βοήθησε τον Λόου να συνδεθεί με τον Μπρόιντι και έλαβε μερίδιο. Τα χρήματα μετέπειτα κατευθύνονταν προς μια εταιρεία περιορισμένης ευθύνης που διοικούνταν από τη δικηγόρο σύζυγο του Μπρόιντι και μετέπειτα στον λογαριασμό του Μπρόιντι, λένε οι εισαγγελείς. Ο Μπρόιντι εξασφάλισε επίσης με τη συμφωνία να λάβει 75 εκατ. δολάρια ως “αμοιβή επιτυχίας” από τον Λόου, αν το τμήμα Δικαιοσύνης απέσυρε την έρευνα για το 1MDB εντός 180 ημερών. Το τμήμα Δικαιοσύνης τελικά δέσμευσε περισσότερα από 73 εκατ. δολάρια συγκριτικά με τα όσα ο Μάικλ φέρεται να βοήθησε τον Λόου να διοχετεύσει δόλια σε λογαριασμούς αμερικανικής τράπεζας ώστε να πληρωθούν πολιτικά πρόσωπα με επιρροή προκειμένου να ασκήσουν lobbying στην κυβέρνηση των ΗΠΑ για το 1MDB».
Αξίζει να σημειωθεί ότι μεταξύ των πολλών δικηγόρων που προσέλαβε ο Λόου συμπεριλαμβάνονται ο Κρις Κρίστι, μυστικός σύμβουλος του Τραμπ, ο Μαρκ Κάσοβιτς, ο οποίος «τότε ήταν ο προσωπικός δικηγόρος του Τραμπ», και ο Μπόμπι Μπάρτσφιλντ, ο οποίος εργάστηκε ως σύμβουλος δεοντολογίας του Τραμπ. Το επίμαχο ρεπορτάζ επικαλείται επίσης μαρτυρίες βάσει των οποίων ο Λόου πλήρωσε τον Ρούντι Τζιουλιάνι, πρώην δήμαρχο της Νέας Υόρκης και σύμμαχο του Τραμπ, «περίπου 10 εκατ. δολάρια προκειμένου να τον βοηθήσει με την υπόθεση του 1MDB». Ο Τζιουλιάνι αρνήθηκε τους ισχυρισμούς.
