Σε άρθρο μας του περασμένου Ιουνίου, με τίτλο «Εν κρυπτώ παρεμβάσεις στην Ακρόπολη» αποκαλύπταμε ότι για τις εργασίες που εκτελέστηκαν και εκτελούνται από το υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ) και τον Οργανισμό Διαχείρισης και Ανάπτυξης Πολιτιστικών Πόρων (ΟΔΑΠ) στον Βράχο της Ακρόπολης και στην ευρύτερη περιοχή που εντάσσεται στη ζώνη προστασίας της (buffer zone), όπως η Αρχαία Αγορά και ο Αρειος Πάγος, δεν είχε προηγηθεί, κατά παράβαση των διεθνών υποχρεώσεων της χώρας, καμία απολύτως ενημέρωση της UNESCO.
Σημειώναμε συγκεκριμένα πως οι εργασίες «πραγματοποιήθηκαν για μία ακόμη φορά εν κρυπτώ και χωρίς προηγούμενη σχετική ενημέρωση του Κέντρου Παγκόσμιας Κληρονομιάς (World Heritage Center – WHC) της UNESCO, του αρμόδιου οργάνου παρακολούθησης της κατάστασης μνημείων που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς, όπως η Ακρόπολη».
Συμπληρώναμε δε ότι αυτό έγινε «παρότι οι συστάσεις της έκθεσης εμπειρογνωμόνων της Συμβουλευτικής Αποστολής της UNESCO και του ICOMOS, του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών, η οποία δημοσιεύτηκε το 2023, ήταν απολύτως σαφείς ως προς τις υποχρεώσεις της χώρας», η οποία, μεταξύ άλλων, όφειλε να αποστείλει στο WHC τον πλήρη φάκελο των σχεδιαζόμενων επεμβάσεων, πριν από την έναρξη οποιωνδήποτε εργασιών προκειμένου να εξεταστεί σε συνεργασία με τους συμβουλευτικούς οργανισμούς όπως το ICOMOS.
Το θέμα στη Βουλή
Η υπόθεση έφτασε στη Βουλή με ερώτηση βουλευτών της Νέας Αριστεράς ύστερα από πρωτοβουλία της Σίας Αναγνωστοπούλου. Αξιοποιώντας τα στοιχεία του δημοσιεύματός μας, η ερώτηση με τίτλο «Αυθαιρεσίες για ακόμα μια φορά στον Βράχο της Ακρόπολης;», έθετε στην υπουργό Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη τα ερωτήματα που είχε θέσει και το Documento, μεταξύ των οποίων και εάν οι σχεδιασμοί του ΥΠΠΟ έχουν σταλεί, όπως είναι υποχρεωτικό, σε επίπεδο οριστικής μελέτης στην UNESCO.
Καθώς η ερώτηση ήταν ταυτόχρονα και αίτηση κατάθεσης εγγράφων (ΑΚΕ), οι βουλευτές ζητούσαν να καταθέσει η υπουργός στη Βουλή τον πλήρη φάκελο «που το ΥΠΠΟ απέστειλε στο Κέντρο Διεθνούς Κληρονομιάς της UNESCO προκειμένου να μελετηθεί από το σύνολο των Συμβουλευτικών Οργανισμών καθώς και την προμελέτη, την οριστική μελέτη, τη μελέτη εφαρμογής και τη μελέτη επιπτώσεων που ενέκριναν οι ελληνικές αρχές».
Μνημείο υποκρισίας
Στην απάντηση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη προς τους ερωτώντες βουλευτές κυρίαρχο είναι το στοιχείο της υπεκφυγής. Στην ουσία η Λ. Μενδώνη δεν απαντά τίποτα για το επίμαχο ζήτημα. Αντί μάλιστα να καταθέσει, όπως της ζητείται, τον πλήρη φάκελο που έστειλε το ΥΠΠΟ στο WHC της UNESCO, στέλνει μόνο ένα έγγραφο του ΟΔΑΠ, μαζί με επτά ακόμη έγγραφα που επισυνάπτονται σε αυτό, σχετιζόμενα όλα τους μόνο με την κατασκευή του νέου πωλητηρίου στην είσοδο της Ακρόπολης, στο πλάτωμα νότια του βράχου του Αρειου Πάγου.
Γιατί δεν στέλνει η υπουργός στη Βουλή τον φάκελο ενημέρωσης της UNESCO; Απλούστατα επειδή δεν υπάρχει τέτοιος φάκελος. Οπως ακριβώς καταγγείλαμε στο αρχικό μας δημοσίευμα για το θέμα, το υπουργείο Πολιτισμού επέλεξε να αγνοήσει τις συστάσεις που του έγιναν το 2023 από την έκθεση της Συμβουλευτικής Επιτροπής της UNESCO και να πράξει κατά τον τρόπο που έχει συνηθίσει: αυθαίρετα και πραξικοπηματικά.
Στο απαντητικό της έγγραφο προς τους βουλευτές μάλιστα η Λ. Μενδώνη αναφέρει σχετικά με την UNESCO και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα για την Ακρόπολη κατά λέξη τα εξής: «Το Υπουργείο Πολιτισμού σέβεται, πάντοτε, τις θέσεις της Συμβουλευτικής Επιτροπής της UNESCO και θα ακολουθήσει τις συστάσεις της με γνώμονα τη διασφάλιση του χαρακτήρα του αρχαιολογικού χώρου της Ακρόπολης ως εξαιρετικής αξίας χώρου της παγκόσμιας κληρονομιάς (Outstanding Universal Value)». Πώς ακριβώς τις σέβεται όταν τις αγνοεί και τις παρακάμπτει με τόσο κραυγαλέο τρόπο; Υπάρχει άλλος ακριβέστερος ορισμός της υποκρισίας και του εμπαιγμού από αυτή την απάντηση, με εκείνο το μεγαλοπρεπές μελλοντικό «θα», που επικρέμαται θαρρείς ειρωνικά;
Με αφορμή το δημοσίευμα του Documento στις 15 Ιουνίου για τα «Εν κρυπτώ έργα στην Ακρόπολη», βουλευτές της Νέας Αριστεράς κατέθεσαν ερώτηση θέτοντας στη Λίνα Μενδώνη τα ερωτήματα που είχε θέσει και το Documento, με κυριότερο το εάν οι σχεδιασμοί του ΥΠΠΟ έχουν σταλεί, όπως είναι υποχρεωτικό, στην UNESCO, όμως απάντηση δεν υπήρξε επί της ουσίας
Το δεύτερο αναβατόριο
Θα πρέπει πάντως να επισημάνουμε ότι στην απάντηση της Λ. Μενδώνη εμπεριέχεται και ένα καλό –υπό προϋποθέσεις– νέο. Οπως αναφέρεται, «το υπό μελέτη έργο της “Αποκατάστασης της δυτικής προσπέλασης της Ακρόπολης” δεν έχει προς το παρόν εγκριθεί και προφανώς δεν έχει ξεκινήσει καμία απολύτως εργασία». Υπενθυμίζουμε πως το συγκεκριμένο σχέδιο είχε εξαγγελθεί το 2021, είχε εγκριθεί ως «ιδέα» από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και οι πρόδρομες εργασίες του είχαν συμπεριληφθεί το 2022 στο τρέχον έργο «Αποκατάσταση – συντήρηση – ανάδειξη των μνημείων της Ακρόπολης» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Προέβλεπε εκτεταμένες εργασίες σε όλη την περιοχή μεταξύ Προπυλαίων, πύργου της Νίκης και βάθρου του Αγρίππα, καθώς και στο νότιο μισό της κάτω περιοχής, στην πύλη Beulé. Οι προτεινόμενες επεμβάσεις περιλάμβαναν, μεταξύ άλλων, και μόνιμες εγκαταστάσεις μηχανικών εξοπλισμών μεγάλης κλίμακας που, σύμφωνα με το ελληνικό ICOMOS, «εγγυώνται μόνον βλάβες και παραμόρφωση της αρχιτεκτονικής του μνημείου (…), είναι αντίθετες με τη Χάρτα της Βενετίας του 1964 και του ICOMOS του 2003, ενώ προϋποθέτουν μεγάλες αναδιατάξεις στους αρχαιολογικούς χώρους βόρεια, δυτικά και νότια της Ακρόπολης».
Σύμφωνα με την απάντηση λοιπόν της υπουργού Πολιτισμού προς τους ερωτώντες βουλευτές της Νέας Αριστεράς, ο συγκεκριμένος σχεδιασμός φαίνεται πως «δεν περπατάει». Εκτός βέβαια αν έρθει ξαφνικά στο φως κάποιο στοιχείο που αποδεικνύει το αντίθετο. Οπως αυτό που φέρνουμε σήμερα στη δημοσιότητα και αφορά άλλο έργο, που επίσης δεν έχει εγκριθεί αλλά έχει εξαγγελθεί, όχι επίσημα αυτήν τη φορά, αλλά σε συνέντευξη της υπουργού Λ. Μενδώνη στον τηλεοπτικό σταθμό ΣΚΑΪ τον περασμένο Μάιο. Εκεί λοιπόν, απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τις συνεχείς βλάβες και τις πολυήμερες διακοπές λειτουργίας του αναβατορίου για ΑμεΑ και εμποδιζόμενα άτομα στη Ακρόπολη, η υπουργός ανακοίνωσε πως «ήδη συζητάμε την εγκατάσταση δεύτερου ανελκυστήρα και μάλιστα μεγαλύτερων διαστάσεων». Δεν ήταν βέβαια σε θέση να δώσει σχετικό χρονοδιάγραμμα υλοποίησης. «Αυτό δεν θα σας το πω τώρα» δήλωσε, για να συμπληρώσει: «Αυτό θα σας το πω όταν το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο καταλήξει στη χωροθέτηση και αναλόγως θα σας πούμε».
Πώς γίνεται όμως, δύο μήνες μετά και χωρίς έγκριση ακόμη ούτε από το ΚΑΣ ούτε βέβαια από την UNESCO, να γίνονται ανασκαφικές δοκιμαστικές τομές για τη χωροθέτηση (!) της βάσης του νέου ανελκυστήρα; Πού; Στη Βόρεια Κλιτύ, λίγο μακρύτερα από το σημείο που ξεκινά το υφιστάμενο αναβατόριο, στο σημείο του περιπάτου όπου έχει εντοπιστεί από το 1931 το υπαίθριο Ιερό της Αφροδίτης και του Ερωτα.
