Με μια έκθεση-κόλαφο το Ελεγκτικό Συνέδριο, ένα από τα τρία ανώτατα δικαστήρια της χώρας, το οποίο είναι αρμόδιο για να ελέγχει και να αποδίδει ευθύνες στους «δημόσιους υπόλογους», τους διαχειριστές του δημοσίου δηλαδή, «ξεγυμνώνει» τον δημόσιο τομέα αποκαλύπτοντας ένα «βασίλειο» αδιαφάνειας, ρεμούλας και κατασπατάλησης πόρων.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο μελέτησε 70 νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ) για το διάστημα 2010-23 και, ω του θαύματος, εντόπισε ότι μονάχα ο ένας στους τρεις δημόσιους φορείς καταθέτει εμπρόθεσμα ισολογισμό, μέσω του οποίου απεικονίζεται η οικονομική κατάστασή του, όπως και αφενός τι κατέχει, αφετέρου τι χρωστάει ο φορέας αυτός.
Τα παραδείγματα
Ενα από τα πιο κραυγαλέα παραδείγματα είναι η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ) η οποία έχοντας –όπως είχε αποκαλύψει το Documento– ένα έλλειμμα σχεδόν 2 δισ. ευρώ την περίοδο 2023-24 και μια σωρεία σκανδάλων στην πλάτη της δεν έχει υποβάλει ισολογισμό από το 2010 με τη δικαιολογία ότι δεν έχει το κατάλληλο πληροφοριακό σύστημα. Κι όλα αυτά την ώρα που η Ευρώπη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης έχει δώσει στη ΔΥΠΑ σχεδόν 2 εκατ. ευρώ γι’ αυτό τον σκοπό.
Στο ίδιο μήκος διαφθοράς κινούνται και οι δημόσιοι φορείς ΕΟΠΥΥ, e-ΕΦΚΑ και ΟΠΕΚΑ που, ενώ χειρίζονται εκατομμύρια και έχουν αναμειχθεί σε σειρά σκανδάλων ζημιώνοντας το δημόσιο, δεν έχουν κάνει ποτέ ισολογισμό. Μάλιστα, η έκθεση αποκαλύπτει ότι το δημόσιο όχι μόνο μοιράζει δουλειές σε εξωτερικούς συνεργάτες και ορκωτούς λογιστές για την κατάρτιση ισολογισμών, ενώ οι δουλειές αυτές θα έπρεπε να γίνονται από υπαλλήλους του δημοσίου, αλλά την ίδια στιγμή οι συμβάσεις με τους εξωτερικούς συνεργάτες είναι θολές και δεν ελέγχονται σχεδόν ποτέ ως προς το αντικείμενο και την ολοκλήρωσή τους.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο αναδεικνύοντας το modus operandi του δημοσίου επιβεβαιώνει με τρόπο εκκωφαντικό τις αποκαλύψεις που έχει κάνει κατά καιρούς το Documento για το πώς λειτουργεί το επιτελικό κράτος Μητσοτάκη.
Ενα κράτος που δεν θέλει να λειτουργεί με κανόνες κι η διαφθορά έγινε ο κανόνας. Ετσι, παρότι η κυβέρνηση αναλώνεται σε κοινοτοπίες για τη δήθεν πάλη με τη διαφθορά, είναι αυτή που επί της ουσίας συναινεί κι ανοίγει τον δρόμο για την αδιαφάνεια του δημοσίου, επιχειρώντας τελικά να εκτελέσει και τα δικά της συμβόλαια ως μια κυβέρνηση-ντίλερ.
Βαθύ σκοτάδι
Για ακόμη μια φορά, λοιπόν, το Ελεγκτικό Συνέδριο «αδειάζει» το επιτελικό κράτος Μητσοτάκη και αποδεικνύει ότι η κυβέρνηση έχει καταντήσει το δημόσιο «φέουδο» της διαφθοράς. Αυτό προκύπτει από ακόμη μια έκθεση (τη συνέταξε το 2024) με τίτλο «Δημοσιονομική πειθαρχία και διαφάνεια στα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου: Υποβάλλονται εμπρόθεσμα στο Ελεγκτικό Συνέδριο οι εγκεκριμένοι ετήσιοι λογαριασμοί τους; Πού οφείλονται οι τυχόν καθυστερήσεις;».
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.
Το Ελεγκτικό Συνέδριο εξέτασε 70 νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, πανεπιστήμια, νοσοκομεία κ.ά.) το 2023, με στόχο να εντοπίσει τα αίτια της καθυστερημένης ή και καθόλου υποβολής των ετήσιων λογαριασμών τους, δηλαδή των ισολογισμών που πρέπει να καταθέτει ανά έτος ένας φορέας στο Ελεγκτικό Συνέδριο. Μάλιστα, η έρευνα δεν επικεντρώθηκε μονάχα στο 2023, αλλά επεκτάθηκε σε ένα εύρος δεκαπενταετίας.
Αλλά γιατί είναι σημαντικός ο ισολογισμός; Επειδή, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνεται στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, «στον ισολογισμό απεικονίζεται η καθαρή οικονομική θέση του φορέα, το σύνολο της περιουσίας και των υποχρεώσεών του (στοιχεία ενεργητικού και παθητικού, όπως απαιτήσεις, πάγια, αποθέματα, ταμειακά διαθέσιμα, υποχρεώσεις προς τρίτους)».
Με απλά λόγια, ο ισολογισμός είναι ο δείκτης του βαθμού διαφάνειας και εν προκειμένω μπορούμε να καταλάβουμε πώς διαχειρίζονται, πού και πώς ξοδεύουν το δημόσιο χρήμα, αλλά και τα ευρωπαϊκά κονδύλια οι δημόσιοι φορείς.
Και τι προέκυψε από τον έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου; Ανοιξε το κουτί της Πανδώρας. Παντελής έλλειψη λογοδοσίας και μεγάλες καθυστερήσεις στους ισολογισμούς, που φτάνουν τη δεκαπενταετία. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι μόλις μόνο ένας στους τρεις φορείς καταθέτει εμπρόθεσμα ισολογισμό. Το μείζον αυτό ζήτημα, εκτός του ότι γεννά ερωτήματα αναφορικά με τη διαφάνεια και την ακεραιότητα του δημοσίου γενικότερα, φαίνεται ότι τελικά κοστίζει και ακριβότερα στον φορολογούμενο, καθώς προκύπτει διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Η έκθεση αυτή σίγουρα θα είχε οδηγήσει οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση στη λήψη μέτρων προκειμένου να αντιστρέψει τη δυσφήμηση της χώρας. Οχι όμως την κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη.
Χωρίς κανένα έλεγχο e-ΕΦΚΑ, ΕΟΠΥΥ και ΟΠΕΚΑ
Από το 2010 έχει να καταθέσει η ΔΥΠΑ που παρουσιάζει έλλειμμα σχεδόν €2 δισ. και ρίχνει ευθύνες στο πληροφοριακό σύστημα, αν και το ανανέωσε τώρα με ευρωπαϊκά κονδύλια. Βαθύ σκοτάδι σε ΕΟΠΥΥ, e-ΕΦΚΑ και ΟΠΕΚΑ που διαχειρίζονται δισεκατομμύρια
Τρεις δημόσιοι φορείς με σημαντικές αρμοδιότητες που διαχειρίζονται εκατομμύρια, ο e-ΕΦΚΑ, ο ΕΟΠΥΥ και ο ΟΠΕΚΑ, είναι ανεξέλεγκτοι, καθώς όπως αναφέρει το Ελεγκτικό Συνέδριο «από την έναρξη λειτουργίας τους έως και σήμερα αδυνατούν να συντάξουν τις οικονομικές τους καταστάσεις διότι δεν έχουν οριστικοποιηθεί οι οικονομικές καταστάσεις των φορέων που εντάχθηκαν σε αυτά. Η αδυναμία κατάρτισης των λογαριασμών τους δεν έχει έως σήμερα αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά παρά τις συνεχείς νομοθετικές παρατάσεις της σχετικής προθεσμία».
Κι αυτό συμβαίνει παρά το γεγονός ότι έχουν περάσει χρόνια από τη σύσταση των οργανισμών και η «αναδρομική» σύνταξη των καταστάσεων συνεχώς αναβάλλεται. Την ίδια στιγμή οι εν λόγω οργανισμοί έχουν αναμειχθεί ουκ ολίγες φορές σε μια σειρά σκανδάλων διασπάθισης δημόσιου χρήματος.
Φυσικά, ουδόλως απασχόλησε αυτή η διασπάθιση την κυβέρνηση. Αντιθέτως, για ακόμη μια φορά κάνει τα στραβά μάτια, αφήνοντας ανενόχλητους δημόσιους φορείς να διαχειρίζονται εκατομμύρια χωρίς να δίνουν λογαριασμό σε κανέναν.
Ζημιές εκατομμυρίων
Ο Εθνικός Οργανισμός Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) συστάθηκε το 2011 και τελεί υπό την εποπτεία του υπουργείου Υγείας. Το 2013 γράφτηκαν 9,5 εκατ. παραπεμπτικά για εξετάσεις σε έναν μήνα, ενώ μόνο για το α΄ εξάμηνο του ίδιου έτους η φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΥΥ παρουσίασε υπέρβαση κατά 125 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, την περίοδο 2019-23 γιατρός εξέδιδε παράνομες συνταγογραφήσεις και η οικονομική ζημιά του ΕΟΠΥΥ εκτιμάται ότι ξεπέρασε τότε τα 3,5 εκατ. ευρώ. Προφανώς, όλα αυτά θα είχαν αποφευχθεί αν ο ΕΟΠΥΥ είχε προχωρήσει σε ισολογισμούς, καθώς έτσι στο παθητικό των ισολογισμών του κάθε έτους θα φαίνονταν οι απώλειες χρηματικών ποσών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΕΟΠΥΥ διαχειρίζεται μόνο από το Ταμείο Ανάκαμψης 129 εκατ. από το 2021 έως και σήμερα.
Σκάνδαλο με το καλημέρα
Ο Ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης (e-EFKA) έχει έναρξη λειτουργίας το 2017 και με το καλημέρα ενεπλάκη σε σκάνδαλο. Συγκεκριμένα, το 2018 αποκαλύφθηκε ότι στο γραφείο τού τότε διοικητή του ΕΦΚΑ Λάμπρου Σέμπου προσλήφθηκε ως νομικός σύμβουλος δικηγόρος που χρωστούσε στον ΕΦΚΑ 150.000 ευρώ. Λίγα χρόνια αργότερα, το 2021, συνελήφθη κύκλωμα γιατρών και υπαλλήλων του ΕΦΚΑ με την κατηγορία ότι «φούσκωνε» τα ποσοστά αναπηρίας αιτούντων σύνταξης. Οι περιπτώσεις ήταν πάνω από 100 και τα χρηματικά ποσά που λάμβανε το κύκλωμα κυμαίνονταν από 400 έως 2.000 ευρώ.
Μάλιστα, το 2024 το Documento είχε αποκαλύψει ότι με προφορική εντολή ο πρώην διοικητής του ΕΦΚΑ Παναγιώτης Δουφεξής ανακάλεσε προφορικά δύο έγγραφα που έβαζαν τάξη στην ασφάλιση εργατών γης με εργόσημο, προκαλώντας έτσι απώλειες εκατομμυρίων ευρώ για το δημόσιο. Με πόρισμά της η ΕΑΔ κατέγραψε 49.000 περιπτώσεις αυθαιρεσιών.
Παράνομα επιδόματα
Ο Οργανισμός Προνοιακών Επιδομάτων και Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΟΠΕΚΑ) συστάθηκε το 2018. Το 2021 ήρθε στο φως σκάνδαλο απώλειας δημόσιου χρήματος στον ΟΠΕΚΑ, που επιδοτεί απόρους και ειδικές περιπτώσεις πολιτών με ελάχιστα έως καθόλου εισοδήματα. Μάλιστα, ο ΟΠΕΚΑ αντλεί δεδομένα από τον e-ΕΦΚΑ, ενώ όπως αναφέρεται στην έκθεση «η αδυναμία σύνταξης των οικονομικών καταστάσεων των ασφαλιστικών οργανισμών που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ επηρεάζει τη σύνταξη των αντίστοιχων καταστάσεων του ΟΠΕΚΑ». Δηλαδή πρόκειται για φαύλο κύκλο παρατυπιών, που διαιωνίζεται από οργανισμό σε οργανισμό του δημοσίου.
Συγκεκριμένα, το 2021 βρέθηκαν δεκάδες συνταξιούχοι του ΕΦΚΑ να εμφανίζονται ως άποροι και να λαμβάνουν επιδοματική συνδρομή πέραν της σύνταξης από τον ΟΠΕΚΑ. Ο ακριβής αριθμός των ατόμων που έλαβαν επιδόματα που δεν δικαιούνταν ξεπέρασε τις 40.000. Σημειώνεται ότι μέχρι τώρα ο ΟΠΕΚΑ έχει λάβει περίπου 24 εκατ. ευρώ από την Ευρώπη μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
Η έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου λοιπόν επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές: μεγάλο μέρος των δημόσιων κι ευρωπαϊκών πόρων μπορεί να χάνεται σε μαύρες τρύπες ενόσω δεν συντάσσονται ισολογισμοί.
«Πλημμύρα» από εξωτερικούς συνεργάτες
Τα παράλογα και άξια διερεύνησης του δημοσίου δεν τελειώνουν εδώ. Σύμφωνα με την έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου, παρατηρείται το εξής στους δημόσιους φορείς: «Η ανάθεση της κατάρτισης του ισολογισμού σε εξωτερικούς συνεργάτες και στη συνέχεια του ελέγχου αυτού στους ορκωτούς ελεγκτές γίνεται μετά πάροδο ετών από το τέλος της χρήσης».
Αναθέτουν δηλαδή έργα λογιστικού ελέγχου, τα οποία θα έπρεπε να γίνουν από εξειδικευμένο προσωπικό των δημόσιων αυτών φορέων κι έτσι δεν θα χρειαζόταν να σπαταληθεί δημόσιο χρήμα. Μάλιστα, το αντικείμενο των συμβάσεων αυτών τις περισσότερες φορές είναι αριστοτεχνικά αόριστο και ασαφές ως προς το περιεχόμενο και τους στόχους του. Την ίδια στιγμή το Ελεγκτικό Συνέδριο παρατηρεί ότι το αποτέλεσμα αυτών των συμβάσεων σε πολλές περιπτώσεις παραμένει άγνωστο. Κάτι τέτοιο έγκειται στο γεγονός ότι στις συμβάσεις του δημοσίου με τους εξωτερικούς συνεργάτες δεν υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης του αντικειμένου της σύμβασης, ενώ οι εξωτερικοί συνεργάτες δεν ελέγχονται από τις νομικές υπηρεσίες των δημόσιων φορέων. Ετσι, βγαίνουν λάδι και το δημόσιο και οι εξωτερικοί συνεργάτες. Να θυμίσουμε ότι το Documento πολλάκις έχει φέρει στο φως τέτοιες συμβάσεις έργων που θα μπορούσαν να γίνουν από υπαλλήλους των φορέων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτό που αποκάλυψε τον Μάιο του 2023: λίγες εβδομάδες πριν από τις εκλογές του 2023 τόσο η Γενική Γραμματεία Αντεγκληματικής Πολιτικής του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη όσο και το υπουργείο Ανάπτυξης επέλεξαν να αναθέσουν σε ιδιώτες την παροχή συμβουλευτικών υπηρεσιών και επιμόρφωσης συνολικής αξίας 1,628 εκατ. ευρώ, ενώ θα μπορούσαν οι υπηρεσίες αυτές να διεκπεραιωθούν από υπαλλήλους των υπουργείων. Το αποτέλεσμα; Για ακόμη μια φορά επιβαρύνθηκε ο Ελληνας φορολογούμενος. Αραγε δεν υπάρχουν κυβερνητικές δομές για να υπερασπιστούν το δημόσιο συμφέρον;
Ερώτημα ρητορικό, αφού η ιστορία έχει δείξει ότι το δημόσιο συμφέρον δεν είναι ψηλά στην ατζέντα των δύο κυβερνήσεων του Κυρ. Μητσοτάκη.
Διαβάστε επίσης
