Το πρώτο στοιχείο για την ιδεολογική και κοσμική «κατεύθυνση» του επόμενου πάπα θα είναι το όνομα που θα επιλέξει ο νικητής.
Μετά την ανακοίνωση «Habemus Papam» – «Έχουμε Πάπα» – από το μπαλκόνι της Βασιλικής του Αγίου Πέτρου, ακολουθεί πρώτα η αποκάλυψη του βαπτιστικού ονόματος του νέου ποντίφικα, στα λατινικά, και στη συνέχεια το παπικό του όνομα, που είναι γεμάτο με νόημα.
Ένας πάπας Φραγκίσκος ΙΙ θα σηματοδοτούσε τη συνέχεια της ποιμαντικής κληρονομιάς του εκλιπόντος ποντίφικα και την προτεραιότητα που έδινε στους περιθωριοποιημένους. Ο ίδιος ο Φραγκίσκος αστειεύτηκε ότι ο διάδοχός του θα ήταν ο Ιωάννης XXIV, από τον προοδευτικό Ιωάννη XXIII. Το πιο δημοφιλές παπικό όνομα του 20ού αιώνα, Πίος, θα ήταν ένα σαφές μήνυμα ότι ένας παραδοσιακός παίρνει πίσω τον θρόνο του Αγίου Πέτρου.
«Στα βάθη του μυαλού τους, όταν θα ξεκινήσει το κονκλάβιο, όλοι θα μπουν εκεί μέσα με ένα όνομα στο μυαλό τους», δήλωσε η Νατάλια Ιμπερατόρι-Λη, πρόεδρος θρησκευτικών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μανχάταν.
Η ιστορία των παπικών ονομάτων
Για το μεγαλύτερο μέρος της πρώτης χιλιετίας της Καθολικής Εκκλησίας, οι πάπες χρησιμοποιούσαν τα ονόματά τους. Η πρώτη εξαίρεση ήταν ο Ρωμαίος Mercurius του 6ου αιώνα, ο οποίος είχε πάρει το όνομα ενός ειδωλολατρικού θεού και επέλεξε το καταλληλότερο όνομα Ιωάννης Β’.
Η πρακτική της υιοθέτησης ενός νέου ονόματος εδραιώθηκε κατά τη διάρκεια του 11ου αιώνα, μιας περιόδου Γερμανών παπών που επέλεξαν ονόματα επισκόπων της πρώιμης εκκλησίας από «την επιθυμία να σηματοδοτήσουν τη συνέχεια», δήλωσε ο αιδεσιμότατος Ρομπέρτο Ρεγκόλι, ιστορικός στο Ποντιφικό Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο της Ρώμης.
Για πολλούς αιώνες, οι νέοι πάπες είχαν την παράδοση να επιλέγουν το όνομα του πάπα που τους είχε αναγάγει σε καρδινάλιους. Ο Ιωάννης ήταν ο πιο δημοφιλής, τον οποίο επέλεξαν 23 πάπες, ακολουθούμενος από τον Βενέδικτο και τον Γρηγόριο, το καθένα με 16 πάπες.
Μόνο από τα μέσα του 20ού αιώνα οι νέοι πάπες άρχισαν να επιλέγουν ονόματα που σηματοδοτούσαν τον στόχο της παποσύνης τους, δήλωσε ο Ρεγκόλι.
«Ακόμη και τώρα, καθώς περιμένουμε τον νέο πάπα, το όνομα με το οποίο θα παρουσιαστεί θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε τον ορίζοντα προς τον οποίο θέλει να προχωρήσει», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ορισμένα ονόματα πάντως δεν χρησιμοποιούνται εδώ και αιώνες, όπως το Urban ή το Innocent.
«Δεν νομίζω ότι κανείς θα επιλέξει το Innocent», δήλωσε η Ιμπερατόρι-Λη, δεδομένης της κακοποίησης και άλλων σκανδάλων που έχουν συγκλονίσει την εκκλησία. «Δεν νομίζω ότι αυτή θα ήταν η σωστή επιλογή».
Πρόσφατα ονόματα
ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ: Ο Πάπας Φραγκίσκος, που εξελέγη το 2013, πήρε το όνομα του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης, γνωστού για την ταπεινοφροσύνη του, τη ζωή του στη φτώχεια και την αγάπη του για όλα τα πλάσματα. Με αυτό, ο Φραγκίσκος σηματοδότησε μια παποσύνη επικεντρωμένη σε εκείνους που συχνά θεωρούνται παρείσακτοι, συμπεριλαμβανομένων των φτωχών, των φυλακισμένων και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας, προωθώντας παράλληλα την ειρήνη, την αδελφοσύνη και τη φροντίδα του περιβάλλοντος.
ΒΕΝΕΔΙΚΤΟΣ: Τελευταία επιλογή του Γερμανού καρδινάλιου Γιόζεφ Ράτσινγκερ, που εξελέγη το 2005. Ο Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ’ δήλωσε ότι ήθελε να αποτίσει φόρο τιμής στον Βενέδικτο ΙΒ’, ο οποίος ηγήθηκε της εκκλησίας κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και αφιερώθηκε στην επούλωση των ρήξεων του πολέμου, και στον Άγιο Βενέδικτο του 6ου αιώνα, ιδρυτή του δυτικού μοναχισμού, ο οποίος βοήθησε στη διάδοση του χριστιανισμού σε όλη την Ευρώπη. Μία από τις προτεραιότητες του Βενέδικτου ΙΣΤ’ ήταν η προσπάθεια αναβίωσης της πίστης στην Ευρώπη. «Αν έχουμε έναν Βενέδικτο, τότε θα ξέρουμε ότι οι καρδινάλιοι επέλεξαν να δουν τον Φραγκίσκο ως μια ανωμαλία», δήλωσε η Ιμπερατόρι-Λη.
ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΥΛΟΣ: Το πρώτο σύνθετο όνομα του παπισμού επιλέχθηκε από τον καρδινάλιο Albino Luciani το 1978 για να τιμήσει τον Πάπα Ιωάννη XXIII, ο οποίος άνοιξε τη διαδικασία της Β’ Βατικανής Συνόδου που μεταρρύθμισε την Καθολική Εκκλησία, και τον Παύλο VI, ο οποίος την έκλεισε. Το όνομα σηματοδοτούσε τη δέσμευση για μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της παραγκωνισμού της λατινικής λειτουργίας υπέρ των τοπικών γλωσσών και του ανοίγματος σε άλλες θρησκείες, κυρίως στον Ιουδαϊσμό. Η παποσύνη του Ιωάννη Παύλου Α΄ διήρκεσε μόλις 33 ημέρες. Ο Πολωνός καρδινάλιος Karol Wojtyla, ο οποίος τον διαδέχθηκε, επέλεξε το όνομα Ιωάννης Παύλος ΙΙ.
ΙΩΑΝΝΗΣ: Επιλέχθηκε 23 φορές από πάπες, με πιο πρόσφατη το 1958 από τον πάπα Ιωάννη ΧΧΙΙΙ. Ο Ιωάννης μπορεί να αναφέρεται στον Άγιο Ιωάννη τον Απόστολο, έναν από τους 12 αποστόλους του Ιησού και συγγραφέα ενός από τα Ευαγγέλια, ή στον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή, τον προφήτη που βάπτισε τον Ιησού. «Ο Ιωάννης ο XXIII ήταν ένας πάπας από τον οποίο κανείς δεν περίμενε πολλά, αλλά είχε κολοσσιαίο αντίκτυπο στην εκκλησία», δήλωσε η Ιμπερατόρι-Λη . «Έτσι, αυτό θα μπορούσε να είναι ένα σημάδι για το πώς θέλουν να είναι το ποντιφικό τους αξίωμα».
ΠΑΥΛΟΣ: Επιλέχθηκε έξι φορές, με πιο πρόσφατη το 1963 από τον Παύλο ΣΤ’. Ο Απόστολος Παύλος διέδωσε τις διδασκαλίες του Ιησού τον 1ο αιώνα.
ΠΙΟΣ: Συνδέεται με πάπες που είναι γνωστοί για την παραδοσιακή, αντιμεταρρυθμιστική τους τάση. Ο Πίος ΙΧ διέταξε την απαγωγή του εβραίου αγοριού Edgardo Mortara το 1858 και τον ανέθρεψε καθολικά στο Βατικανό αφού έμαθε ότι είχε βαπτιστεί κρυφά από μια οικονόμο. Ο Πίος Χ ήταν ο αντιμοντερνιστής των αρχών του 20ού αιώνα που ενέπνευσε την αντι-Βατικανή ΙΙ σχισματική ομάδα, την Εταιρεία του Αγίου Πίου Χ. Ο Πίος ΧΙΙ ήταν ο Πάπας της εποχής του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου που επικρίθηκε επειδή δεν μίλησε επαρκώς για το Ολοκαύτωμα.
«Είναι πλέον ένα όνομα που είναι όμηρος σε ορισμένες καθολικές ομάδες που μπορούν να θεωρηθούν παραδοσιακοί», δήλωσε ο Ρεγκόλι.
Διαβάστε επίσης:
Γερμανία: Σήμερα ο β’ γύρος για την εκλογή Μερτς μετά την πρώτη ψυχρολουσία
