Η Βίκυ Αλυσσανδράκη, μεταφράστρια βιβλίων όπως «Το σκοτάδι» του Ράγκναρ Γιόνασον και το «Φως ξεχύνεται κάτω απ’ το νύχι» του Βέσα Λάχτι, γράφει για τα μυστικά της γλώσσας ενός μαγικού πλανήτη.
Ηπρώτη µου επαφή µε τον ευρωπαϊκό Βορρά και τις γλώσσες του έγινε στα 20 µου χρόνια στη Φινλανδία. Με αφορµή ένα φοιτητικό σεµινάριο ταξίδεψα στο Ελσίνκι και µαγεύτηκα από τα τοπία, τους ανθρώπους και τη γλώσσα. Ξεκίνησα να µαθαίνω φινλανδικά και τα καλοκαίρια συµµετείχα σε διάφορα θερινά προγράµµατα γλώσσας σε πανεπιστήµια της Φινλανδίας. Λίγα χρόνια αργότερα η ζωή µου µε έφερε στη Σουηδία, όπου έζησα τρία χρόνια.
Τη γλώσσα την έµαθα πάρα πολύ γρήγορα, σχεδόν χωρίς να το καταλάβω. Μετακοµίζοντας στο Στρασβούργο και χάρη σε µια ευτυχή συγκυρία, το 2014 γράφτηκα στο τµήµα Σκανδιναβικών Γλωσσών και Πολιτισµών του πανεπιστηµίου. Εκεί έβαλα σε τάξη τις γνώσεις και τις σκέψεις µου για τον Βορρά και είχα την πρώτη µου επαφή µε τα αρχαία σκανδιναβικά (old Norse), που είναι ο –πολύ κοντινός– πρόγονος των ισλανδικών.
Το καλοκαίρι του 2015 ταξίδεψα στον… πλανήτη Ισλανδία. Ο τόπος αυτός έχει µια ενέργεια που έλκει σαν µαγνήτης. Και η µαγική λογοτεχνία του το ίδιο. Και οι Ισλανδοί έχουν πολλά κοινά µε τους Ελληνες: θαλασσινοί που ζουν και εκείνοι σε έναν κόσµο «µικρό και µέγα», µε σπουδαίο αρχαίο πολιτισµό, µε βαθιά αγάπη για τη γλώσσα τους και ακόµη πιο βαθιά συναίσθηση της συνέχειάς της.
Τα σύγχρονα ισλανδικά είναι τόσο κοντά στην αρχαία/µεσαιωνική µορφή τους που ένας σηµερινός νέος µπορεί χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία και δίχως ειδικές σπουδές να διαβάζει απευθείας τις σάγκες και τα εδδικά κείµενα του Μεσαίωνα. Τα ισλανδικά απλώς τα ερωτεύτηκα. ∆εν είχα ξανακούσει άλλη γλώσσα που να είναι ταυτόχρονα τόσο αυστηρή και τόσο τρυφερή. Τόσο επίσηµη και τόσο καθηµερινή. Τόσο αρχαία και τόσο σύγχρονη. Οι Ισλανδοί είναι ένας λαός που του αρέσουν οι ιστορίες και τα παραµύθια. Που τους αρέσει να διηγούνται και να γράφουν. Γι’ αυτό η λογοτεχνία τους είναι ένας µαγικός κόσµος που αξίζει κανείς να γνωρίσει.
Αυτός άλλωστε ήταν ο λόγος που µε παρακίνησε να ασχοληθώ µε τη µετάφραση της ισλανδικής λογοτεχνίας. Πέρα από τα γενικά ερωτήµατα και εµπόδια που συναντά ένας µεταφραστής λογοτεχνίας, το πρόβληµα που αντιµετωπίζω συχνά είναι ένα και µόνο: πώς «µεταφράζει» κανείς την Ισλανδία; Πώς προσαρµόζεται το σύµπαν ενός µικρού νησιού στον Αρκτικό κύκλο στους κώδικες της γλώσσας ενός λαού στις νοτιανατολικές εσχατιές της Ευρώπης; ∆ιάφορες λέξεις για το χιόνι, ακόµη περισσότερες για τη λάβα σε υγρή, στερεή και ηµίρρευστη κατάσταση απαιτούν περιφράσεις ή και επεξηγηµατικές υποσηµειώσεις. Αγαπώ τις υποσηµειώσεις µου. Τις προσέχω ιδιαίτερα, γιατί µου δίνουν την αφορµή να µιλήσω στους αναγνώστες για την ιστορία και τον πολιτισµό της Ισλανδίας.
