«Από το κακό στο χειρότερο. Η επιδείνωση της ελευθερίας των ΜΜΕ στην Ελλάδα». Η ομότιτλη έκθεση 117 σελίδων από το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Human Rights Watch), που δημοσιεύτηκε την Πέμπτη, είναι γροθιά στο στομάχι για όσους δεν γνωρίζουν ή δεν θέλουν να δουν «το εχθρικό περιβάλλον που αντιμετωπίζουν τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης και οι δημοσιογράφοι από τότε που ανέλαβε η κυβέρνηση της ΝΔ τον Ιούλιο του 2019». Αναφερόμενη αναλυτικά στο Documento και φιλοξενώντας δηλώσεις του εκδότη του Κώστα Βαξεβάνη, η έκθεση στηλιτεύει τον πόλεμο αγωγών και SLAPPs (στρατηγικές αγωγές κατά της συμμετοχής του κοινού) που έχει δεχτεί αλλά και τη χειραγώγηση της κρατικής διαφήμισης με απώτερο σκοπό τον οικονομικό στραγγαλισμό του. Ανατρέχοντας στο αναλυτικό ιστορικό της αποκάλυψης του σκανδάλου των υποκλοπών, της λίστας Πέτσα, στο προβληματικό νομικό πλαίσιο για τη συκοφαντική δυσφήμηση και στην απουσία θεσμικής προστασίας από τις SLAPPs, στις πρακτικές της λογοκρισίας και στη λιγότερο γνωστή «αυτολογοκρισία» των δημοσιογράφων, η έκθεση διαπιστώνει ότι στην Ελλάδα «η ελευθερία των μέσων ενημέρωσης» είναι «σε κρίση». Καταγράφει αναλυτικά «εκτεταμένους και σκόπιμους περιορισμούς της δημοσιογραφίας στην Ελλάδα». Μεταξύ άλλων, «οι δημοσιογράφοι αντιμετωπίζουν κρατική παρακολούθηση, παρενόχληση και εκφοβισμό από φιλοκυβερνητικούς παράγοντες καθώς και καταχρηστικές αγωγές από πολιτικούς». Ειδικά για το Documento επισημαίνει:
«Το Documento, ένα ερευνητικό μέσο ενημέρωσης που έχει επανειλημμένα δημοσιεύσει ρεπορτάζ για περιστατικά αναφερόμενης διαφθοράς και ατασθαλιών από πλευράς της κυβέρνησης καθώς και για ισχυρά συμφέροντα στην Ελλάδα, έχει επανειλημμένα στοχοποιηθεί από δημόσια πρόσωπα λόγω των επικριτικών του ρεπορτάζ. Η στοχοποίηση περιλάμβανε την απαγόρευση της κρατικής διαφήμισης…, αγωγές και προσπάθειες φυλάκισης του εκδότη. Ο γνωστός ερευνητικός δημοσιογράφος και εκδότης του Documento Κώστας Βαξεβάνης έχει αντιμετωπίσει πολυάριθμες ποινικές και αστικές αγωγές κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του λόγω των δημοσιευμάτων του ιδίου και του μέσου ενημέρωσής του αναφορικά με τη διαφθορά, πολλές από αυτές από πολιτικούς».
«Στόχος η ομηρία»
Και συνεχίζει με δηλώσεις του Κ. Βαξεβάνη: «Μέχρι σήμερα έχουν ασκηθεί εναντίον μας περίπου 100 αγωγές από δημόσια πρόσωπα. Ο στόχος είναι η ομηρία του μέσου ενημέρωσης και η οικονομική του εξουθένωση… Υπάρχουν αγωγές από τον πρωθυπουργό, τη σύζυγο του πρωθυπουργού, τον πρώην υπουργό Δικαιοσύνης (επί Νέας Δημοκρατίας). Ποιος δικαστής θα με αθωώσει όταν η αγωγή ασκείται από αυτούς; Επιπλέον, όλα τα (συστημικά) μέσα ενημέρωσης αναπαράγουν ρεπορτάζ που στρέφονται εναντίον μου, άρθρα δολοφονίας χαρακτήρα… Αλλά όταν έρθει η ώρα της αθώωσης κανείς δεν θυμάται να το δημοσιεύσει αυτό».
Για τα εξοντωτικά, παράνομα πρόστιμα που επέβαλε η ΑΑΔΕ στο Documento αναφέρει: «Το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Ενημέρωσης, μια μη κυβερνητική οργάνωση, εξέφρασε την “απογοήτευσή” του και καταδίκασε “κατηγορηματικά” την επιβολή προστίμου ύψους 435.000 ευρώ στο Documento τον Δεκέμβριο του 2023 για υποτιθέμενες παράνομες συναλλαγές και εκπτώσεις προς τους διαφημιζόμενούς του. Το Documento αρνείται κατηγορηματικά τους ισχυρισμούς αυτούς χαρακτηρίζοντας τους αυξανόμενους ελέγχους και το αρχικό εξωφρενικό πρόστιμο ύψους 435.000 ευρώ –το οποίο αργότερα μειώθηκε σε 240.000 ευρώ– ως μια πολιτικά υποκινούμενη προσπάθεια φίμωσης της κριτικής του δημοσιογραφίας. Η εφημερίδα επιμένει ότι οι εκπτώσεις αφορούσαν νόμιμες επιχειρηματικές πρακτικές και σχεδιάζει να προσφύγει στη Δικαιοσύνη για να αμφισβητήσει το πρόστιμο. Σύμφωνα με το Documento, η διαμάχη ξεκίνησε πριν από τρία χρόνια με ανώνυμες καταγγελίες που απεστάλησαν στις φορολογικές αρχές. Σύμφωνα με το Documento, σε επίσημο έλεγχο τον Οκτώβριο του 2023 δεν βρέθηκαν ευρήματα ατασθαλιών. Η υπόθεση κατά του Documento βρίσκεται σε εξέλιξη».
Υπαγορεύουν ρεπορτάζ
Κατόπιν προσωπικών συνεντεύξεων με 26 δημοσιογράφους, η έκθεση μεταφέρει μαρτυρίες, οι περισσότερες ανώνυμες, από όσους «έχουν υποστεί παρενοχλήσεις και εκφοβισμό», παρακολουθήθηκαν, δέχθηκαν επιθέσεις από κυβερνητικούς αξιωματούχους, απειλές από τρολ του διαδικτύου ή και ασφυκτικές πιέσεις στις αίθουσες σύνταξής τους, κυρίως στα δημόσια ΜΜΕ.
«Μας ζητείται συνεχώς να (κάνουμε ρεπορτάζ) για πράγματα που υπαγορεύονται από τα υπουργεία» αναφέρει δημοσιογράφος του ΑΠΕ-ΜΠΕ, ενώ ξένη ανταποκρίτρια ομολογεί ότι σκέφτεται να φύγει από τη χώρα.
Το σκάνδαλο των υποκλοπών και οι αποκαλύψεις της λίστας Πέτσα καταγράφονται μέσα από αναφορές στις σχετικές αποκαλύψεις του Documento, αλλά και από συνομιλίες και με δημοσιογράφους από τις ερευνητικές ομάδες Reporters United και Inside Story και τη ΜΚΟ Vouli Watch, ενώ γίνονται επίσης αναφορές στις ανεξιχνίαστες δολοφονίες Γκιόλια και Καραϊβάζ, στις επαναπροωθήσεις μεταναστών, στη SLAPP σε βάρος της δημοσιογράφου Σταυρούλας Πουλημένη κ.ά.
Διαβάστε επίσης
Η ανεργία «τσιμπάει», η ΕΛΣΤΑΤ συνεχίζει τα μαγειρέματα
Μαύρη τρύπα και στημένος διαγωνισμός στην ΕΡΤ – Αυτή την Κυριακή στο Documento
Καρυστιανού: «Πόση αναλγησία – Ούτε οι φωνές των νεκρών παιδιών μας δεν τους ακουμπούν»
