Το εκλογικό αποτέλεσµα ήταν εκκωφαντικό για την κυβέρνηση. Είναι η πρώτη φορά έπειτα από πέντε χρόνια διακυβέρνησης της χώρας από τη Νέα ∆ηµοκρατία που καταγράφεται µη αναστρέψιµη φθορά. Η Νέα ∆ηµοκρατία έχασε περισσότερους από 1.270.000 ψηφοφόρους και 13,5 ποσοστιαίες µονάδες σε σχέση µε το εκλογικό αποτέλεσµα του Μαΐου του 2023. Η ηγεµονία της έχει πλέον ραγίσει. Οχι µόνο δεν πέρασε τον πήχη που ο ίδιος ο πρωθυπουργός έβαλε, αλλά κατέγραψε ποσοστό πολύ µικρότερο και από τις χαµηλότερες δηµοσκοπικές προβλέψεις. Αν πάρουµε ως δεδοµένο πως οι πολίτες που απείχαν δεν επικροτούν την κυβερνητική πολιτική, είναι προφανές πως το µεγαλύτερο µέρος του ελληνικού λαού απέσυρε την εµπιστοσύνη του από την κυβέρνηση και τον πρωθυπουργό. Η αλαζονεία του 41%, η αναποτελεσµατικότητα του κράτους, η αποτυχία ελέγχου της ακρίβειας, η σκόπιµη υποβάθµιση του κοινωνικού κράτους και η λαφυραγώγηση των θεσµών έχουν πλέον αποτυπωθεί εκλογικά. Οµως παράλληλα τα κόµµατα της κεντροαριστεράς, οι δυνάµεις που συγκροτούν τη δηµοκρατική αντιπολίτευση, δεν κατάφεραν να µεταστρέψουν το κύµα διαµαρτυρίας σε δηµιουργική αλλαγή των συσχετισµών υπέρ του προοδευτικού πόλου. Μια από τις κεντρικές αιτίες, χωρίς να παραγνωρίζω παραλείψεις και στρατηγικές αστοχίες, είναι πως η προεκλογική περίοδος σηµαδεύτηκε από µια προσπάθεια τεχνητών πολώσεων και δεν συζητήσαµε για την Ευρώπη και τις προκλήσεις που αντιµετωπίζει. Η τεράστια αποχή καταδεικνύει πως µεγάλο µέρος του πληθυσµού δεν πείστηκε για τη σηµασία που έχουν οι πολιτικοί συσχετισµοί στο Ευρωκοινοβούλιο για τη ζωή του. Αντί το επίκεντρο της πολιτικής συζήτησης να είναι η ανάγκη για ενιαία πολιτική άµυνας και ασφάλειας, η ένταξη της τεχνητής νοηµοσύνης στο µοντέλο οικονοµικής ανάπτυξης και απασχόλησης, η στήριξη του ευρωπαϊκού κοινωνικού κράτους, η ανθεκτικότητα των ευρωπαϊκών µηχανισµών αντιµετώπισης της κλιµατικής κρίσης, η ανάγκη για ενεργειακή αυτονοµία, επισιτιστική επάρκεια και διατροφική ασφάλεια, η δηµόσια συζήτηση χαρακτηρίστηκε πάλι από τοξικότητα και αποπροσανατολισµό. Οσον αφορά το ΠΑΣΟΚ, τα ευρήµατα επιτρέπουν αισιοδοξία για το µέλλον, µε την προϋπόθεση βέβαια να ληφθούν γρήγορα γενναίες πρωτοβουλίες ανασυγκρότησης της κεντροαριστεράς µε όρους κοινωνικούς και πολιτικούς. Οι έρευνες καταδεικνύουν για πρώτη φορά πρωτοκαθεδρία του ΠΑΣΟΚ στους ψηφοφόρους που αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι, ενώ είναι πολύ µικρές οι διαφορές του µε τον ΣΥΡΙΖΑ στους ψηφοφόρους που δηλώνουν κεντροαριστεροί.
Το µείζον διακύβευµα για την κεντροαριστερά είναι η ανασυγκρότηση της κοινωνικής συµµαχίας που διαχρονικά εκφράζει, της συµµαχίας του κόσµου της εργασίας που βιώνει την επισφάλεια, της µικροµεσαίας επιχειρηµατικότητας που στραγγαλίζεται αποκλεισµένη από χρηµατοδοτικά εργαλεία, του αγροτικού κόσµου και της νέας γενιάς, που χωρίς αγοραστική δύναµη και πρόσβαση στη στέγη στερείται ευκαιριών δηµιουργίας. Η χώρα χρειάζεται µια ισχυρή κεντροαριστερά που θα ενεργοποιήσει τις παραγωγικές δυνάµεις του τόπου σε προοδευτική κατεύθυνση. Οι πολίτες απαιτούν και αξίζουν ένα ριζοσπαστικό προοδευτικό όραµα που θα απαντά στα βραχυπρόθεσµα αλλά και τα µακροπρόθεσµα. Από την αντιµετώπιση της ακρίβειας, την επαναθεµελίωση των εργασιακών σχέσεων, τη στήριξη της δηµόσιας υγείας και την προστασία της πρώτης κατοικίας έως τον αναπροσανατολισµό του παραγωγικού µοντέλου στις νέες τεχνολογίες και στον πρωτογενή τοµέα, την ανάσχεση της δηµογραφικής κρίσης και την ισχυρή περιφερειακή ανάπτυξη που θα διαµορφώσει τους όρους για µια βιώσιµη, συµπεριληπτική ανάπτυξη και µείωση των ανισοτήτων.
Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να ανοίξει έναν ευρύ διάλογο µε την κοινωνία των πολιτών, τα νεανικά κινήµατα, τα συνδικάτα, τα επιµελητήρια, τους επαγγελµατικούς συλλόγους και τον αγροτικό κόσµο, µε σκοπό τη διαµόρφωση ενός συνεκτικού κυβερνητικού προγράµµατος πραγµατικών µεταρρυθµίσεων, ριζικών κοινωνικών αλλαγών υπέρ της πλειοψηφίας και αποκατάστασης της λειτουργίας των δηµοκρατικών θεσµών. Σε αυτό τον διάλογο δεν επιτρέπονται αποκλεισµοί. Χρειάζεται ένα ευρύ προσκλητήριο στο σύνολο του δηµοκρατικού και προοδευτικού κόσµου χωρίς ηγεµονισµούς. Το εκλογικό αποτέλεσµα διαµορφώνει ευκαιρίες αλλά και κινδύνους, µε πιο βασικό την άνοδο της ακροδεξιάς και της λαϊκίστικης ∆εξιάς. Οπως προκύπτει από τον ευρωπαϊκό χάρτη µετά τις εκλογές, δεν είναι νοµοτέλεια να υπάρχουν εκλογικά συστήµατα µε ισορροπία κεντροδεξιάς και κεντροαριστεράς. Η ακροδεξιά δείχνει τα δόντια της απειλώντας το ίδιο το ευρωπαϊκό εγχείρηµα και τη συνοχή των κοινωνιών. Οφείλουµε να προχωρήσουµε µε ενωτικό πνεύµα και τόλµη, έχοντας επίγνωση των καθηκόντων που δηµιουργεί η συγκυρία.
