Ο Ρυουνόσουκε Ακουτάγκαβα γεννήθηκε στο τέλος του 19ου αιώνα (1892), στο χάος που ακολούθησε την κατάρρευση του παλιού κόσμου, συγκεκριμένα στη μετάβαση της Ιαπωνίας από τη φεουδαρχία στη νεωτερικότητα. Έγραψε τα έργα του την περίοδο Ταϊσό, μια επίσης ταραγμένη εποχή κατά την οποία η Ιαπωνία προσπαθούσε να βρει τα πατήματά της στα νέα δεδομένα.
Εισηγητής του μοντερνισμού στην ιαπωνική λογοτεχνία, ήταν από τους πρώτους προπολεμικούς συγγραφείς που κατάφερε να αγγίξει ένα ευρύ αναγνωστικό κοινό εκτός των ορίων της χώρας του γιατί συνδύαζε την πρωτότυπη και λιτή γραφή με την παραδοσιακή θεματολογία, την οποία ερμήνευε μέσα από τη σκέψη της εποχής του.
Ο Ακουτάγκαβα ο οποίος από νωρίς επέδειξε μεγάλη αγάπη για τα γράμματα, δημοσίευσε το 1915 το διήγημά του «Ρασομόν» στο περιοδικό «Shinshicho» (σημαίνει «νέες παλίρροιες της σκέψης») ένα από τα σημαντικότερα ιαπωνικά λογοτεχνικά έντυπα, το οποίο εξέδιδε μαζί με τους συγγραφείς Καν Κικούτσι και Μασάο Κούμε. Το διήγημα αυτό ήταν η αφορμή για να ξεχωρίσει στα μάτια του σπουδαίου λογοτέχνη Νατσούμε Σοσέκι, με την ενθάρρυνση του οποίου άρχισε να αντλεί έμπνευση από τα ιαπωνικά παραμύθια του 12ου και 13ου αιώνα. Σύντομα εμπλούτισε τα έργα του με στοιχεία της κινεζικής παράδοσης και της ευρωπαϊκής λογοτεχνίας, την οποία μελετούσε από νωρίς μέσα από τις αγγλικές μεταφράσεις.
Το 1922 στράφηκε προς την αυτοβιογραφική μυθοπλασία, με σπουδαιότερο έργο αυτής της περιόδου τη νουβέλα «Κάπα» (το τελευταίο που έγραψε προτού αυτοκτονήσει το 1927), που έχει θέμα την ιστορία ενός άντρα με ψυχικά θέματα και την περιπέτειά του στα ψυχιατρεία. Παρότι έζησε μόλις 35 χρόνια άφησε πίσω του περίπου 150 διηγήματα και νουβέλες. Σπουδαίο δείγμα του έργου του, στο οποίο κυριαρχεί το μακάβριο, περιλαμβάνεται στη συλλογή διηγημάτων «Βίος και πολιτεία ενός ηλίθιου». Σε αυτή συγκαταλέγονται τα διηγήματα «Ρασόμον» και «Στο σύσκλιο με τα μπαμπού» στα οποία βασίστηκε ο Ακίρα Κουροσάβα για την ταινία του «Ρασόμον».
Ο Ακουτάγκαβα άντλησε από τους μύθους και τους θρύλους της πατρίδας του, σαν ύστατη ίσως προσπάθεια να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία ενός κόσμου που γνώριζε για να ερμηνεύσει μια πραγματικότητα που δεν κατανοούσε. Οι ήρωές του δεν έχουν τίποτε ηρωικό. Προσπαθούν με κόπο να υπάρξουν, όμως συντρίβονται από τη νέα τάξη πραγμάτων.
- Το «Κάπα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη σε μετάφραση του Γιούρι Κοβαλένκο.
- Η συλλογή διηγημάτων «Βίος και πολιτεία ενός ηλίθιου» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κοβάλτιο σε μετάφραση και επίμετρο της Αγγελικής Κορρέ.
