Στο ατέλειωτο νταμάρι των ρήξεων στον αριστερό χώρο, ζητείται πάντα ο Τόπος, κάτι σαν Αγέλαστος Πέτρα, για να μην κλαίει η Αριστερά πάνω από τις ήττες της ή τις χαμένες μάχες της αλλά να διερευνά νέες νοηματοδοτήσεις αξιών και ιδεών. Αυτόν το ρόλο φαίνεται να αναλαμβάνει η εφημερίδα «Η ΕΠΟΧΗ» που γεννήθηκε το 1988 μέσα από την αντίθεση στην αποκομμουνιστικοποίηση του χώρου της Ανανεωτικής Αριστεράς (μια μικρή διαφορά με μεγάλες συνέπειες η αποπομπή του «Κ»), προχώρησε σαν πόλος αριστερών , ανάμεσα σε ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ, σε σύνδεση με οικολογικές, δικαιωματικές, πολιτικοκινηματικές διαδικασίες και σε επαφή με τον ΣΥΝ συντάχθηκε, με δική της οπτική, στη συγκρότηση του ΣΥΡΙΖΑ που έφτασε να γίνει κυβερνώσα Αριστερά. Δεν είναι η πρώτη φορά άλλωστε (διεθνώς και ιστορικά) που μια εφημερίδα γίνεται σημείο αναφοράς για να συσπειρωθούν πολιτικοί «αντιρρησίες» . Με μια κρίσιμη στιγμή η «ΕΠΟΧΗ» συσπειρώνει γύρω της ένα κομμάτι της …επόμενης μέρας του ΣΥΡΙΖΑ.
Φάνηκε αυτό το βράδυ της 6ης Νοεμβρίου 2023 στην οδό Κοδριγκτώνος, όπου γενεαί πάσαι της ΑΚΟΑ (του Γιάννη Μπανιά), παλιοί Ρηγάδες πασών των κατευθύνσεων , ανένταχτοι ενώθηκαν με κάποιους (όχι πολλούς) νεολαίους και πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ που αντιδρούν στη «δεξιά» μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ του Στέφανου Κασσελάκη, όπως χαρακτηρίζουν την νέα Κουμουνδούρου. Τσαμπιά ο κόσμος μέσα στην κινηματογραφική αίθουσα του «ΤΡΙΑΝΟΝ», το ίδιο κοσμοπλημμύρα στο πεζοδρόμιο έξω. Η εκδήλωση με τίτλο «Η Ανανεωτική και Ριζοσπαστική Αριστερά απέναντι στις προκλήσεις των καιρών» εξελίχθηκε όντως σε μια άτυπη συγκέντρωση της λεγόμενης Αριστερής Πτέρυγας και το πρώτο βήμα προς ένα φόρουμ διαλόγου για τα πολιτικά και ιδεολογικά επίδικα της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς, και ενδεχομένως πρόπλασμα μιας νέας συλλογικότητας για ορισμένους της αριστερής πτέρυγας στο δρόμο προς την έξοδο (έτσι το γράφαμε στο Documento-Τεύχος 364 – 5 Νοεμβρίου 2023). Προσέλκυσε κόσμο η αγωνία για τις περιπέτειες του χώρου της Αριστεράς. Και βέβαια οι ομιλητές/τριες: οι βουλευτές Ευκλείδης Τσακαλώτος και Σία Ανανγωστοπούλου, ο δικηγόρος Βασίλης Παπαστεργίου, ο καθηγητής Δημοσίου Διεθνούς Δικαίου Πανεπιστημίου Οξφόρδης Αντώνης Τζανακόπουλος και ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Κωστής Παπαϊωάννου με «οικοδεσπότη» εκ μέρους της ΕΠΟΧΗΣ τον δημοσιογράφο και ιστορικό στέλεχο της Ανανεωτικής Αριστεράς Παύλο Κλαυδιανό και συντονίστρια τη Μαρέλ Ζαχαρέλου, φοιτήτρια Πολιτικών Επιστημών.
Η πολιτική θλίψη εμφανής στους παρευρισκόμενους/ες, με κοινό σημείο στα πηγαδάκια , τα λάθη της Αριστερής Πτέρυγας , τα «δικά της» λάθη, και η «αφωνία» της ή χαμηλοφωνία της για ό,τι έβλεπαν τα στελέχη της ως αρνητικό σε κομματικές αποφάσεις και άφησαν, και με τη δική τους «στάμπα» να εξελιχθεί σε ιδεολογικό και πολιτικό εκφυλισμό του εγχειρήματος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Ισως η πιο πολιτικά δηκτική ανάλυση για τις εξελίξεις και το δρόμο της επόμενης μέρας στη λογική «πάρε το αλλιώς» ήταν αυτή του Αντώνη Τζανακόπουλου (ομάδα Εφης Αχτσιόγλου 6+6 με πιο αυτονομημένες απόψεις), από μακρυά, μέσω διαδικτυακής σύνδεσης. Χρησιμοποίησε α΄πληθυντικό, λέγοντας “δεν αντισταθήκαμε , όπως έπρεπε ή αγκαλιάσαμε απολίτικες ρητορικές(…)”, “δεν υπερασπιστήκαμε ή αφήσαμε να ατονήσουν συλλογικές διαδικασίες” …Κυρίως όμως παραπέμποντας σε δοκίμιο της Οντρεϊ Λόρντ περί πατριαρχίας έθεσε ως μείζον ότι στον ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποίησαν εργαλεία άλλων, επικοινωνιακούς μηχανισμούς–υπονοώντας στο βάθος την αστική διαχείριση, τον άκρατο κυβερνητισμό της συναίνεσης, επιλογές που όριζε το συστημικό πλαίσιο. Αυτά , κατά την άποψή του, οδηγούν σε μάχες χαρακωμάτων, σε μάχες οπισθοφυλακής «με όπλα που θα εκπυρσοκροτούν στα μούτρα μας» και γι αυτό o Αντώνης Τζανακόπουλος καλεί στις επόμενες μάχες να αναπτυχθούν «δικά μας εργαλεία», κάτι σαν να λέμε όχι με ξένες σημαίες…
Η πολυαναμενόμενη ομιλία του Ευκλείδη Τσακαλώτου έδωσε μια ακόμα ευκαιρία στους αναλυτές να προβλέπουν ότι η αποχώρηση στελεχών της Ομπρέλας (εσωκομματική τάση της Κουμουνδούρου) είναι επί θύραις. Κλειδί η εξής αναφορά του : «Όπως ξέρετε, κατέβηκα ως υποψήφιος πρόεδρος και στο τέλος, στην ομιλία μου, είπα πως, είτε χάσω είτε κερδίσω, θέλω να φέρω πίσω την περηφάνια στους αριστερούς. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να υπάρχει πια περηφάνια σε αυτό το κόμμα».
Πάντως, ίσως πιο σημαντική τοποθέτηση, γιατί μοιάζει να δίνει το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθεί η επόμενη μέρα εξόδου, όποτε κι αν γίνει, είναι η προτροπή του προς τους διαφωνούντες με την επίσημη γραμμή της Κουμουνδούρου:
“Στρατηγικό λάθος να στοχεύουν στο πρόσωπο του προέδρου (…)Είτε μείνουμε είτε φύγουμε δεν πρέπει να το κάνουμε αυτό, δεν πρέπει να κάνουμε το λάθος που έκαναν ο Λαφαζανης και ο Βαρουφακης που είχαν ορίσει σαν εχθρό τους τον Τσίπρα και μειώθηκε η απήχησή τους σαν να δίνανε παλιές μαχές. Αν έχει ρόλο η ανανεωτική Αριστερά είναι για να δίνει νέες μάχες», με ιδέες, προτάσεις, σημείωσε. Παράλληλα ο Ευκλείδης Τσακαλώτος προέταξε ότι η αλληλεγγύη για τους ανθρώπους που απειλούνται με διαγραφές «είναι απόλυτη». Από τους «4» (Δημήτρης Βίτσας, Πάνος Σκουρλέτης, Στέφανος Τζουμάκας, Νίκος Φίλης) υπό διαγραφή με αίτημα του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Στέφανου Κασσελάκη ήταν παρόντες στο «Τριανόν» οι τρεις (δεν πήγε ο Στέφανος Τζουμάκας).
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και η ανάλυση του Ευκλείδη Τσακαλώτου για τις συμμαχίες , …ανακαλύπτοντας μια παράμετρο πολιτικού διαχωρισμού (όχι κάθετου) για συγκυβερνήσεις με κάποιο συντηρητικό κόμμα. Εφερε σαν παράδειγμα τον Μπερτινότι στην Ιταλία που μπήκε στη φιλελεύθερη κυβέρνηση. Είχαν δίκιο όσοι επέκριναν τον Μπερτινότι, είπε. Κι αυτό διότι, κατά την άποψη Τσακαλώτου, με κυρίαρχο το φιλελευθερισμό η συμμετοχή σε φιλελεύθερη κυβέρνηση οδηγεί σε αλλοίωση κάθε αριστερής προσπάθειας για συνεργασία…
Η παρέμβαση του συγγραφέα Κωστή Παπαϊωάννου είχε χαρακτηριστικά ανάλυσης με εργαλεία …πολιτικής επιστήμης , εστίασε στην ανάγκη να αναλυθούν τα λάθη της διαδρομής αλλά κυρίως σκιαγράφησε τους όρους για να εγκολπωθεί η αριστερά τις νέες γενιές. Όπως είπε, απέναντι στον αγριανθρωπισμό, την απομείωση της αξίας της ζωής και τον κοινωνικό κανιβαλισμό, έχει αξία να αναδειχθούν τα στοιχειώδη, δηλαδή κοινωνικά αγαθά, ουσιαστική δημοκρατία, δικαιοσύνη. Για να καταλήξει: «Το αν αυτό μπορεί ο καθένας να το κάνει καλύτερα εντός ή εκτός της ομάδας και του κόμματός της του, ας το απαντήσει μόνος ή με τους ανθρώπους με τους οποίους θέλει να μοιραστεί το ταξίδι».
Παράλληλα, στο «Τριανόν» αναδείχθηκαν οι διαφορετικές ταχύτητες των στελεχών της Αριστερής Αντιπολίτευσης για εκτός ή εκτός ΣΥΡΙΖΑ πορεία και για το χρόνο της εξόδου.
Η Σία Αναγνωστοπούλου, σαν να απολογούνταν για την απόφασή της, να μην φύγει από τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ , τουλάχιστον σε αυτό το χρονικό σημείο, έχοντας ανάγκη, όπως είπε, από χρόνο, να δει τη μεγάλη εικόνα, να μετρήσει τα πράγματα, να τεθούν τα πολιτικά επίδικα. «Εχω μεγάλη αγωνία . είμαστε σε μια δύσκολη ιστορική συγκυρία», σημείωσε. Για να συμπληρώσει; «με χίλιους κόπους φτιάχτηκε αυτός ο ΣΥΡΙΖΑ. Μου είναι δύσκολο να αποχωρήσω. Το εξομολογούμαι. Θέλω να δώσω τη μάχη».
Σε διαφορετικό μήκος κύματος, με σκληρά καταγγελτική στάση κατά της νέας ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ και προσανατολισμένο προς την άμεση έξοδο από την Κουμουνδούρου είναι η τοποθέτηση της εσωκομματικής κίνησης ΠΡΩΤ.Α. (Πρωτοβουλία για την Αναγέννηση). Σε κείμενο που διαβάστηκε στο ΤΡΙΑΝΟΝ επισημαίνεται ότι «ο νέος Πρόεδρος και η ομάδα που τον περιέβαλε, από την πρώτη στιγμή που ανέλαβαν την ηγεσία, αποδύθηκαν σε έναν αγώνα κατεδάφισης των αξιακών, προγραμματικών και καταστατικών Αρχών του ΣΥΡΙΖΑ». Μάλιστα, ενόψει της συνεδρίασης της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η Πρωτοβουλία ΠΡΩΤ.Α. σημειώει ότι εκεί δε μπορεί παρά να συζητηθούν «πρώτα και κύρια με αφορμή τις “διαγραφές”, οι παραβιάσεις των Αρχών λειτουργίας του κόμματος από τον Στ. Κασσελάκη και την ομάδα του». Μάλιστα, προειδοποιούν ότι κάθε τακτικός ελιγμός να μη συζητηθεί αυτό το θέμα και το σύνολο των ιδεολογικών και πολιτικών διαφορών στο όνομα μιας επίπλαστης ενότητας και της προετοιμασίας για το Συνέδριο, θα πρέπει να απορριφθεί με τον πιο έντονο και κατηγορηματικό τρόπο. Διακηρύσσουν ότι «”Ενότητα” του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ έξω από το πλαίσιο των αξιών της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, συνιστά αιτία διάσπασης» και ότι « “Κόμμα της Αριστεράς με αρχηγό τον Κασσελάκη δεν είναι αριστερό κόμμα, ούτε ο Κασσελάκης μπορεί να είναι αρχηγός σε κόμμα της Αριστεράς”. Ο κύβος ερρίφθη! (…)».
Την ίδια ώρα, έχει σημασία η παρουσία δυο στελεχών που σήμερα είναι ανένταχτοι -υπήρξαν ως το 2015 κοντά στον αντιμνημονιακό ΣΥΡΙΖΑ και έφυγαν μετά τη μνημονιακή στροφή του, τού ιστορικού στελέχους της Ανανεωτικής Αριστεράς και εκδότη του περιοδικού «transform!» Χάρη Γολέμη , και εκ των ομιλητών του δικηγόρου Βασίλη Παπαστεργίου. Εχουν και οι δυο υπογράψει το κείμενο πολιτικής παρέμβασης 51 «ανένταχτων αριστερών πολιτών» στους οποίους περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι πανεπιστημιακοί Ιωάννα Αθανασάτου, Κατερίνα Αντωνίου Ντίνα Βαΐου, Απόστολος Δεδουσόπουλος, Αλέξανδρος Κιουπκιολής, Νίκος Σερντεδάκις , Κωστής Χατζημιχάλης , ο ερευνητής εργασιακών σχέσεων Δημήτρης Κατσορίδας, οι δημοσιογράφοι Ιωάννα Δρόσου και Χριστόφορος Κάσδαγλης , ο παραγωγός ταινιών Τάσος Κορωνάκης , ο επιμελητής κειμένων Παναγιώτης Πάντος κ.ά.
Το κείμενο των «51» αναφέρει μεταξύ άλλων ότι η εκλογή ως προέδρου του Στέφανου Κασσελάκη –«ελέω του λαϊκίστικου καταστατικού που ψηφίστηκε στο προηγούμενο συνέδριο του κόμματος»– έδωσε τη χαριστική βολή στον ΣΥΡΙΖΑ που είχε «μετατραπεί σταδιακά σε έναν απολύτως αρχηγοκεντρικό, συστημικό πολιτικό οργανισμό». Το κείμενο των «51» αναφέρεται σε «επιθετική εξαγορά» και προτάσσει ως επείγουσα την ανάγκη για ενωτικές πρωτοβουλίες, με στόχο την ανασύνταξη του χώρου της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην εκδήλωση για τις προοπτικές της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς έδωσε το «παρών» ο πολιτικός επιστήμονας, Αλκης Ρήγος, ενώ επίσης παρέστησαν οι Νίκος Βούτσης, Αριστείδης Μπαλτάς, Πάνος Λάμπρου, Γιώργος Σταθάκης, κ.ά.
