Μια σφαιρική ματιά στις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ των 90s
«Στο Κάνσας το να μετακινείσαι με ποδήλατο μετά τα πρώτα χρόνια της εφηβείας θεωρείται ντροπιαστικό· το να περπατάς, αν δεν το κάνεις σκόπιμα, για άσκηση φορώντας την ανάλογη περιβολή ή για να πας να πάρεις το αυτοκίνητό σου είναι σαν να ομολογείς κάποιου είδους αποκλίνουσα συμπεριφορά» γράφει ο Μπεν Λέρνερ (γενν. 1979) στην «Αμερικανική αγωγή»
που μόλις κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Δώμα σε πολύ καλή μετάφραση της Παλμύρας Ισμυρίδου. Το βιβλίο με τον πρωτότυπο τίτλο «The Topeka School» (πρωτοεκδόθηκε στις ΗΠΑ το 2019) αποτελεί το πρώτο μέρος μιας άτυπης τριλογίας η οποία συμπληρώνεται από τα «Leaving the Atocha Station» και «10:04». Η δράση εκτυλίσσεται στη μικρή πόλη Τοπίκα του Κάνσας στα μέσα της δεκαετίας του 1990, λίγα χρόνια δηλαδή μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου που σηματοδότησε το τέλος της Ιστορίας, σύμφωνα με τους συλλογισμούς του 17χρονου Ανταμ, του κεντρικού χαρακτήρα, ο οποίος αποτελεί τυπικό μεσοαστικό δείγμα των μεσοδυτικών πολιτειών. Φοιτεί σε ένα από τα τυπικά σχολεία της τάξης του, παίρνει μέρος σε αγώνες ρητορικής και παρακολουθεί τη γενιά του που μιμείται εκ του ασφαλούς την κουλτούρα των μαύρων οι οποίοι ζουν στα γκέτο.
Στο βιβλίο του Λέρνερ τα πρόσωπα εναλλάσσονται και μέσα από τις σκέψεις τους φωτίζεται μια ολόκληρη εποχή. Οταν δεν παρακολουθούμε την ιστορία μέσα από τα βιώματα του Ανταμ, μας παρουσιάζεται η εκδοχή των γονιών του, του Τζόναθαν και της Τζέιν, οι οποίοι στην πρώτη νιότη τους άφησαν τη Νέα Υόρκη και εγκαταστάθηκαν στην Τοπίκα για να εργαστούν ως ψυχολόγοι στην τοπική ψυχιατρική κλινική. Μεταξύ των κεφαλαίων που τους αφορούν παρεμβάλλεται η ιστορία του Ντάρεν – φαινομενικά ασύνδετη αρχικά με τις υπόλοιπες, για να ενσωματωθεί στη συνέχεια με τον πιο αναπάντεχο τρόπο.
Ο Μπεν Λέρνερ στο ημιαυτοβιογραφικό του μυθιστόρημα περιγράφει την αμηχανία μιας ολόκληρης δεκαετίας σχετικά με την κατεύθυνση που θα έπαιρνε σε πολιτικό επίπεδο ο κόσμος. Μια εποχή που στην ουσία έστρωσε το χαλί στην κυριαρχία του Τραμπ. Τα ζητήματα γύρω από τα οποία κινείται η γοργή και καλοχτισμένη αφήγηση αφορούν τις έννοιες της ταυτότητας και της συλλογικότητας. Στην ουσία ο συγγραφέας διερευνά πότε το προσωπικό χάνει την ταυτότητά του μέσα σε μιας μορφής συλλογικού που στόχο δεν έχει να προμοτάρει το «εμείς», αλλά να αποποιηθεί τις ευθύνες. Τα σπίτια, τα πρόσωπα, οι συμπεριφορές στην ιστορία του Λέρνερ είναι πανομοιότυπα. Στους αγώνες ρητορικής στις οποίες παίρνει μέρος ο Ανταμ ο ορθολογισμός περνά σε δεύτερη μοίρα. Αυτό που μετράει είναι ποιος θα μιλήσει πιο δυνατά, ποιος θα καπελώσει τον άλλο με επιχειρήματα τόσο γκροτέσκα που καταλήγουν τερατώδη. Ο Λέρνερ καταφέρνει μέσα από την ιστορία της επώδυνης ενηλικίωσης του Ανταμ από την Τοπίκα του Κάνσας να παρουσιάσει τη μεγάλη εικόνα μιας τόσο ετερόκλητης χώρας σε μετασχηματισμό.
