Σε υπερχρεωμένες επιχειρήσεις που κρίνονται βιώσιμες και έχουν υψηλές ληξιπρόθεσμες οφειλές απευθύνεται ο νέος θεσμός του εξωδικαστικού συμβιβασμού.
Ακαταδίωκτο για τα τραπεζικά στελέχη και τους δημόσιους λειτουργούς που θα υπογράψουν τις ρυθμίσεις αναδιάρθρωσης ληξιπρόθεσμων επιχειρηματικών χρεών χιλιάδων υπερχρεωμένων εταιρειών προβλέπει το νομοσχέδιο για τον εξωδικαστικό συμβιβασμό, το οποίο εκτός απροόπτου θα βγει στη διαβούλευση αύριο Δεύτερα, όπως αναφέρουν έγκυρες πηγές στο Documento, με στόχο να ψηφιστεί στη Βουλή έως το τέλος του μήνα.
Παρότι υπάρχουν ακόμη κάποια «αγκάθια», όπως ο αριθμός των δόσεων προς το δημόσιο και το ελάχιστο όριο οφειλών για την ένταξη στη διαδικασία, που πρέπει να συμφωνηθούν με τους θεσμούς, το υπουργείο Οικονομίας αποφάσισε ότι το τελικό ρετουσάρισμα θα γίνει κατά το στάδιο της διαβούλευσης, προκειμένου να μη χαθεί άλλος χρόνος.
Ποιοι εντάσσονται
Με την προϋπόθεση να είναι βιώσιμες, στον νέο θεσμό θα μπορούν να υπαχθούν όλες οι υπερχρεωμένες κατά τη δημοσίευση του νόμου επιχειρήσεις, χωρίς να αποκλείονται οι ατομικές και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ η αναδιάρθρωση χρεών θα αφορά ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τράπεζες, ιδιώτες πιστωτές, εργαζόμενους, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία.
Πάντως ως προϋπόθεση υπαγωγής των φυσικών προσώπων στον εξωδικαστικό μηχανισμό τίθεται η πτωχευτική τους ικανότητα, που σημαίνει ότι το υπουργείο «στρέφει» τους χιλιάδες υπερχρεωμένους ελεύθερους επαγγελματίες, που θα μείνουν εκτός, στον νόμο Κατσέλη (3869/2010), παρότι ο συγκεκριμένος δεν έχει ως σκοπό την ουσιαστική ρύθμιση των χρεών αλλά την προστασία της πρώτης κατοικίας.
Κριτήρια ένταξης
«Ελευθέρας» για ένταξη στον συγκεκριμένο μηχανισμό θα μπορούν να λάβουν όσες επιχειρήσεις ή ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν οφειλές πάνω από 15.000 ευρώ, όπως προτείνει η ελληνική πλευρά, ή πάνω από 50.000, όπως αξιώνουν οι δανειστές για να μη δημιουργηθεί συνωστισμός. Επίσης εκτός του πλαισίου αυτού τίθενται εταιρείες που οι οφειλές τους προς έναν πιστωτή ξεπερνούν το 85% του συνόλου.
Βέβαια για να ενταχθούν τελικά στον μηχανισμό θα πρέπει κατ’ αρχάς να έχουν τουλάχιστον μία θετική οικονομική χρήση στην τελευταία 3ετία σε επίπεδο λειτουργικών κερδών (EBITDA), δηλαδή προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων, ενώ στην περίπτωση των μεγάλων επιχειρήσεων η βιωσιμότητα θα τεκμηριώνεται περαιτέρω με σχετική έκθεση που θα ανατίθεται σε ανεξάρτητο μελετητή. Για τις μικρές επιχειρήσεις ή τους ελεύθερους επαγγελματίες η αξιολόγηση θα είναι αυτοματοποημένη μέσα από ειδική φόρμα. Εάν οι μικρές επιχειρήσεις «αποτύχουν» στο τυποποιημένο τεστ θα μπορούν να υποβάλουν αναλυτικό φάκελο για να υποστηρίξουν την οικονομική βιωσιμότητά τους.
Το κυριότερο όμως είναι η σύμφωνη γνώμη της πλειοψηφίας των πιστωτών τους, δηλαδή να συναινεί το 60% αυτών ή το 40% όσων έχουν εμπράγματες εξασφαλίσεις. Αν οι πιστωτές δεν συναινέσουν στην ένταξη, η συγκεκριμένη επιχείρηση θα οδηγηθεί σε εκκαθάριση.
Ποια χρέη «κουρεύονται»
Οι οφειλέτες και οι πιστωτές μπορούν να προσδιορίσουν ελεύθερα το ύψος διαγραφής των χρεών, ωστόσο εκτός ρύθμισης θα είναι στην πράξη όλοι οι παρακρατούμενοι φόροι (ΦΠΑ, Φόρος Μισθωτών Υπηρεσιών) και οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν παρακρατηθεί.
Στην ουσία το «κούρεμα» των χρεών θα γίνεται κλιμακωτά: θα δίνεται προτεραιότητα στα πάσης φύσεως πρόστιμα, τις προσαυξήσεις και τα πανωτόκια, ενώ τελευταία θα έρχονται τα κεφάλαια, οι παρακρατούμενοι φόροι και τα ποσά από καταπτώσεις εγγυήσεων που έχουν χορηγηθεί σε δάνεια με την εγγύηση του δημοσίου. Ετσι, στην πράξη οι παρακρατούμενοι φόροι θα μένουν εκτός «κουρέματος».
Επιπλέον προβλέπεται η εξόφληση της οφειλής με δόσεις που ξεπερνούν τη 15ετία (180-200 δόσεις), ενώ θα διασφαλίζεται ότι κάθε πιστωτής θα πάρει όσα θα έπαιρνε σε περίπτωση πτώχευσης της επιχείρησης.
Διαδικασία
Η διαδικασία περιλαμβάνει την υποβολή αίτησης προς την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους, η οποία θα συνοδεύεται από μια αρχική μελέτη βιωσιμότητας. Στη συνέχεα θα ορίζεται ένας συντονιστής μέσα από το μητρώο των επαγγελματιών που έχουν αυτή την ιδιότητα. Ο συντονιστής θα είναι επιφορτισμένος με τη διαπραγμάτευση μεταξύ των ενδιαφερόμενων πλευρών και εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος θα συντάσσει το σχετικό πρακτικό περαίωσης της διαδικασίας εφόσον συμφωνήσει το 60% των πιστωτών. Τέλος η συμφωνία θα επικυρώνεται στο δικαστήριο και θα ενεργοποιείται, δεσμεύοντας το σύνολο των πιστωτών.
Πλήρης ασυλία
Οι ενέργειες που γίνονται σε σχέση με την αναδιάρθρωση του χρέους, είτε δικαστικά είτε εξωδικαστικά, από στελέχη τραπεζών ή δημόσιους αξιωματούχους θα θεωρούνται νόμιμες από άποψη πειθαρχικής, αστικής ή ποινικής ευθύνης.
Ωστόσο οι εμπλεκόμενοι δεν θα δρουν ανεξέλεγκτα, καθώς προβλέπονται δειγματοληπτικοί έλεγχοι για τα μεγέθη της επιχείρησης που αναδιαρθρώνει τις οφειλές της και τις σχετικές αποφάσεις θα λαμβάνει ο αρμόδιος οικονομικός εισαγγελέας.
Μπαταχτσήδες μέτοχοι
Από τις ρυθμίσεις και το «κούρεμα» χρέους θα εξαιρεθούν όσοι αποδειχθούν στρατηγικοί κακοπληρωτές (strategic debtors). Σε αυτούς θα επιφυλάσσεται ειδική, αυστηρή μεταχείριση. Συγκεκριμένα, οι πιστωτές θα ζητήσουν από επιχειρηματίες-μετόχους υπερχρεωμένων επιχειρήσεων οι οποίοι θα θελήσουν να ενταχθούν στον εξωδικαστικό διακανονισμό να καταθέσουν κεφάλαια στις εταιρείες τους εάν υπάρχει διαθέσιμη περιουσία. Γι’ αυτό θα ζητηθούν στοιχεία περιουσιακής κατάστασης και έγγραφες δεσμεύσεις τόσο των ιδίων όσο και συγγενικών τους προσώπων. Διαφορετικά, θα χαρακτηριστούν «μη συνεργάσιμοι μέτοχοι» και θα οδηγηθούν εκτός εταιρειών.
Επιπλέον, εάν οι νέες διοικήσεις των εταιρειών (που θα οριστούν από τους πιστωτές ή τους νέους μετόχους) διαπιστώσουν ότι οι μέτοχοι «έκλεβαν» τις επιχειρήσεις τους, θα μπορούν να διεκδικήσουν τα κλεμμένα από τους πρώην μετόχους.
Η ίδια απαίτηση θα μπορεί να εκχωρηθεί στους πιστωτές, μεταξύ αυτών και στο ελληνικό δημόσιο.
«Κόκκινα» το 44,7% των επιχειρηματικών δανείων
Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, τα δάνεια προς τις επιχειρήσεις ανήλθαν το α ́ εξάμηνο του 2016 σε 145,5 δισ. ευρώ και το σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων ανέρχεται στο 44,7%.
Το 23% των συνολικών χρηματοδοτήσεων προς επιχειρήσεις έχουν δοθεί σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον κλάδο του εμπορίου, με τον δείκτη μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων να κυμαίνεται περίπου στα επίπεδα του μέσου όρου του αντίστοιχου δείκτη των επιχειρηματικών ανοιγμάτων (45,1%).
Πολύ υψηλά ποσοστά μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων παρατηρούνται στους κλάδους της εστίασης (76,3%), των αγροτικών δραστηριοτήτων (62,7%), των τηλεπικοινωνιών, πληροφορικής και ενημέρωσης (58,4%), της μεταποίησης (53,2%) και των κατασκευών (52,8%), ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά παρατηρούνται ενδεικτικά στους κλάδους της ενέργειας (3,7%), της δημόσιας διοίκησης (7%), των χρηματοπιστωτικών επιχειρήσεων (27%) και της ναυτιλίας (30,9%).
