Ώρα να μάθουμε να προφέρουμε πιο ανοίκεια ονόματα. Εύκολο να θυμάσαι το όνομα του Ντέιβιντ Κάμερον, του Μπόρις Τζόνσον ή της Τερέζα Μέι. Πιο δύσκολο να θυμάσαι το όνομα του Ρίσι Σούνακ, του Σάτζιντ Τζάβιντ, του Κουάσι Κουαρτένγκ ή της Πρίτι Πατέλ. Ωστόσο, είναι απαραίτητο να προσαρμοστούμε. Η πολιτική σκηνή της Βρετανίας μετά το Μπρέξιτ έχει αλλάξει ριζικά.
Ο Κουάσι Κουαρτένγκ είναι το μοιραίο πρόσωπο για τη Λιζ Τρας. Οι γονείς του είναι από την Γκάνα και φοίτησαν σε αγγλικά πανεπιστήμια τη δεκαετία του 1960. Η μητέρα του είναι δικηγόρος και ο πατέρας του οικονομολόγος . Πήγε σχολείο στο Ήτον, σπούδασε στο Κέϊμπριτζ, εργάστηκε για την JPMorgan και άλλα hedge funds. Ο Κουαρτένγκ, εκτός από υποστηρικτής του Μπρέξιτ, ήταν εκείνος που αναίρεσε τον προϋπολογισμό του προκατόχου του στο Υπουργείο Οικονομικών, του ινδικής καταγωγής Ρίσι Σούνακ. Ο Κουαρτένγκ κατήργησε την αύξηση του εταιρικού φόρου από 19% σε 25% καθώς και την υψηλή φορολογική κλίμακα του 45% μοιράζοντας στους πλούσιους φοροελαφρύνσεις 70 δισεκ. λιρών που θα πλήρωνε ο δημόσιος δανεισμός. Η συνέχεια είναι γνωστή: απότομη πτώση της ισοτιμίας της στερλίνας, αύξηση του κόστους του δημόσιου δανεισμού, φόβοι για άνοδο των επιτοκίων και κρίση στην αγορά των στεγαστικών δανείων. Σε λίγα εικοσιτετράωρα η Τρας ζητά την παραίτηση του ενώ στη συνέχεια εξαναγκάζεται σε παραίτηση και η ίδια.
Ο Κουαρτένγκ μαζί με την Τρας, την Πατέλ και άλλους δύο έγραψαν το 2012 ένα βιβλίο με τον βαρύγδουπο τίτλο «Britannia Unchained». Μόλις είχαν μπει δυναμικά στον πολιτικό στίβο και ήταν δύσκολο να συγκρατήσουν τις φιλοδοξίες τους. Οι τέσσερις από τους πέντε συγγραφείς έγιναν υπουργοί του Μπόρις Τζόνσον. Το βιβλίο τους είναι μια αναβίωση των πιο σκληρών εκδοχών του Θατσερισμού. Συνδυάζει, με χαρακτηριστικά ιδεοληπτικό τρόπο, δύο προσφιλή μοτίβα: τον κοινωνικό δαρβινισμό και την κοινωνιοπάθεια. Για τα προβλήματα της Βρετανίας φταίνε οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και η φυγοπονία των βρετανών εργαζομένων.
Ο ινδικής καταγωγής Ρίσι Σούνακ στρατεύτηκε στην πλευρά του Μπρέξιτ. Ως Υπουργός Οικονομικών διαδέχθηκε τον πακιστανικής καταγωγής Σάτζιντ Τζάβιντ. Οι παππούδες του Σούνακ ήταν από εκείνους τους Ινδούς που οι Βρετανοί χρησιμοποίησαν στη διοίκηση των αφρικανικών αποικιών στην Κένυα και την Τανζανία. Οι γονείς του, γιατρός ο πατέρας και φαρμακοποιός η μητέρα, μεγάλωσαν στην Αγγλία της δεκαετίας του 1960. Ο Σούνακ πήγε σχολείο σε ιδιωτικό οικοτροφείο και σπούδασε στην Οξφόρδη και το Στάνφορντ. Έκανε μια δεκαετή επαγγελματική καριέρα, αρχικά στη Γκόλντμαν Ζακς και μετά σε άλλα hedge funds.
Όλοι οι παραπάνω, όπως η ινδικής καταγωγής Πρίτι Πατέλ, αναδείχθηκαν μέσα από τις ορμητικές αλλαγές που έφερε το Μπρέξιτ και η επικράτηση ιδεολογικά ακραίων και αλλοπρόσαλλων θέσεων που περισσότερο έμοιαζαν με την ατζέντα Φάραντζ παρά με την κλασική, συντηρητική ιδεολογία των Τόρυδων.
Στον καμβά των πολιτικών εξελίξεων εντός του Συντηρητικού Κόμματος ο φυλετικός παράγοντας γίνεται όλο και πιο ευδιάκριτος. Ο φυλετικός πλουραλισμός ουδόλως δυσκολεύτηκε να προσδεθεί στο άρμα του Μπρέξιτ. Αποτελεί όμως ειρωνεία ότι το δημοψήφισμα, σε μεγάλο βαθμό, κρίθηκε πάνω στο ζήτημα του.. μεταναστευτικού.
Η πολυπολιτισμικότητας και η επί ίσοις όροις πολιτική συμμετοχή των μεταναστών δεύτερης γενιάς είναι θετική εξέλιξη. Είναι όμως αποδεκτό ένα πολιτικό πρόγραμμα στο οποίο η υπέρβαση της φυλετικής καταγωγής συνδυάζεται με την όξυνση των ταξικών ανισοτήτων; Αυτό είναι το ερώτημα στο οποίο θα πρέπει να δώσει απάντηση το Κόμμα των Εργατικών.
Για τους Τόρυδες το κεντρικό πρόταγμα της θατσερικής ιδεολογίας, η αναγόρευση της εξατομίκευσης σε απροϋπόθετη αξία, φαίνεται πως παραμένει πανίσχυρο. Ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται την μετατροπή των Τόρυδων σε καθαρόαιμο Tea Party με πρωταγωνιστές ανθρώπους με ανοίκεια ονόματα. Τέτοιους όμως ανθρώπους θα έπρεπε από καιρό να έχουν αναδείξει σε ηγετικές θέσεις οι Εργατικοί· αντιμαχόμενοι έτσι την αποικιοποίηση των ιδεών με την οικειοποίηση των φυσικών ταξικών συμμάχων.
Ηλίας Γεωργαντάς, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης, Πανεπιστήμιο Κρήτης
