Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που οι ξένοι περιηγητές έρχονταν στη χώρα μας κατά την Τουρκοκρατία προσδοκώντας να συναντήσουν στο διάβα τους τον Σωκράτη και την Αντιγόνη. Πάει καιρός από τότε που οι φιλέλληνες συγγραφείς του 20ού αιώνα ταύτιζαν την ελληνική φιλοξενία με το χαμόγελο της νοικοκυράς που τους κερνούσε γλυκό του κουταλιού, όμοιο με το μειδίαμα της Κόρης της Ακρόπολης. Ντεμοντέ πλέον ακόμη και τα «καμάκια» που τραγουδούσε ο Καλογιάννης. Τώρα οι δημοτικοί άρχοντες καλωσορίζουν τους τουρίστες με το «Do you like, μαμαζέλ, koulouri;». Δεν πρόκειται απλώς για την εικονοποίηση του ραγιαδισμού, με τους ιθαγενείς που εκφράζουν τη χαρά τους χορεύοντας. Εχει τα δίκια του ο δήμαρχος της Θεσσαλονίκης. Τι να τους δείξει; Τις τεμαχισμένες αρχαιότητες στη Βενιζέλου ή το πάρκινγκ στην πλατεία Ελευθερίας; Ο δεξιός σουρεαλισμός τρατάρει φραπεδιά και συρτάκι.
Ντεμοντέ και οι νησιώτες που ξενυχτούσαν στα λιμάνια με κρεμασμένη την ταμπελίτσα «rooms to let». Τώρα καθηλωμένοι στις οθόνες ανεβάζουν τα σπίτια τους στην πλατφόρμα Airbnb. Πλησιάζουμε με μαθηματική ακρίβεια τη στιγμή που στην πεντάστερη Κω οι τουρίστες δεν θα ξεναγούνται πλέον στο αιωνόβιο πλατάνι του Ιπποκράτη αλλά σε μια καρότσα φορτηγού ενός μεταλλαγμένου ασθενοφόρου της ανάπτυξης. Κρουαζιέρα θα πηγαίνουν στη Μύκονο να βλέπουν τους καθηγητές να διορθώνουν τα διαγωνίσματα των μαθητών τους στα παγκάκια, μεταμοντέρνοι άστεγοι στην έναρξη της σεζόν.
Στη Σαντορίνη οι επισκέπτες θα αρκούνται στο ρομαντικό ηλιοβασίλεμα της Οίας. Άλλωστε τα πανάκριβα ξενοδοχεία τους διαθέτουν και αστρολόγο ώστε να τους ενημερώνουν έγκαιρα αν κινδυνεύει η υγεία τους. Το ξέρει πολύ καλά ο Πλεύρης, που ομολόγησε κυνικά «δεν μπορούμε να κάνουμε μια δομή για όλο τον χρόνο επειδή έχει αυξημένο κόσμο το καλοκαίρι». Το ξέρει επίσης και η Περιφέρεια Ανατολικού Αιγαίου, που αντί να διαμαρτυρηθεί, έστω και τυπικά, για την έλλειψη γιατρών, νοσηλευτικού προσωπικού και διασωστών του ΕΚΑΒ, προσκαλεί τους κατοίκους σε πανηγύρι για να αναφωνήσουν όλοι μαζί «στην υγειά μας, βρε παιδιά».
Στη «Χαμένη άνοιξη» ο Στρατής Τσίρκας ήταν προφητικός. «Θέλουν την Ελλάδα πόρνη να τους ανοίγει τα σκέλια στην ποδιά της Ακρόπολης, να προμηθεύει μισοτιμής το ρίγος της αμαρτίας στις μαραγκιασμένες από τον πουριτανισμό ψυχές τους. Μας θέλουν γκαρσόνια, ταβερνιάρηδες, μαστροπούς, βαρκάρηδες, επιβήτορες, καμπαρετζούδες, μπουζουξήδες, χασισέμπορους αχ αμάν αμάν και συρτάκι αμέ και Ζόρμπα δη Γκρηκ κι αυτοί ν’ αρμέγουν απ’ τον τόπο το κρασί, το λάδι, τα πορτοκάλια, τις ντομάτες, τα ροδάκινα, το βαμπάκι, τα μάρμαρα, το βωξίτη, το λιγνίτη, τα μεταλλεύματα και τον ιδρώτα του κόσμου».
Τα νησιά, κυρίως του Αιγαίου, που επιβίωσαν με σχετική αυτάρκεια παρά τη φτώχεια και τις δυσκολίες από τα γεωπολιτικά ντράβαλα αυτής της διεκδικούμενης θάλασσας, απειλούνται από τη χυδαία επέλαση της κτηματαγοράς. Οι δε εργαζόμενοι στις σύγχρονες γαλέρες των μπαρ και των εστιατορίων που σερβίρουν επί δώδεκα ώρες εξωτικά κοκτέιλ και αφράτο μουσακά αποκαλούνται αχάριστοι αν διεκδικήσουν περίθαλψη.
Δεν αποκλείεται βέβαια στην επόμενη έγκυο που θα πεθάνει, όπως στη Νέα Μάκρη, να πετάξουν τα Rafale για να αποδώσουν τιμές. Το «Πεθαίνω σαν χώρα» από λογοτεχνικό έργο μετατράπηκε από τη ΝΔ στο «πεθαίνω τη χώρα».
*H Χρύσα Κακατσάκη είναι φιλόλογος ιστορικός Τέχνης
