«Ένα πλοίο από την Τριπολίτιδα (της Λιβύης) έφθασε μεταξύ άλλων εδώ στο λιμάνι των Χανίων, στα αμπάρια του οποίου υπήρχαν περί τους πενήντα Νέγροι, οι οποίοι γρήγορα απεβιβάσθησαν από το πλοίο και επωλήθησαν μεμονωμένως σε διάφορους ντόπιους Τούρκους για να τους υπηρετούν στα σπίτια τους».
Περνώντας σήμερα από το Ενετικό Λιμάνι των Χανίων με τα επιβλητικά κτίρια και τη γοητεία άλλων εποχών, δύσκολα θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί ότι κάποτε υπήρχε εκεί σταθμός δουλεμπορίου. Οι περιγραφές των Χανίων από τον Γερμανό περιηγητή Φραντς Ζάιμπερ, ο οποίος επισκέφτηκε την Κρήτη και το Αιγαίο το 1817, όπως και άλλες σπάνιες καταγραφές για την πόλη συγκεντρώνονται στον τόμο «Χανιά, όμορφη πόλη – Σελιδοδείκτες μνήμης & λογοτεχνίας» που μόλις κυκλοφόρησε από την Πολιτιστική Εταιρεία Κρήτης – Πυξίδα της Πόλης.
Η Χανιώτισσα συγγραφέας Νίκη Τρουλλινού εργάστηκε για μήνες με προσήλωση και σεβασμό προκειμένου να ανασύρει το παλίμψηστο της μνήμης μέσα από κείμενα που γράφτηκαν με αναφορά στην πόλη, από τα ομηρικά χρόνια μέχρι σήμερα. Έτσι, διαβάζουμε για πρώτη φορά για τους Κύδωνες στην Οδύσσεια, για την ίδρυση της Κυδωνίας (έτσι λέγονταν τα Χανιά τότε) στον Ηρόδοτο, για την απογραφή της πόλης κατά το 1583 δια χειρός Καστροφύλακα, για το σκάνδαλο με τους δύο φραγκάρχοντες και τον φαρμακοποιό που κατηγορήθηκαν για μια σειρά ληστειών σε σπίτια στα οποία την προηγούμενη μέρα είχαν τελεστεί γάμοι ή αρραβώνες (άρα υπήρχαν πολλά τιμαλφή), για την αρχιτεκτονική της εμβληματικής οικίας Σβαρτς, για τον βομβαρδισμό του Ακρωτηρίου το 1897.
Τα κείμενα που συνθέτουν τον προσεγμένο τόμο, στον οποίο φιλοξενούνται οι φωτογραφίες των Χανίων μέσα από τον φακό της Ένυς Κούκουλα, ανήκουν σε ανθρώπους της πόλης όπως η Μάρω Δούκα, η Ιωάννα Καρυστιάνη, ο Γιάννης Θεοδωράκης (ο οποίος έγραψε για τα Χανιά την «Όμορφη πόλη»), ο αρχαιολόγος Γιάννης Τζεδάκης και ο λόγιος γιατρός Κώστας Χιωτάκης (οι δύο άνθρωποι που έσωσαν την παλιά πόλη). Σημαντικές είναι επίσης οι μαρτυρίες εκείνων που την έζησαν μέσα από την απώλειά της –δηλαδή σαν χαμένη πατρίδα–, όπως οι Τουρκοκρητικοί Τζεβάτ Τσαπάν και Σαμπά Αλτινσάι, αλλά και περιηγητές και επισκέπτες όπως ο Εβλιγιά Τσελεμπή, ο Κώστας Καρυωτάκης, ο Αντόνιο Ταμπούκι.
Δεκάδες μαρτυρίες, καταγραφές, αποσπάσματα από διηγήματα ή μυθιστορήματα, άρθρα και ποιήματα συγκεντρώνονται από την ακάματη Νίκη Τρουλλινού συνθέτοντας την εικόνα μιας πόλης που ακόμη κι αν δεν την έχεις ζήσει, μετά την ανάγνωση τη νιώθεις δική σου. Όσοι έχουν επισκεφτεί τα Χανιά, πιθανότατα δεν θα τα ξαναδούν με τα ίδια μάτια μετά την ανάγνωση του βιβλίου, καθώς κάθε δρόμος και κάθε γωνιά συνδέονται πλέον με τις καθημερινές ιστορίες που συνθέτουν τον μεγάλο καμβά.
